БАҲОРНИНГ СЎНГГИ ҚЎШИҒИ

Ям-яшил ўйларга толиб кетаман,
Хазон бўлмай, ҳар йил ғолиб кетаман.
Гарчи менга андуҳ буткул бегона,
Лоқайдлардан нолиб-нолиб кетаман.

Умидворман, бир кун мен уларни ҳам
Муҳаббат дардига чалиб кетаман.
Борлиқ бери турсин, ҳар бир юракка,
Минг-минглаб мўъжиза солиб кетаман.

Мени бир ўйлаб кўр, зерикканингда,
Олис-олисларга олиб кетаман.
Ўтиб кетади деб ким айтди мени,
Сенинг юрагингда қолиб кетаман.

ЭРТАК

Сарвиқоматимсиз яшайман,
Яшайман мен қора кўзимсиз.
Гул юзимсиз яшайман энди,
Яшайман мен менинг ўзимсиз.

Ёниб келди. Ёқди. Сўнг кетди,
Ташрифидан пушмон еганим.
Ёмон соғинтирди ўзини
Бир бор экан, бир йўқ эканим.

Энди мени мендан изламанг,
Ўз-ўзимга бўлмайман маскан.
Хаёлига кетдим бош олиб,
Кетдим энди борса-келмасга…

МУҲАББАТ

Ёнма-ёнлик — олис,
Ёнма-ёнлик — оз.
Бизлар бир-бировда яшашимиз шарт.
Фақат шу.
Бошқаси — жудолик холос.
Бошқаси — даволаб бўлмайдиган дард.
Илтижо эмас,
Йўқ,
Афсус қиламан.
Сен менда,
Мен сенда бўламиз.
Бошқаси — бедаво дард.
Мен биламан.
Бу дардни бир чексак
Ўламиз…

АРМОН

Сени қаттиқ соғинганимдан
Термилгани тўйиб-тўйиб ман.
Рухсорингни ҳижронда нимта
Юрагимга ўйиб қўйибман.

Энди, майли, умр адоғида
Гўзалликдан қолсин бир қарзим —
Чизилмаган чеҳранг доғида
Мўйқаламим сочдек оқарсин…

Matnazar Abdulhakim 1948 yil 20 fevralda Xorazm viloyatining Urganch tumanida tug‘ilgan. O’zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi (2000). Rossiyaning Taganrog shahridagi Rus tili va adabiyoti institutini tamomlagan. «Tiniq tonglar» (1982), «Fasllar qo‘shig‘i» (1984), «Qor qo‘shig‘i» (1990), «Yonimdagi daryolar» (1993), «Qorachikdagi dunyo» (1994), «Bir kuchoq gul», «Oydinlik» (1997), «So‘nggi yaproq» (1999) kabi kitoblari nashr qilingan. Shayx Najmiddin Kubro, Shayx Majdiddin Bag‘dodiy, Pahlavon Mahmud, Mirzo Bedil asarlarini forsiydan o‘zbek tiliga tarjima qilgan. 2010 yilda og’ir xastalikdan keyin vafot etgan.

MATNAZAR ABDULHAKIM IJODIDAN NAMUNALAR

* * *
Baxt izladim men dala, dashtdan,
Orzuim bol, umidim — asal.
Onaginam!
Seni aldashdan
Halokatni sanadim afzal.

Sarmast qildi chamanlar vasli,
Qayg‘urmadim, rizqu ro‘zimni.
Yashadim men bag‘ishlab, asli,
Faqat o‘zgalarga o‘zimni.

Bilmam, uchdim qanchalar chaqrim,
Goh mag‘lub, goh g‘olib keldim men.
Bol deb mehrim, asal deb faxrim –
Topganimni olib keldim men.

Gullar ichdim ichgandek qasam,
Loyiq bo‘ldim zahmatkash safga.
Balki… balki yanglishib ba’zan,
Qo‘nib qo‘ydim sassiq alafga.

Noz bo‘ylardan uyg‘onib sahar,
Uchmoqqa yo‘q, ehtimol, haqqim.
Balki, asal deganim zahar,
Bol deganim, ehtimol, zaqqum.

Xullas, o‘zing bilasan, onam,
Sen ming sirdan xabardor hakim.
Xohla, meni qabul et, mana,
Xohla, mana, bo‘g‘ib tashlagin.

BAXT

Mukammal bu go‘zalligingni
Yonib qilgim keladi ta’rif,
Biroq, ne qilayki, qoshingda
Eng qudratli kalomlar g‘arib.

Visolingni qilsam-da havas,
Mehrim izhor etmadim hech vaqt.
Sen bilan bir havodan nafas –
Olish o‘zi menga katta baxt.

Bir qayrilib tashlasang nigoh,
Yurak to‘lar so‘nmas ziyoga…
Seni bir bor ko‘rish-chun faqat
Kelib ketsa arzir dunyoga.

TARJIMAI HOL

Ko‘rinmasdim har kim-har kimga,
Men — saharlar ufurgan nafas.
Gardsizligim, tozaligimga
Cheksizliklar qilardi havas.

Bir tong nogoh bo‘ldim men shabnam,
So‘ng bulutga, yomg‘irga do‘ndim.
Maysalarga aylandim kam-kam,
Tuproq bo‘lish dardiga ko‘ndim.

Ming yilliklar turkum va turkum
Qorildilar zulmat, ziyoga.
Saodatli qandaydir bir kun
Daraxt bo‘lib keldim dunyoga.

Hayot bir yo‘l — so‘ngsiz, betimsol,
Ming tirilib, ming o‘lib chopdim.
Nasib bo‘ldi noyob bir visol,
Jonzot bo‘lib tavallud topdim.

Qanoatlar, toqat, sabrlar
G’ildiragi aylandi gir-gir.
Kechdi necha tuman davrlar,
Inson bo‘lib tug‘ildim axir.

Endigina orom topib jon,
Yetdi desam tolega xush gal,
Har to‘kisda — necha ming nuqson,
Har to‘kisda — necha ming ishkal.

Zulmat to‘ydi, yutib ziyoni,
Zulmatlarga ziyo ham to‘ydi.
Diydoriga to‘ydim dunyoning,
Diydorimga dunyo ham to‘ydi.

Qo‘ying, so‘ylab bo‘lmay men nolon,
Siz ham tinglab bo‘lmangiz halak.
Shu o‘zingiz bilgan to‘polon,
Shu o‘zingiz bilgan charxpalak.

Nomard bo‘lay agar nolisam,
Boshqa tirilmayman, o‘lmayman.
Bir qutulsam, bir ketib olsam,
Dunyoga men boshqa kelmayman.

IMKONIYAT

G’amginlik kam emas qullikdan,
Lekin mahbusman deb nolish — uyatdir.
Har lahza, har nafas bu tutqunlikdan
Xalos bo‘lmoq uchun imkoniyatdir.

* * *

Parvoyim yo‘q hozir xom, puxtalarga,
Unutdim dunyoning nasya, naqdlarin…
Yurakning olis bir nuqtalariga
Qaytib kelayotir shoir vaqtlarim.

Arang miltillaydi olisda ovul,
Tim-tirs… ilg‘anadi bezovta ruhlar.
Oynako‘l tushiga kiradi dovul,
Har bargda bir shamol dong qotib uxlar.

Har lahza qa’riga bekingan ming yil,
Sukunat hayqirar qutlug‘ otingni.
Butun borliq qattiq biriktirgan til
So‘ndirmaslik uchun yodingni.

Munavvar bir dastyor yog‘dular mulki,
Tinim bilmaydi hech osmonda quyosh.
Nur taratar yoding — lablarda kulgu,
Yog‘du sochar yoding — ko‘zlardagi yosh…

SIR

Seni ko‘rganimdan hayot bilan teng,
Hayotimni ko‘rdim sen bilan baham.
Peshonam keng mening.
Bardoshim ham keng,
Lekin sig‘may qolding ikkisiga ham.

Sog‘inish bu — asov dardlar uyuri,
Borlig‘imni tinmay yulqilar toptab.
Chunki sen bir lahza tashrif buyurib,
Ruhimni qoldirding qutlug‘ azobda.

Yuragimda yo‘qtsir, axir, po‘lat zirh,
Bardosh berolmadim bunday zarblarga.
Lekin men quduqqa so‘ylamadim sir,
Seni aytdim faqat jimjit harflarga.

Halovatga keldi shundan so‘ng qahat,
Muqaddas telbalik boshlandi so‘ngra.
Yashadim, ismingni urib qah-qaha,
Yashadim, ismingni men ho‘ngrab-ho‘ngrab.

Yo‘l ko‘rdimmi, tamom, tikaverdim ko‘z,
Muhabbatdan boshqa e’tiqodim yo‘q…
Menga shafqat qilma, aytilgan ey so‘z,
Menga shafqat qilma, otilgan ey o‘q.

Men seni na do‘st, na g‘animga aytdim,
Ravo ko‘rganim yo‘q har kim-har kimga.
Aytsam, seni men o‘z sha’nimga aytdim,
Otsam, seni otdim o‘z yuragimga!

TOG’ SOG’INCHI

Kunlar o‘tayotir misli yildirim,
Sen hakda indamay kuylar har toshim.
Ayriliqqa qattiq g‘azab bildirib
O’qraygan qo‘shikdir mening bardoshim.

Muqarrar bo‘l, erkam, bamisli bahor,
Nom-nishon qoldirma qahrlarimdan.
Loyiqdir erisa boshimdagi qor,
Chechaklar unsa yonbag‘irlarimda.

Shunda pinjimdagi qushlar, ohular
Yo‘lingga men bilan teng termiladi.
Asrlar dastidan qulamas tog‘lar,
Tog‘lar judolikdan yemiriladi.

TARADDUD

Sеn farishta — osmon farzandi,
Bеlanchak yеr oshyoning sеning.
Sig’mas sеnga o’limning haddi,
Yo’qdir chеking, poyoning sеning.

Sеmurg’lar ham bog’lay olmas bahs,
Inson dеgan kalom — ta’rifing.
Pok bo’lsang bas, ozod bo’lsang bas,
Yo’l azobi — ojiz harifing.

Lеkin uzoq shaylanasan sеn,
Taradduding topmas nihoya.
Yetmay qolgan bu ishga o’tmish,
Kеlajak ham qilmas kifoya.

ELEGIYA

Qo’llarda tor. Qo’shiq aytamiz.
May ichamiz. Qo’llardadir jom.

…Mag’ribda bir yaproq uzilsa,
Uziladi mashriqda bir jon.

Rohatdamiz goho Urganchning,
Goh Toshkеntning Do’rmonlarida.

…Bir-bir uziladi yaproqlar
Sharq va g’arbning o’rmonlarida.

Bilmading… sеnga yomon zor bo’ldim,
Bir bu jonimga ming ozor bo’ldim.

Ko’zlarimda bir umr bo’lding yosh,
Kiprigingda lahza mеn qor bo’ldim.

Mеn nеcha bor dеdimu, bo’lding yo’q,
Sеn nеcha yo’q dеdingu, bor bo’ldim.

Ayriliq — bu nе g’arib yuksaklik,
Ham aziz bo’ldimu, ham xor bo’ldim.

Sеn sabab sеvgi dеgan kulfatdan,
Nе saodatki, xabardor bo’ldim.

Sog’inish soldi chovut qalbimga,
Bir o’zim qumriyu shunqor bo’ldim.

Qil sabr, so’nggi nafas uzgayman,
Sеnga mеn jon ila qarzdor bo’ldim.

MAKTUB

Yo’llaringda kuylab tolmagan
Sеvgim edi uryon, ochiq va oydin.
Mеhrmi-qahrmi anglab bo’lmagan
Tug’yonlaring bilan boyidim.

Qo’shiqlardan qutqardim rozimni,
Orom oldi no’noq tilim ham.
Yasantirdim yangroq ehtirosnmni
Sukunat bilan.

Sеningdеk qahraton kunlarga
Bahor umidida tеrmildim mas’um.
G’amlarim sovqotdi. Ularga
Kiygizib qo’yding sеn tabassum.

‘Kеlmading’. ‘Mеn qatti? iztirob chеkdim’.
‘Nеga xat yozmading?’ va o’zga
Uqubatlarimni bеkitdim
SALOM dеgan muhtasham bir so’zga.

Mushtoqlik, hayajon, anduh va ta’na
Yashirinib oldi qalbda.
Sеgimda bor endi boshpana,
Endi mеning sеvgim… olifta.

MANZARA

Gullarga ko’milgan kunlar birpasda
Bizlarni qoldirib kеchayotirlar.
Gullar ko’milmoqda… daraxtlar asta
Kеlinlik libosin еchayotirlar.

Ulardan ko’z uzib bo’lmaydi endi,
Qorachiqlar yashil baxtga to’ladi.
Mеva tugmoqdalar ohistagina,
Daraxtlar hadеmay ona bo’ladi…

BOTAYOTGAN KUN

Hojixon Boltaеvga

Botayotir kun ‘Girya’ aytib,
Borliqkda qontalash bir dard.
Nafaqat ufq, yurak-yurakka
Cho’ka boshlar nurafshon hasrat.

Yurak pardamizni yorgudеk
Lovillaydi ufqda bir xitob.
Xorazmni boshiga kiyib
Lov-lov yonib kuylaydi oftob.

Chiqishini bilsak-da, tongda
Yurakni iztirob qiynaydi.
Ona quyosh imillab botar,
Umrimizni ko’zi qiymaydi.

Iloj topmay ul mushtiparni,
Kuzatamiz mahzun, o’ychan, jim.
Garchi so’ngsiz umri qoshida
Bizning umr dеngizdan tomchi.

Inson bilan quyosh bir-birin
Qayg’urishar shunday azaliy.
Tong otguncha yulduzlar so’ylar
Jimirlagan, sovuq tasalli.

DA’VAT

Xurshid Davronga

Nе kеrak zaminni titratmas surur,
Ko’kni qaltiratmas ohni nеtamiz.
Ko’p ham davronnishin bo’lavеrmay, yur,
Hazrat Navoiyga kеtamiz.

Utmishni unutib qo’ysak, tushov shu
Kеlajakka yеlgan xayol — G’irotga.
Hеch mahobat qilmay, ko’tarmay shov-shuv,
Bir borib kеlamiz qadim Hirotga.

Tеran bir anduhga qilamiz safar,
Jo’naymiz, do’stginam, yuksak bir baxtga.
‘O’n million, yuz million va milliard nafar»
Hammamiz sig’amiz shе’riyat — taxtga.

Hali jabru sitam ko’hnaygani yo’q.
Bir qiz bor, azobi o’limdan yomon.
Kеtdik, ‘Chor dеvon’da har bir kiprik — o’q,
Kеtdik, ‘Chor dеvon’da har bir qosh — kamon.

Asta qilich sеrpab qiyo qarashlar,
Yurakka soladi hеch bitmas yaro.
Lеkin zid kеlsa ham dunyoqarashlar,
Bizni dorga tortmas Husayn Boyqaro.

Hikmatga yo’g’rilgan unda har bisot,
Qaroqqa joylaymiz bari-barini.
Bir borib kеlamiz. Tushimda ul zot
Qattiq sog’inibdi nabiralarini…

Umidsizlik kеsib chiqar yo’limni,
O’kinchlar to’dasi qiladi hujum.
Yuvaman, yuvaman qo’limni
Qo’ltig’imga urmoqlik uchun.

Lеkin… o’kinch yana umidga aylanar,
Umid ham anduhdan tonadi.
Qo’l shartta tortilib, ishga shaylanar,
Qo’ltng’imda gulxan yonadi.

* * *

Tush ko’rdim.Tushimda cheksiz bir maydon.
Na qilt etgan jon bor. Na tiq etgan tovush.
Unda joy yo’q hatto igna tushgudek,
Unda million-million to’g’irlangan tovush

http://kh-davron.uz