Одил Ёқубов ва Марям Ёқубова: МАКТУБЛАРДА АКС ЭТГАН КЎНГИЛ (11)
Москвадан Тошкентга ёзилган мактуб
Эркам, гўзалим, ёлғизим!
Мана, бугун сенинг бағрингдан кетганимга бир ой бўлди-ю, сени қанчалик соғинганимни ҳар кунгидан кучлироқ ҳис этдим…
Афтидан, сўнгги вақтларда, турмуш қийинчиликларининг таъсирида биз илгариги – биринчи муҳаббат бўсаларини татиб юрган вақтлардаги қадр-қимматимизни қандайдир унута бошлаганга ўхшаймиз. Ҳар нечук мен ҳамиша узоққа кетганимда, сени бир-икки ҳафта кўрмай қолган вақтларимда дарров ўтмишни, сени хафа қилган чоғларимни эслаб… қаттиқ изтироб чекаман… Ахир бизнинг муҳаббатимиз гулдан ҳам, баҳордан ҳам гўзал эмасми?
Мен ҳозир, айниқса, кейинги кунларда, негадир биринчи учрашувимизни, сен узоқдан мени кўрган вақтларингда худди фариштадек илжайиб, яноқларинг ёниб, кўзларингда қувонч порлаб келишларингни эслайман… Мен сени биринчи марта қучоғимга олиб (эсингдами?) худди оловдек ёниб, эҳтирос ва муҳаббат ўтида куйиб, кўз ёшларим билан ўпганимни, бағримга босиб эркалаганларимни эслайман… Эслайман-у, баъзан… йиғлагим келади.
Гўзал фариштам, илоҳим, менинг бахтимга умринг узоқ бўлсин, ҳамиша шундай яхши, шундай софдил бўлгайсан, илоҳим, бахтли кунларни узоқ умр суриб бирга кўрайлик, фарзанд қувончи билан фарзанд қийинчиликларини бирга кўрайлик.
Йўқ, эркам, биз бир-биримиздан совуй бошладик, демайман, йўқ, Худога шукрки, ҳали бизнинг муҳаббатимиз ширин, ҳалиям гўзал, ҳалиям мен сизни, фариштам, қучоғимга олганимда ўзимни бахтга тўла, деб ҳис қиламан, шунинг учун ҳам турмушнинг майда қийинчиликлари таъсирида бу бахтиёр ва улуғ ҳисга доғ теккизганимиз учун (кўпинча мен айбдорман) кейинчалик хафа бўламан…
Ёлғизим, ҳозир олдимда суратларинг, биринчи бўсаларнинг ҳиди келиб турган, қучоғимда ёниб туриб орқасига софдил ва наивный шеърлар ёзиб берган суратларинг… Ҳар куни кечаси, айниқса, сўнгги вақтларда мен суратларингга узоқ тикилиб, ўша ширин ва азиз дамларни эслаб, кейин ухлайман… Қани энди бугун учсам-у, сени яна қучоғимга олиб, сочларингни силаб эркаласам… Орзум – шу!
Мар, милая, мен бу ерда 10–15 ноябргача бўлишга мажбурман, иш ўшангача давом этади, чунки таржима масаласини ҳам ҳал қилиш керак. Сен (сенлар) 7 ноябрни хурсанд бўлиб ўтказинглар, илож бўлса, Рема биланми, ёки Марат биланми бирорта театрга тушинглар (4–5 да билет олиб, «Горький»[1]га тушсаларинг ҳам бўлади). 4–5-да бориб, ойлигимни олинг. Мен уларга телеграмма бераман.
Оямга, опайга кўплаб салом! Ўйнаб-кулиб, хафа бўлмасдан ўтириб туринг. Юзингдан, лабингдан қаттиқ ўпдим.
Ажабо, Сиздан хат йўқ. Наҳотки, сиз соғинмасангиз? Битта-ю–битта хатингизда эса лоақал «севиклим» деган сўз йўқ… нима ҳам деймиз?..
Одилинг.
Октябрь, 1956 йил.
30
Тошкентда Москвага ёзилган мактуб
Жоним!
Қачон келасиз?! Мағрурлик ҳам жонга тегиб, «дод-вой» қилиб хатлар ёзишга мажбур қилдингиз! Соғиндим! Соғиндим, ростдан. Соатлар, минутлар санаб чарчадим.
Аҳволим яхши. Сутчилик ишлари ривожланиб кетди. Тавба, одам шунчалик тез ўзгарар экан. Илгари қўрқинч, ваҳималар ўрнини қандайдир қувончли орзулар эгаллай бошлади! Анча довюрак бўлиб қолдим. Фақат сиздан холи – буларнинг ҳаммаси.
Уйдагилар тинч. Ойим яхши юрипти. Раъно иккаламизни эринмасдан семиртираяпти. Марат ҳали келгани йўқ. Тошкент жуда зерикарли. Янги картиналар ўтиб кетаяпти. Биз кино кўриш ҳақидаги ўйларни аллақачон йиғиштириб қўйганмиз. Яхши ҳамки бир шкаф китобимиз бор. Агар у ҳам бўлмаганида жинни хотин бўлиб қолар эканман. Худога шукр.
Албатта, Сиз келсангиз, 1–2 кун ўтмасданоқ бу соғиниш, «дод-вой»лар ёлғон, хат эса сохтадек туюлар, балки. Лекин нима десангиз деяверинг – соғиндим.
Ишларингиз яхшими? Нега у ҳақда ёзмайсиз? Ёки 54-йил кузида қишлоқдан туриб ёзилган хатларда ҳаммаси тамом (ёзилиб) бўлганми?! Энди ундай хатлар ёзишга арзимай қолганга ўхшаймиз. Энди фақатгина жажжи «қўғирчоқ»ни ясаб сизга тутқазиш… Шуни ҳам эплаб олсак етар, шундайми?!
Ёки бўлмаса, менга айтмоқчи бўлган нарсаларингиз шунчалик кўпки, хатларга сиғдиролмайсизми? Ҳар ҳолда «Ҳайит аканинг ўғлига ўхшаб магазин ахтариш учун бормаганингиз»дан жиндак бўлса ҳам хабаримиз бор эди-ку. Шунинг учун айтаяпман-да. Учала хатимда ҳам, телефонда ҳам сўрадим-у, ҳамон бир оғиз бўлса-да, жавоб олмадим. Ҳа, майли, зарари йўқ. Ишқилиб муваффақиятли чиқсин.
Соғ бўлинг. Москвада у ер – бу ерингизни совуқ урдириб олманг, ўзингизни эҳтиёт тутинг, азизим. Тошкентга ҳам керак эканлигингизни унутиб қўйманг. Касаллик ҳақида хатларимда эринмасдан шикоят қилганман, улардан безовталанманг. Ҳозир жуда яхши юрибман. Фақат сизни соғиндим.
Уй ҳақида бир оз ўйлашишга тўғри келди. Ҳалигача пул ололмадик. Нима бўлди? Ҳеч қандай янгилик йўқ, лекин 3-4 кун бўлди, Парпи ака[2]ни жаннатга узатдик. Ойим ҳозирча шуларникида турипти. Мен уйдаман. Раъно ҳали имтиҳонларини топширгани йўқ. Аҳволларимиз яхши. Хавотир олманг.
Салом билан хат кутувчи
Марямингиз.28 октябрь, 1956 йил.
[1] «Горький» – М. Горький номидаги рус драма театри назарда тутилмоқда. Ҳозирда Ўзбекистон рус Академик драма театри деб юритилади.
[2] Парпи ака – О.Ёқубов оиласи ижарада яшаган киши, 15-шаҳар касалхонасининг рўпарасидаги уйнинг эгаси.
(давоми бор)
Hurmatli Yolchin va Muhlis hatlar qanchalik gozal bo’lmasin u ishqiy maktub! Muhabbat hirs va nafsni jilovlay olinsa asl sof va buyuk hislarga boshlaydi insonni, Kechirasizku bu maktublarda Yoqubovlarni hirsiy talpinishlari koproq aks ettirgan. Bu har bir juftlikdagi oddiy va odatiy holatni muhabbat nomi bilan o’rashlik kechirasizku «kir ishtonga jun jiyak» qabilidagi holat. Shu hatlardan nimadir ma’naviyat istayotgan bo’lsangiz hat egasiga ayting biroz tahrirlab e’lon qilsinlar.
Hullas uyat!!!
Mana endi haqiqqiy o’zingizni ko’rdim: Sizda insonni ulug’laydigan, uni yuksakka ko’taradigan insoniy tuygu’larni yerga uradigan, insonni gunohkor qiladigan, uni qoralaydigan, erga uradigan dinchilik shakllangan ekan. Din hech qachon insonni ulug’lamaydi, uni doim ayblab, qo’rqitib turishi kerak. Hislarni bostirib yurish inson psixologiyasini jarohatlaydi,shuning uchun ham erkak va ayol yol’g’iz qolganda, gaplashganda bundaylarning xayoli birdan buziladi. Chunki, boshqa narsa tasavvur qilolmaydi
Juda go`zal hotiralar. Maktuba ismli qiz bu ishqiy hatlarni berish shartmi debdi. Menimcha shqrt. Bunday buyuk muhabbat qarshisida uyat va andishalar ham pasayib, mungayib qolarkan. Hech narsadan uyalmasdan, o`lamasdan berish kerak. Ular shungamunosib yashadilar. Biz ulardan o`rnak olishimiz, hayotiy saboq olishimiz kerak!
Kimga qanday ammo ikki shahsni ichki kechinmalarini bu holatda elga doston qilishlikni ommaga manfaati yoq deb o’ylayman.Bu maktublarni oshkor qilishlik oqila va o’zini hurmat qilgan insonga hos ish emas,Bo’lib ham maktublarni deyarli hammasi ishqiy maktub.O.Yqubovni farzandlari va nabiralari bu maktublarni o’qib borayotgan bo’lsa M.Yoqubova ularni oldida o’zlarini qanday tutishlari bir ayol va bir ona sifatida menga hayratlanarlik.Halqimizda ota onani hos honasi farzandlardan sir tutiladiku.
Aksincha, bu go’zal sevgi, bir-biriga bo’lgan bu muhabbat tarixidan ular g’ururlanishlari kerak. Nima uchun sof tuyg’ulardan uyaladigan bo’lib qoldik…Ha, balki siz «paranji sirlari» tarafdoridirsiz. «..Muhabbatni ermak deb o’ylar, Muhabbatdan tug’ilmaganlar…»