Гулзамон Акбар: Қулдор бўлмоқичисиз ёки ўғри? Иштихонга келинг!
ҚУЛДОР БЎЛМОҚЧИМИСИЗ ЁКИ ЎҒРИ?..
ИШТИХОНГА КЕЛИНГ!..
Қулдор бўлмоқчимисиз ёки ўғри ?.. Иштихонга келинг !.. Сарловҳанинг кесатиғини яхши тушиндингиз. Иштихон тумани Шайхлар қишлоғидаги “Сўфи Оллоҳёр” номидаги жоме масжидига яқинда ўғри тушди. Аммо ҳеч қанча вақт ўтмасдан ўғри оёғи билан келиб: ”Масжидни мен тунадим”, деб турибди. Бунга кулган ҳам кулди, кулмаган ҳам кулди. Чунки айнан қўштирноқ ичидаги “ўғри”, ҳеч қачон масжидга келмаган, масжидни кузатмаган, масжидни тунамаган.
Мантиққа тўғри келмайди. Қаерлардадир, бир бурчакларда… юрган бир киши билан Ички Ишлар ходимлари яна қўштирноқ ичидаги “шартнома”ни қилиб, бу ўғрини келтирди. Яъни жиноят изини яширишди. Ҳақиқий ўғрилар қаерда? Номаълум! Оддий ўғриларнинг изини очолмаган тергов одами шу соҳанинг одамими ўзи? Бошқа гап борми, ёки?!..
Оллоҳнинг уйида унинг каломини саси, жойнамозу обдастасидан бошқа қиммат ашёси йўқ… Аммо ғаразлилар ўзларининг қайсидир ишларига муқаддас жойларимизни ҳам аралаштирмоқчи… Тергов жароёни шу ғаразларни очиб бериши керак эди. Эллик йиллик “касби”дан “пенсияга чиққан кимсани “тутиб” келишни эмас.
Қулдор бўлмоқчимисиз? Яна Иштихонга келинг!.. Сизга бу ерда ҳамма “шароит” муҳайё. Қулдорликни ривожлантираётган кимса ҳам Иштихондан. Қўштирноқ ичидаги “тадбиркор” Анвар Жўраевнинг кирдиркорлари, жиноятлари қарийиб, уч- тўрт йилдан бери очилмасдан қолмоқда. Яъни жиноят содир этилмаяпти, деган қарорлар билан ёпилиб кетаяпти.
2018 йил апрел ойида Шайхлар, Дўсат, Йўғонтепа қишлоғидан кетган беш нафар, аввалроқ борган йигирмага яқин йигитлар Россиянинг Сан-Петрбург шаҳри “Арсенал”фирмасига бориб, оғир шароитда, бир ва тўрт йил оралиғида ишлаб, доимий алданиб келган. Пулларини талаб қилганлари чечин миллатига мансуб йигитларга йўлиқтирилиб калтакланганлиги, ҳужжати учун ойликларидан ушлаб қолса-да, Россия Федерацияси полициясининг назорати жароёнида қочмоқчи бўлиб, вагонлардан тушиб кетиб оёқлари синганликларию тунги кеч 12.00 га қадар ишлатганликлари ҳақида айтишмоқда.
Иштихон туманига 2019 йил сентябр ойида мурожаат қилишса-да, бу мурожаатномалар 2020 йилнинг сўнги кунларига қадар муаллақ қолмоқда. Қарорлар чиқмоқда. Аммо айбланувчи йўқ. Айбланувчи Ўзбекистонга келиб-кетмоқда. Лекин қарор ичида унинг кўрсатмалари йўқ. Фақат онасининг кўрсатмасини қўйиб, қўйишибди.
Самарқанд вилояти, Иштихон туманидан бўлган Қўрғонбоев Ўктам (1976 т), Маликов Отабек (1978 т), Султонмурод Учқун (1989 т), Абдужабборов Шоҳбос (1996 т) , Султонмуродов Акмал (1971 т), Султонмурод Дилшод (2002 т), Шакаров Зокир (1961 т), Мирзаев Илҳом (1993 т), Мамараҳимов Фарух (1988 т).
Буларни ҳаммасининг пули Анвар Жўраевда турибди. Билганларимиз шу бўлдики, Учқунники 5000 $, Шаҳбозники 3000 $, Ўктамники 4300 $, Отабекни 3600 $, Шакаров Зокир аканики 1250 $, Илҳомники 5000 $.
Бу пуллар озгина пулми? Яна оғзаки шартномада 600 $ қилиб 500 $га, 500 $ бўлса, 400 $ га туширганига ҳам улар кўнишган. Аммо пулдан дарак йўқ. Анвар Жўраев бу ердан беш йигитни бир пайтда ёллаб, самолётга билет олиб беради. У ерда Аброр исмли йигит кутиб олади ва Стас исмли рус миллатига мансуб кишига топширишади.
Қачонки ушбу йигитларга пул керак бўлганида Стасдан пул сўрашади. Аммо Стаснинг айтишича, Анвар Жўраевдан сотиб олган. Қанча пул керак бўлса, Анвардан олиши кераклигини айтади. Анвар Жўраев Россияда ҳам, Ўзбекистонда ҳам ҳадеганда тутқич беравермайди. Уни излаб топишнинг ўзи муаммо. Агар у билан гаплашиб, ойликларини талаб қилишганида ҳам, чечен йигитларига дуч қилишини айтиб, таҳдид қилишган. Анвар Жўраев йигитларни эксплуатация қилиб, бемалол ўз “хизмат”ини олиб бормоқда.
Эксплуатация ўзи нима? Кишининг киши томонидан ишлатиб, кучидан фойдаланиш демакдир.
Иштихон туман Ички Ишлар тезкор гуруҳи вакили Меҳриддин Холбоев каби ходимлар бор экан, унинг ишлари ҳали давом этади, гуллаб яшнайди. Одамнинг орқасидан одам пул ишлаш ҳадисини ҳали кўп одам ўрганади. Ота- оналарнинг, оталари совуқ ўлкаларда, оғир шароитда ишлаган пулларини ололмаган чўжуқлар қишларда пулсизликдан кўп совуқ қотади, кўп қарғайди. Қарғишлардан бино бўлган қасрлари, машиналари ичида бир куни илоннинг заҳри топилмайди деб ким айтади? Ким кафолат бера олади?!
Меҳриддин Ҳолбоев каби ходимлар танганинг иккинчи тарафига ҳам бир қараб қўйиш ҳаёлига келганмикан ёки йўқ?!
Иштихон тумани Ички Ишлар бўлимида қонун устивор эмасми? Ҳаммага тушинарли бўлган тилда ёзилган-ку, қонунларимиз. Мана бу жойларини М. Ҳолбоев нега четлаб ўтаяпти унда.
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ СУДИ ПЛЕНУМИНИНГ
ҚАРОРИ
(ОДАМ САВДОСИГА ОИД ИШЛАР БЎЙИЧА СУД АМАЛИЁТИ ТЎҒРИСИДА)
4. Судлар шуни инобатга олишлари лозимки, олиш-сотиш тариқасидаги одам савдосидан фарқли равишда, Жиноят кодексининг 135-моддасида назарда тутилган бошқа барча ҳоллар (ёллаш, ташиш, топшириш, яшириш, қабул қилиш) да жиноий жавобгарлик юзага келишининг зарур шарти одамни эксплуатация қилишга қаратилган мақсад мавжудлиги ҳисобланади.
6. Одам савдосига оид ишларни тергов қилиш ёки кўришда тергов органлари ва судлар қуйидаги тушунчаларни аниқ фарқлашлари лозим:
ёллаш деганда, эксплуатация қилиш мақсадида одамни бирор-бир фаолият билан шуғулланишга жалб этишга қаратилган фаолият (эксплуатация объектини қидириш, тўплаш, у билан музокара юритиш ва ҳ.к) тушунилади;
ташиш — шахсни олиш-сотиш битими тузиладиган (ижро этиладиган), бошқа шахсга топшириладиган жойга ёки ундан эксплуатация мақсадида фойдаланиладиган жойга етказиб бериш (транспортда ташиш) ни англатади. Бунда етказиб бериладиган шахс одам савдосини амалга ошириш учун мўлжалланганлиги ташувчига олдиндан маълум бўлиши лозим. Ташиш битта аҳоли пункти доирасида ҳам, Ўзбекистон Республикасидан ташқарига чиқиш билан боғлиқ тарзда ҳам амалга оширилиши мумкин;
топшириш — одамни бошқа шахсга эксплуатация қилиш мақсадида жисмоний тарзда беришда ифодаланади;
яшириш — жабрланувчини ҳокимият вакилларидан, қариндошларидан ёки унинг тақдиридан манфаатдор бошқа шахслардан ҳар қандай жойда хуфия сақлашда ифодаланади;
Ўзбекистон Республикаси Қонуни, “ Одам савдосига қарши курашиш тўғрисида” (янги таҳририда) 1- боб. Умумий қоидалар. 3- моддасининг тўртинчи хат бошисида қўйидагилар белгилаб қўйилган :
3-модда, тўртинчи хат боши:
одам савдоси — куч билан таҳдид қилиш ёки куч ишлатиш ёхуд мажбурлашнинг бошқа шаклларидан фойдаланиш, ўғирлаш, фирибгарлик, алдаш, ҳокимиятни суиистеъмол қилиш ёки вазиятнинг қалтислигидан фойдаланиш орқали ёхуд бошқа шахсни назорат қилувчи шахснинг розилигини олиш учун тўловлар ёки манфаатдор этиш эвазига оғдириб олиш йўли билан одамлардан фойдаланиш мақсадида уларни ёллаш, ташиш, топшириш, яшириш ёки қабул қилиш.
…
одам савдосидан жабрланган шахс — одам савдосидан розилик берганлиги-бермаганлигидан ва жиноят процессида иштирок этганлиги-этмаганлигидан қатъи назар, жабрланган жисмоний шахс;
одам савдосига қарши курашиш — одам савдосининг олдини олишга, уни аниқлашга, унга чек қўйишга, унинг оқибатларини камайтиришга, одам савдосидан жабрланганларга ёрдам кўрсатишга доир фаолият;
одам савдоси билан шуғулланувчи шахс — мустақил равишда ёки бир гуруҳ шахслар таркибида одам савдоси билан боғлиқ ҳар қандай ҳаракатни содир этувчи жисмоний шахс, шунингдек ўз ҳаракатлари билан одам савдосига кўмаклашаётган, худди шунингдек гарчи ўз мансаб ваколатларига кўра тўсқинлик қилиши ва қарши курашиши шарт бўлса-да, одам савдосига тўсқинлик қилмаётган ва қарши курашмаётган мансабдор шахс.
Қонунларимиз аниқлигига шак- шубҳа йўқ. Аслида қонун ҳимоясида бўлган хизмат одамлари жабр кўрганларга нисбатан қайси важларни келтиришмоқда?!
Ёҳуд Анвар Жўраев яна қанча инсонларни Россияга олиб бориб алдаши, қанча пулларини, маошларини бермасдан ишлатиши, фирибгарлик қилиши керак бўлади?! Унинг бу жиноий ҳатти ҳаракатини ким жиловлаши керак!
Гулзамон Акбар
“Дунё ўзбеклари” редакция почтасидан
МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ
