Одил Ёқубов ва Марям Ёқубова: МАКТУБЛАРДА АКС ЭТГАН КЎНГИЛ (8)
Тошкентдан Москвага
мактуб
Севиклим! Севиклим!
Соғиндим. Нима қилиш керак?! Сиз-ку «севиклим» (деган сўзлар) тўла хатлар билан мени – инжиқ, бекорчиликдан зериккан бечора севиклигингизни юпатмоқчи бўласиз. Шу хатларингизни ҳам кўп кўрасиз.
«Севиклим!» – кўнглингиз тўлдими, яхши йигит?
Лекин сизга кўп кўринган «севиклим»ларингиз мени тўйдирмайди. Қанча-қанча эркаловчи сўзлар ёзманг – мени барибир алдолмайсиз, жоним. Овора бўласиз – сизни соғиниб йиғлайман. Мени йиғлоқ қилиб қўйдингиз.
Мана, байрам яқинлашиб келаяпти. Майли, Сиз айтгандай қилиб ўтказаман, хўп, жоним.
Менимча, ҳеч қайси байрамни 1953 йил октябри (7 ноябрь) дагидек ширин ўтказмагандирмиз! Очдан-оч кун бўйи шаҳар кўчаларини бирга кезган эдик… Менинг учун энг ширин учрашувлардан бири эди!– биринчи марта! Бу сафар Сизсиз ўтказамиз. Лекин Сиз Москвада шу байрамни шундай ўтказингки, гўё мен – сиз билан.
Ўзингизни ёлғиз ҳис қилманг, жоним. Албатта, дўстлар билан бирга ўтиришарсизлар, шунда Сиз ҳам ўзингизни бахтиёр сезинг, севиклим.
Бугун Марат ҳам келди. Холдор акам ҳам Сиздан олдин келиб қолар. Марат анча пишипти. Уйимиз тўлай деб қолди!
«Қўғирчоқ» ҳам сизни қидираётганга ўхшайди. У кундан-кун ҳаёт сари талпинмоқда! Гоҳ ширингина уйқимни, гоҳ гўзал орзули хаёлларимни бузади– нимадир талаб қилади. – Ёруғлик! Қандай ёқимли, илоҳим, охири ҳам яхши бўлсин. Ўзингиз айтганингиздек, бахти билан туғилсин, севиклим. Ахир, бир ой қолди!
«Все счастливые семьи похожи друг на друга, каждая несчастливая семья несчастлива по-своему»[1].
Ўзингиз Пиримқул аканинг оиласига ҳавасингиз келарди, илоҳим бизга ҳам шунга ўхшаган бахтлиларнинг ҳаваси келсин, душманлар куйиб ўлсин.
Қолган 1 ойнинг ҳам 10–15 кунини Сизсиз ўтказамиз, нима ҳам қилардик? Энди қўрқмайдиган бўлиб қолдим. Ваҳима ўрнини ширин орзулар эгалламоқда…
Кейин… яқинда, Худо хоҳласа, Сизнинг янги қўлёзмаларингиз устига биринчи марта кичкина панжа излари тушади! Севиклим! Ана шунда мени – бизни орқада қолган ғам-ғуссалардан бутунлай озод эта оладиган янги меҳмон билан бирга бахт лаззатини тотармиз-а, жоним. Агар у сизнинг азиз фикрларингиз инжудек терилган қоғозни кичкина чангалига ғижимлаб олса, уни уришмайсизми?
Кечирасиз, хаёлга анча берилиб кетибман. Анча оптимист бўлиб қолдим.
Тошкентда аҳвол бирдай. Ҳаво бу ерда анча илиқ. Радиодан хабар беришларига кўра, Сизларда қор ёққан бўлса керак, умуман, анча совуқдир. Олдинги хатимда тайинлаганим – бизга ҳам кераклигингизни унутиб қўйманг.
Ангина бутунлай кетди. Ҳозир яхши юрибман. Бугун кўчада Раимахон[2]ни кўрдим, бечора яна Гулнор[3] учун келган бўлса керак, ўзим сўраганим йўқ. Эридан хат олган экан, бирга бўлганларингиз ҳақида ёзипти. Байрамда уйга боринг, дедим. Сизга салом айтди.
Бизникилар эрта-индин пахтадан келишмоқчи, байрамдан кейин ўқиш бошланмоқчи.
Ишларингиз ҳақида нега ёзмайсиз? Мен 2–3 та китоб ўқидим, барибир зерикдим жуда. Бугун 1-да хатингизни олдим-у, анча овундим. Иложи бўлса, ўзингизга бир яхши пальто топиб олинг, бу ерда ҳеч қандай пальто йўқ. (қўпол – бобрикдан бошқа) материаллар бор-у, уни Сиз, барибир, тиктиришга эринасиз. Яхшиси, ана шу ёқдан топиб кийиб келинг.
Агар олдимда бўлганингизда сизга ўхшаб ўпиб ўтирмасдим-у, лабингиздан шартта узиб олардим… жаҳлингиз чиқаверсин.
Мендан хавотир олманг. Хат ёзинг.
Хўп, соғ-саломат кўришайлик, азизим.
Салом билан термулиб қолгучи ёлғизингиз
Марям.
2 октябрь, 1956 йил.
24
Москвадан Тошкентга
ёзилган мактуб
Севиклим!
Телеграммани олгандирсан.
Мен Москвага 29 да келиб, Пиримқул[4]ларникида икки кун бўлдим, кейин Переделкино[5]га чиқиб ишламоқдаман.
Иш қаттиқ. Шу ойда пьесани эпақага келтириб кетиш(им) керак.
Мар. Соғлигинг қандай, тузукмисан? «Қўғирчоқ» билан қийналаётганинг йўқми?[6] Ундан нима хабар бор?
Сенга айтадиган энг муҳим гап шундаки, 10–11-ларида Пиримқул Тошкентга боради. Агар сен Москвага жуда ҳам келгинг келса, у билан келишинг мумкин. Лекин бир нарсага қаттиқ эътибор қилгин: у самолётда келади, сен ҳам самолётда келиб, самолётда қайтиб кетишинг керак. Шунинг учун аввало юрагинг билан соғлигингга ишонч ҳосил қилишинг керак. Кейин ой-кун масаласини аниқ билишинг керак, чунки киши янглишиши мумкин. Буларнинг ҳаммасини врач орқали аниқлаб олишинг лозим.
Агар шуларни эътиборга олиб, Москвага келиб кетаман, десанг – ихтиёр сенда, мен қарши эмасман.
Сен келгунча балки менинг қўлим ҳам бир оз бўшаб қолар, ҳар ҳолда 25-гача анча ишни битириб қўяман.
Пул масаласини мен Пиримқулга ёзиб бераман – Союздаги бир ойлик пулимни (1200–1300) сўм олади, шунга яна 500–600 сўм топиб, қўшиб олсанг – етади. Лекин бу нарсага жуда жиддий қарагин. Самолёт унча чайқалмас экан-у, лекин сенинг қорнингда бола бор, ахир.
Гап шу. Ҳаммага салом. Башарти келмасанг, хафа бўлмасдан ўйнаб-кулиб тургин.
Соғиндим. Юзингдан қаттиқ ўпиб, тушлар кўриб қолдим.
Ўзингнинг Одилинг.
4 октябрь, 1956 йил.
Р.S. Мен билан келмаганинг дуруст бўлган экан, чунки бизнинг иш тартибимиз жуда қаттиқ, ҳозирча бир минут ҳам бўш вақтимиз йўқ. Жуда зерикиб қолар эдинг. Агар келсанг, опайнинг пальтосидан фойдаланарсан.
Хабар келдими? Тез жавоб ёзгин.
[1] Л.Н. Толстойнинг ҳикматли сўзлари. «Анна Каренна» романи шу машҳур жумла билан бошланади.
[2] Раимахон – адабиётшунос Матёқуб Қўшжоновнинг рафиқаси.
[3] Гулнор – Матёқуб Қўшжонов билан Раимахоннинг қизчаси.
[4] Пиримқул – Пиримқул Қодиров, Ўзбекистон халҳ ёзувчиси.
[5] Переделкино – ёзувчиларнинг Москва яқинидаги Ижод уйи жойлашган қищлоқ.
[6] М. Ёқубованинг биринчи фарзандига ҳомиладорлик вақтлари, ҳали туғилмаган фарзанд назарда тутилган.