Абулқосим Мамарасулов: Мен Абдулла Жалилдан интернет орқали хат олдим

---

Мен Абдулла Жалилдан интернет орқали очиқ хат олдим.

У киши менинг фикрларимни юз фоиз қўллаб қувватлар экан.

Тўғриси, бир бошқача бўлиб кетдим. Ҳеч кутмаган жойингдан, мутлақо нотаниш одамдан шунақа мактуб олсанг, — тўғриси, юрагинг эзилиб, йиғлаб юборасан экан.

Минг бора шукр! Мени ҳам тушунадиган одамлар бор экан! Ва мени очиқчасига, ҳеч кимдан қўрқмай, тап тортмай, ҳимоя қиладиган одамлар бор экан!

Қандай яхши!

Қанчалар мазза! Бу ҳисни туйиш қанчалар ёқимли! Ахир… юрагинг тўлиб кетади. Ҳеч нарсани билмайдиган, тушунмайдиган, ёки атайлаб, бировларнинг қутқуси билан ҳар нарсани валдирайверадиганлар жуда кўп ҳозир фейсбукда. Илло-билло ўз фикрларини ўткизишга уринишади.

Эмишки, Ленин бўлмаганда бизнинг Ўзбекистон бўлмас эмиш! СССР бўлмаганда биз ҳамон феодал замонда яшаётган бўлишимиз мумкин эмиш.

Мен 1974-1979 йиллари Самарқанд Давлат университети рус филологияси факультетида ўқиганман. Кейин ўн йил русча газетада ишлаганман: таржимон, катта мухбир, бўлим мудири ва масъул котиб бўлиб. Руслар билан бирга! Ўрисча мақолалар ёзганман. Бугунгача ҳам ёзавераман, агар сўрашса…

Рус адабиётини, рус тарихини ўзим учун синчиклаб ўрганганман. Рус характерини тушуниш учун! Билганим, тушунганим шуки, русларнинг қонига туркийларга нисбатан нафрат қон-қонига қадар сингиб кетган. Олтин Ўрда давлатининг эгаси Чингизхон болалари муғул эмас, асл ўзбек эди. Улар русларни икки юз йил эзиб, қонини ичган. Ўша вақтда Русия майда бўлаклардан – князликлардан иборат эди:

Рязан, Киев, Новгород, Москов ва бошқалар. Ҳар бир князликка княз бўлиш учун Сарой Боту (Берка) га, (ҳозирги Волгоград) га келиб, Олтин Ўрда хонидан ёрлиқ олиш шарт эди. Ёрлиқ олиш учун эса совға-саломлар ва ҳоказолар ва… энг асосийси, қўшни князликлар устидан маълумотлар тўплаб келиш талаб этиларди. Хуллас, улар бир-бирларини ёмонлашлари шарт эди. Шу тахлит князлар бир-бирларини Олтин Ўрдага сотқинликда айблаб, тез-тез бир-бирлари билан уришиб қолишар, кейин унисиям, бунисиям Олтин Ўрдага арз қилиб келишарди. Хон, лозим топса, ҳар икки томон арзини эшитиб, яраштирар, лозим топмаса, ҳар икки князнинг кетига бир-бир тепиб, “одам бўлмайсан, сен ахмоқ, мол”, деб ҳайдаб соларди.

Бу гаплар ўзимизга жуда таниш туюлмаяптими?!

Куни кеча тожик-қирғиз чегарада уришиб қолди. Ва Имомали Раҳмон дарров Московга югуриб кетди. Ортидан қирғиз президенти ҳам Сочига бориб, Путин билан учрашди.

Бу иккови бир-бирининг устидан арзга борди.

Нега?!

Руслар туркийларга нисбатан тўпланиб юрган етти юз йиллик аламларидан энди чиқяпти. Шу мақсадларни кўзлаб, Ленин Туркистонни бешга бўлиб ташлади. Бўлаётганда чегараларни шу тахлит чиздики, натижада барча чегаралар оловли нуқталарга айланиб турипти. Қўқон ва Хива хонликлари. Бухоро амирлиги шаклида бўлса бўларди-ку! Йўқ, бир-бирига қоришиб кетсин, келиша олмасин, мабодо бир кун мустақилликка чиқиб кетса ҳам чегара боис бир-бири билан уришсин, арз қилиб бизга келсин, биз аламдан чиқайлик, Тожикистонни кетига бир тепамиз, қирғизнинг кетига икки тепамиз, яна бирининг бошини силаймиз, хуллас, истаганча, уларни эзамиз, ота-боболаримизнинг хунини оламиз, деган ниятда бизни бешта республикага бўлиб ташлашди.
Ўрислар келганга қадар бизда: “сен ўзбек, сен тожик”, деган гап бўлмаган.Ўзбек ҳам, тожик ҳам, қирғиз ҳам қўни-қўшни бўлиб, тинч-тотув яшаган.

( ЕМЕЛЬЯНЕНКО ТАТЬЯНА ГРИГОРЬЕВНА нинг “РОССИЯ АРХИВЛАРИ ТЎПЛАМЛАРИНИНГ Х1Х ВА ХХ АСР БОШИГА ОИД ТАРИХИЙ ФОТОСУРАТЛАРИДА

– ЎЗБЕКИСТОН” номли асарида миллий масалага жуда ҳаққоний баҳо берилган. 1868 йили Самарқандни босиб олган ўрислар маҳаллий халқнинг турли миллат вакиллари эканини ва ва энг асосийси, улар бир-бири билан тинч тотув яшашини билиб, ҳайрон бўлишган.

Ўша даврда миллатинг нима деб сўраса: “мусулмонман”, деган, ўзбек, тожик, қирғизман, демаган.

Хуллас, русларнинг шарофати билан биз бешга бўлиниб, энди бир-биримизга душманмиз, бир-биримиздан хавфсираймиз, ҳа деса, Московга қараб югурамиз. Арз қилгани! Ён қўшни устидан!

Биз бир-биримизга нисбатан ана шундай кайфиятга тушиб бўлдик.

Агар қўшнилар бир-биримиз билан тинч-тотув яшаётганимизни кўришса, куйиб кетишади ва дарҳол жанжал уюштиришади: Икки Ўш жанжали, 2020 йилги Сўх жанжали, 1989 йили Фарғонадаги “қулупнай жанжали” – ҳаммаси уюштирилган. Ҳаммаси Ленин ворисларининг тадбири.

Кавказ орти халқларини ҳам ана шундай ҳолга солишган.

Украина нима аҳволга тушаётганини кўриб-билиб турипмиз.

Қозоғистон ўзини қўлга олиб олган эди, унга интернет орқали маънавий ҳужум уюштиришяпти. Ютуб каналга киринг: қўрқиб кетасиз: Тўқаев қочиб кетди, Назарбоев қамалди ва ҳоказо “янгиликлар” қалашиб ётипти.

Охирги беш йил давомида ўзини тутиб, демократия йўлида тетапоя бўлаётган Ўзбекистонга нисбатан ҳам худди ана шунақа сиёсат юритиляпти. Чунки биз провокацияларга учмаяпмиз, қизил нуқталар ўз пайтида аниқланиб, хавфли вазиятнинг олди олиняпти. Сўх жанжалини ҳам аланга олдирмай, дарҳол тўхтатдик.

Бизнинг бу ишимиз Ленин ворисларига, СССР ни тиклашга уринаётганларга асло ёқмаяпти. Улар истайдики: биз ўз кунимизни кўра олмайлик, йиғлаб югуриб бораверайлик, улар кўз ёшимизни артсин, кейин… “ҳа, бўпти, ке, сени ўзимизга қўшиб оламиз, бизнинг қучоғимизда бўлсанг, ҳеч ким сенга тегина олмайди”, дея бизни юпатишса… Россия ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Мария Захарованинг Тошкентга келиб, ОДКБ масаласини қўзғашидан ҳам мақсад шу. “Аввал шу тахлит қучоққа оламиз, кейин…”

Колониал сиёсат дейдилар, буни. Илон тилини чиқариб аврагандай аврайди улар. СССРни, Ленинни мақтаётганлар айнан ўшаларнинг ноғорасига ўйнаяпти. Булар кейинги кунлари фейсбукда жуда фаоллашиб кетишди. Мен аминман: бу ерда пул ишга тушди. Агар ўртада пул турмаса, улар бу қадар фаол тарзда СССР билан Ленинни мақташга тушишмасди.

Бир балоси бўлмаса, шудгорда қуйруқ на қилур, деганлари шу аслида.

Бошқача айтсак, тарих қайталаяпти. Ҳақ жойида қарор топаяпти. 800 йил бурун бизнинг ота-боболаримиз русларни икки аср давомида эзган бўлса, энди биз ота-боболаримизнинг хунини тўлаяпмиз.

Ошиғи билан тўлаяпмиз!

Аммо…

Нечтаки улкан империя бўлса, барчаси қулаган, бўлакларга бўлиниб кетган. Россия ҳам кўп ўтмай, майда бўлакларга бўлиниб кетади. Унгача эса… жон талвасасида ўзини у ёқдан бу ёққа ураяпти. Аммо асло ўз шовинистик мақсадларини яшира олишмаяпти.

Яширишга уринишгани ҳам йўқ.

Россия Федерацияси тузилиши жиҳатидан АҚШ штатлари каби демократик эмас. Россия: ҳамманг рус бўласан, рус тилида гаплашасан, руслашасан, давлат тили рус тили, деяпти. Шу сабабли имкон топилган куни Россия таркибидаги барча республикалар Россия таркибидан қочиб чиқишади. СССР таркибидан ўн бешта республика ажраб чиққани каби.

Аммо… ўша кунгача… чидаш керак… тишни тишга қўйиб… бардош билан чидаш керак.

Абдулла Жалилга эса раҳмат: мени шу қадар жаҳд билан қўллаб қувватлагани учун!

Демак, мен ёлғиз эмас эканман.

Абулқосим МАМАРАСУЛОВ,

«Дунё ўзбеклари» учун махсус

Abdulla Jalil Abdujalilov Abdullaxon
АБУЛҚОСИМ МАМАРАСУЛОВГА.

СИЗНИНГБОШҚА ЛАР БИЛАН БАҲСЛИ
ЁЗИШМАЛАРИНГИЗНИ ЎҚИБ СИЗГА УШБУ МАКТУБНИ ЁЗАЯПМАН. СИЗНИНГ ФИКРЛАРИНГИЗ ТЎҒРИ. СИЗ ТАРИХИЙ ФАКТЛАРГА ТАЯНИБ
МУНОСАБАТ БИЛ-
ДИРМОҚДАСИЗ.
ЛЕКИН АЙРИМ ОДАМЛАР ЎЗИ ҲЕЧ
НИМАНИ БИЛМАСА
ҲАМ ЎЗ БИЛГАНИ-
ДАН ҚАЙТМАЙДИ. НОДОНЛИК, ОНГ-
СИЗЛИК БИЛАН ГА-
ПИНИ МАЪҚУЛЛАЙ-
ВЕРАДИ.
ШУ БОИС ҲАЛҚИМИЗ «БИЛ-
ГАННИ БИЛМАГАН
ЕНГИБДИ» ДЕЙДИ.
ОМИ ОДАМ ИЛМ НИ-
МА ЭКАНЛИГИНИ
ТАСАВВУР ҚИЛА ОЛ-
МАЙДИ. СОБ ИТТИ-
ФОҚ ВА ЛЕНИННИ
МАҚТАЁТГАН ОДАМ-
ЛАРНИ САВИЯСИНИ
ПАСТЛИГИ ШУНДА-
КИ, УЛАР СССР ҲАҚИДА ЎЙЛАГАН-
ДА ФАҚАТ ЎЗ ШАХСИНИ,ЎЗИ ҚАН-
ДАЙ ЯШАГАНИНИ ЎЙЛАЙДИ ХОЛОС.
УЛАРГА ХАЛҚ, ДАВ-
ЛАТ МУСТАҚИЛЛИ-
ГИ МИЛЛАТ РАВНАҚИНИНГ ФАР-
ҚИ ЙЎҚ.ФАҚАТ ҚОНИНИ ВА ЎЗИНИ
ҲАҚИДА ҚАЙҒУРА-
ДИ.МАНҚУРТ ДЕГА-
НИ ШУ.
ТЎҒРИ,СОБИҚ ИТТИФОҚ ХАЛҚИМИЗ ТАРИХИНИНГ БИР
ПАРЧАСИ. МАСА-
ЛАН МЕН ҲАМ СССР
ДАВРИДА ТУҒИЛ-
ДИМ.ЎҚИДИМ.УЛ- ҒАЙДИМ.ЎША СОВЕТ ҲОКИМЯТИ
ЎҚИТДИ.АЙРИМ КАЛТАФАҲМ ОДАМ-
ЛАР МЕНИ ЛЕНИН
НОМИДАГИ УНИВЕРСИТЕТНИ
БИТИРГАНИМНИ ҲАМ МИННАТ ҚИЛАЯПДИ.ЧУНКИ У ЎЗ ТАРИХИНИ
БИЛМАГАНИ УЧУН МАЗКУР
УНИВЕРСИТЕТНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ТАШАББУСИНИ
КИМЛАР КЎТАРГАНЛИГИНИ
ҲАМ БИЛМАЙДИ.МЕН СОБИҚ ИТТИФОҚ
ДАВРИДА БУ НОДОНЛАРДАН
КЎПРОҚ ИМТИЁЗЛАРГА ЭГА БЎЛГАНМАН.НАФА- ҚАТ УНИВЕРСИТЕТНИ, БАЛЕИ ОЛИЙ ПАРТИЯ МАКТАБИ-
НИ ҲАМ ТУГАТГАНМАН. МЕНДА ҲАММА ШАРОИТ БОР ЭДИ
ҚЎЛИМДА БИР ЭМАС ИКИТА МОС-
КВАДАН КЕЛГАН
ГУВОҲНОМА БОР
ЭДИ.МУҲАРРИР
ЭДИМ.ХИЗМАТИМ-
ДА ҲУКУМАТ НОМЕРИ БИЛАН
«ВОЛГА» АВТОМАШИНАСИШОФЕРЛАРИМ БОР
ЭДИ.ҲАММА ШАРОИТНИ ҚИЛИБ БЕРИШГАН.АЙТГА-НИМ АЙТГАН БЎЛГАН. МЕН СОВЕТ
ҲОҚИМЯТИНИ, ЛЕНИН ТА,ЪЛИМОТИНИ АНА ШУ СИЗНИ ТУШИНА ОЛМАЯП-
ГАН ЁКИ ТУШИНИШНИ ИСТА-
МАЯПГАН БЕБУРД ОДАМЛАРДАН МИНГ МАРТА КЎПРОҚ ҲИМОЯ
ҚИЛАРДИМ.СОВЕТ ҲОКИМЯТИГА САДО-
ҚАТ БИЛАН ИШЛАРДИМ.ГАП ШУНДАКИ МЕН СССР ТАНАЗЗУЛГА ЮЗ ТУТИБ,ЙЎҚ БЎЛГАЧ УНГА ҚАРШИ МАҚОЛА-
ЛАР ЁЗАЁТГАНИМ ЙЎҚ.МЕН ЎША РАҲ-
БАРЛИК ВАЗИФАСИДА ТУРГАН ХОЛДА СОВЕТ ҲОКИМЯТИ-
НИНГ, РУСЛАРНИНГ
АСЛ НИЯТИНИ ТУ-ШИНДИМ.МЕН ЎША ДАВРДА ҲАМ ПУЛГА СОТИЛМАДИМ.УЙ,ПУЛ МАШИНА КАБИ
НАРСАЛАРНИ ДОИМ ТАКЛИФ ҚИЛИБ СОТИБ ОЛИШГА ҲАРАКАТ
ҚИЛИБ КЕЛИШГАН.КЕЙИНЧАЛИК ЁЗУВЧИЛАР УЮШМАСИНИНГРАИСИ БЎЛГАН ПАЙТИМДА ҲАМ
БУ ДАВОМ ЭТГАН.
БЕРИЛГАН МАШИНА
ҲАМДА ВАЛЮТАЛ
АРНИ ОЛМАСДАН
МУҲРЛАТИБ ҚЎЙГАНИМНИ ҲАММА БИЛАДИ.
НИМА УЧУН МЕН
ШУНДАЙ ҚИЛДИМ.
ЧУНКИ МЕН АНА ШУ ХУДБИН ОДАМЛАР
КАБИ ЎЗИМНИ ЎЙЛАГАНИМ ЙЎҚ.
ХАЛҚИМИЗНИ, ВАТАНИМИЗНИ
ЎЙЛАДИМ. БУ ФИКРИ ҚОТИБ ҚОЛГАН КИМСАЛАРЎЗ ВАТАНИНИ ҲАМ
ТАНИМАЙД. ЛЕНИН
ЎЗБЕЕИСТОННИ
РЕСПУБЛИКА ҚИЛДИ, ДЕБ ВАЛДИРАЯПДИ. АКСИНЧА ДУШМАН БУЮК ВАТАНИМИЗНИ БЎЛИБ ТАШЛАГАН-
ЛИГИНИ, ЕРЛАРИМИЗНИ БОШҚАЛАРГА БЕРГАНИНИ БИЛ-
МАЙДИ. ЧУНКИ БУРНИНИ ТАГИДАН
НАРИНИ КЎРАОЛ-
МАЙДИ. ҚАЧОН МЕН СОВЕТ ҲУКУМАТИНИ ФОШ
ҚИЛИШГА КИРИШДИМ? ҚАЧОНКИ У ХАЛҚИМИЗЗГА ҚЎЛ
КЎТАРДИ. ЎЗБЕК ХАЛҚИГА ТУҲМАТ ҚИЛДИ. СИЁСИЙ ИҒВОГАРЛИКЛАР
ТАШКИЛ ЭТДИ.
МИНГЛАБ БЕГУНОҲ ОДАМЛАРНИ ОТДИ.
ЧУНКИ У ЯНА ХАЛҚИМИЗНИ ТИЗ ЧЎКТИРИБ ҚУЛЛИКДА САҚЛАШГА ҲАРАКАТ ҚИЛДИ.
ЎШАНДА, КЕЙИН ЭМАС, СОВЕТ ДАВЛАТИ МАВЖУД БЎЛГАН, ХАЛҚИМИЗ БОШИДА ҚОНЛИ
ҚИЛИЧИНИ ЎЙНАТИБ ТУРГАН БИР
ПАЙТДА ҲАММА НАРСАДАН КЕЧИБ
ХАЛҚИМИЗНИ ҲИМОЯ ҚИЛДИМ.
СОВЕТ ҲУКУМАТИНИ ФОШ ЭТИБ,МОСКВАГА НО-
РОЗИЛИК БАЁНОТИ ЮБОРДИМ. ЎШАНДА ҲОЗИРГИ ТИЛИ БУРРО, ЛЕНИН ВА СССРНИ МАҚТАЁТГАН ОНГСИЗ ИНСОНЛАР-
НИ ҲАМ ҲИМОЯ ҚИЛГАН ЭДИМ.
МЕНИ СОТИБ ОЛИБ
БЎЛМАГАН. ШУ САБАБЛИ ИТТИФОҚ ТУГАТИЛГАЧ, ПРЕЗИДЕНТ ДЕВОНИ-
ДАН БИР ЭМАС ИККИ НАФАР МАСЪУЛ ХОДИМ
КЕЛИБ ОДИЛ ЁҚУБОВ БИЛАН
БИРГА МЕНИ НАМАНГАН ВИЛОЯТИ ЁЗУВЧИЛАР УЮШ-
МАСИ РАИСЛИГИГА
САЙЛАБ КЕТГАН. САЙЛОВ ҲАМ ҲОКИМЯТДА БЎЛГАН. ЛЕНИНГА КЕЛСАК,МЕН УНИ ҲАҚИДА ЁЗГАНДА
ФАҚАТ ТАРИХИЙ
ФАКТЛАРГА,РУС
СИЁСАТЧИЛАРИ,ТАРИХЧИЛАРНИНГ
ХУЛОСАСИГА ТАЯНАМАН.
РУС ХАЛҚИ ЎЗИ ТАРИХ АХЛАТХОНАСИГА ТАШЛАГАН ШАХС-
ЛАР ВА ТУЗИМНИ
БИР НЕЧТА ЧАЛАСАВОД ЎЗБЕК,
НАФС БАНДАЛАРИ
ОҒИЗ КЎПИРТИРИБ
МАҚТАБ ЁТСА КУЛИШИНГИЗНИ ҲАМ БИЛМАЙСИЗ, ЙИҒЛАШИНГИЗНИ ҲАМ.
ФАҚАТ БУ ТЎНКАЛАРГА АЧИНАСИЗ ХОЛОС.
УЛАР АЛИФНИ ЛОМ ДЕЯ ОЛМАГАНИ УЧУН АНДИШАСИЗЛИК, НОЧОРЛИК БИЛАН МУТТАҲАМЛИК ЙЎЛИГА ЎТИБ СИЗГА
ТУҲМАТ ҚИЛИШГАЧА БОРИБ
ЕТМОҚДА.ПАРВО ҚИЛМАНГ. УЛАРНИ БЎЛГАНИ ШУ. ЎЗ ХАЛҚИНИ, ВАТАНИ- НИ БИЛМАГАН,ТАНИМАГАН,ФАҚАТ БОСҚИНЧИЛАР
ОЁҒИНИ ЯЛАБ ЯШАШГА ЎРГАНГАН
ҚУЛБАЧЧАЛАР
СИЗНИ ТУШУНАРМИДИ ? !

«Дунё ўзбеклари» редакция почтасидан

МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ