"Дунё ўзбеклари" сайтини энди телефонда, планшетда ва комьютерда ихчам мобиль версияда кўришингиз мумкин:
  • Асосий
  • Ассалому алайкум!
  • Муаллиф ҳақида
  • МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ

Абдулла Ориповни ёд этиб: ВАТАН ҲАҚИДА ИККИ ШЕЪР

Абдулла Орипов: “Онажоним – шеърият!”, Адабиёт, Маданият ва Санъат | 07/22/2020 21:34-     12103 марта ўқилди

Abdulla Oripov: Men nechun sevaman O’zbekistonni?

Muallif Adib: O’zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 07.11.2016  комментариев 8

      Она-юртни куйламоқ ҳар бир ижодкор учун улуғ саодат. Ҳар қандай тузумда ҳам халқ манфаатини ўйлаб, адолатни тараннум этмоқ эса чинакам қаҳрамонликдир. Бундай шараф ҳамма ижодкорга ҳам насиб этавермайди.  Ўзбекистон халқ шоири, Ўзбекистон Қаҳрамони Абдулла Ориповнинг шеърларини ёд олмаган, сўзи куй-қўшиққа кўчганда юракдан тингламаган бирорта юртдошимиз топилмаса керак.

Абдулла Орипов
ВАТАН ҲАҚИДА ИККИ ШЕЪР
091

Абдулла Орипов (21.03. 1941 — 05.11.2016) Қашқадарё вилояти, Косон туманига қарашли Некўз қишлоғида туғилган. Ўзбекистон халқ шоири (1990). Ўзбекистон Қаҳрамони (1998). ТошДУнинг журналистика факултетини тугатган (1963). Илк шеърлар тўплами — «Митти юлдуз» (1965). «Кўзларим йўлингда» (1966), «Онажон» (1969), «Руҳим», «Ўзбекистон» (1971), «Хотирот», «Юртим шамоли» (1974), «Юзма-юз», «Ҳайрат» (1979), «Нажот қалъаси» (1981), «Йиллар армони» (1983), «Ҳаж дафтари», «Муножот» (1992), «Сайланма» (1996), «Дунё» (1999), «Шоир юраги» (2003), 4 жилдлик «Танланган асарлар» ва бошқа шеърий китоблари нашр этилган. Достонлар ҳам ёзган («Жаннатга йўл», 1978; «Соҳибқирон», 1996). «Соҳибқирон» (1998) шеърий драмаси республиканинг барча йирик театрларида саҳналаштирилган. Дантенинг «Илоҳий комедия»сини, А. Н. Некрасов, Л. Украинка, Т. Шевченко, Р. Ҳамзатов, Қ. Қулиев асарларини ўзбек тилига таржима қилган. Ўзбекистон Республикаси Давлат мадҳиясининг матнини ёзган (1992). Ҳамза (1983) ҳамда Алишер Навоий номидаги (1992) Ўзбекистон Республикаси Давлат мукофотлари лауреати.

002
МЕН НЕЧУН СЕВАМАН ЎЗБЕКИСТОННИ.. 

Мен нечун севаман Ўзбекистонни,
Тупроғин кўзимга айлаб тўтиё.
Нечун ватан, дея еру осмонин,
Муқаддас атайман, атайман танҳо.

Аслида дунёда танҳо нима бор?
Пахта ўсмайдими ўзга элда ё?
Ёки қуёшими севгимга сабаб?
Ахир қуёшли-ку, бутун Осиё.

Мен нечун севаман Ўзбекистонни,
Боғларин жаннат, деб кўз-кўз этаман.
Нечун ардоқларкан тупроғини мен,
Ўпаман, тупроғинг бебаҳо, Ватан!

Аслида тупроқни одил табиат,
Тақсим айлаган-ку, ер юзига тенг
Нечун бу тупроқ, деб йиғлади Фурқат,
О, Қашқар тупроғи, қашшоқмидинг сен?

Мен нечун севаман Ўзбекистонни?
Сабабини айтгин, десалар менга.
Шоирона, гўзал сўзлардан олдин,
Мен таъзим қиламан она халқимга:

Халқим, тарих ҳукми сени агарда,
Мангу музликларга элтган бўлсайди,
Қорликларни макон этган бўлсайдинг,
Меҳрим бермасмидим ўша музларга?

Ватанлар, Ватанлар, майли, гулласин,
Боғ унсин мангулик музда ҳам, аммо,
Юртим, сени фақат бойликларинг чун
Севган фарзанд бўлса, кечирма асло!

ЎЗБЕКИСТОН

Юртим, сенга шеър битдим бу кун,
Қиёсингни топмадим асло.
Шоирлар бор, ўз юртин бутун —
Олам аро атаган танҳо.
Улар шеъри учди кўп йироқ,
Қанотида кумуш диёри,
Бир ўлка бор дунёда, бироқ
Битилмаган достондир бори:
Фақат ожиз қаламим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Юрмасман ҳеч беҳиштни излаб,
Тополмасам чекмасман алам.
Ўтирмасман эртаклар сўзлаб,
Мусалло деб йўнмасман қалам.
Кўкламингдан олиб сурурни,
Довруғ солди устоз Олимжон,
Ғафур Ғулом туйган ғурурни
Қилмоқ мумкин дунёга достон.
Олис тарих қадамим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Кечмишинг бор чиндан ҳам узоқ,
Илғай олмас барчасин кўзим.
Мақтамасман мозийни бироқ,
Ўтмишингни ўйлайман бир зум.
Забтга олиб кенг Осиёни,
Бир зот чиқди мағрур, давонгир,
Икки аср ярим дунёни
Зир қақшатди Буюк жаҳонгир.
Айтгум, бу кун, у маним, маним.
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Боболардан сўз кетса зинҳор,
Бир калом бор гап аввалида.
Осмон илми туғилган илк бор
Кўрагоний жадвалларида.
Қотил қўли қилич солди маст,
Қуёш бўлиб учди тилла бош.
Дўстлар, кўкда юлдузлар эмас,
У, Улуғбек кўзидаги ёш.
Ерда қолган, о, таним маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Кўз олдимдан кечар асрлар,
Кўз-кўз этиб нуқсу чиройин.
Сарсон ўтган неча насллар,
Тополмасдан туғилган жойин.
Америка — сеҳрли диёр,
Ухлар эди Колумб ҳам ҳали,
Денгиз ортин ёритди илк бор,
Берунийнинг ақл машъали.
Колумбда бор аламим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Кўп жаҳонгир кўрган бу дунё,
Ҳаммасига гувоҳ эр ости.
Лекин, дўстлар, шеър аҳли аро
Жаҳонгири кам бўлар, рости.
Беш асрким, назмий саройни
Титратади занжирбанд бир шеър.
Темур тиғи этмаган жойни
Қалам билан олди Алишер.
Дунё бўлди чаманим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Боболардан сўзладим, аммо
Бир зот борким, баридан суюк:
Буюкларга бахш этган даҳо,
Она халқим, ўзингсан буюк.
Сен ўзингсан, энг сўнгги нонин
Ўзи эмай ўғлига тутган.
Сен ўзингсан, фарзандлар шонин
Асрлардан опичлаб ўтган.
Она халқим, жон-таним маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Бош устингдан ўтди кўп замон,
Ўтди Будда, ўтди Зардушти.
Ҳар учраган нокасу нодон,
Она халқим, ёқангдан тутди.
Сени Чингиз ғазабга тўлиб
Йўқотмоқчи бўлди дунёдан.
Жалолиддин самани бўлиб
Сакраб ўтдинг Амударёдан.
Сенсан ўшал саманим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Толеингда бор экан яшаш,
Гоҳ қон ичдинг, гоҳида шароб.
Этмоқ бўлиб юртим хомталаш,
Бош устингга келди инқилоб.
Чора истаб жанг майдонидан
Самоларга учди унларинг,
Шаҳидларнинг қирмиз қонидан
Алвон бўлди қора тунларинг.
Қонга тўлган кафаним маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Лекин офтоб пойимол ўлмас,
Кавакларда қолмас ой нури,
Одил ҳакам — ҳақ бор, беғараз,
Мазлумларнинг буюк ғамхўри.
Қилич серпаб толе тонгида
Ўзлигингни таниб қолдинг сен.
Ўғлонларнинг қатра қонида
Ўзбекистон номин олдинг сен.
Номи қутлуғ гулшаним маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Тинч турарми бу кўҳна олам,
Тинч турарми доғули замон.
Оромингни бузди сенинг ҳам
Фашист деган ваҳший оломон.
Қоним оқди Данцигда маним,
Собир Раҳим йиқилган чоғда.
Лекин, юртим, кезолмас ғаним.
Ўзбекистон аталган боғда.
Сенсан номус ва шаъним маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Кеч куз эди, мен сени кўрдим,
Деразамдан боқарди биров.
У сен эдинг, о, деҳқон юртим,
Турар эдинг ялангтўш, яёв.
— Ташқарида изиллар ёмғир,
Кир, бобожон, яйрагил бир оз.
Дединг: — Пахтам, қолди-ку ахир,
Йиғиштирай келмасдан аёз.
Кетдинг, умри маҳзаним маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Сен кетарсан балки йироққа,
Фарғонада балки, балқарсан.
Балки чиқиб оқарган тоққа,
Чўпон бўлиб гулхан ёқарсан.
Балки устоз Ойбекдек тўлиб
Ёзажаксан янги бир достон.
Балки Ҳабиб Абдулла бўлиб,
Саҳроларда очажаксон кон.
Тупроғи зар, маъданим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Майли, юртим, кезсанг ҳам дунё,
Фазоларга қўйсанг ҳам қадам,
Ўзлигингни унутма асло,
Унутма ҳеч, онажон ўлкам.
Бир ўғлингдек мен ҳам бу замон
Кечмишингни қилдим томоша.
Иқболингни кўролдим аён
Истиқлолнинг уфқлари оша.
Иқболи ҳур, шўх-шаним маним.
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Завол кўрма ҳеч қачон, ўлкам,
Завол билмас шу ёшинг билан.
Музаффар бўл, ғолиб бўл, ўктам,
Дўсту ёринг, қардошинг билан.
Асрларнинг силсиласида
Боқий тургай кошонанг сенинг.
Улуғ башар оиласида
Мангу ёруғ пешонанг сенинг.
Мангу ёруғ масканим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

МЕН НЕЧУН СЕВАМАН ЎЗБЕКИСТОННИ?..
Устоз Абдулла Орипов билан суҳбат

Адиба Умирова суҳбатлашди
091

— Абдулла ака, чинакам шоир доим замондан илгари содир бўлажак воқеаларни бошқалардан кўра теранроқ англаб, ўз вақтида муносабат билдиради. Анча йиллар бурун «Мен нечун севаман Ўзбекистонни» номли шеърингизни ёзгансиз. Бу халқимизнинг бугунги ҳурриятли кунларига етишини орзу қилиш ҳисси туфайли дунёга келган бўлса керак?

— Халқимизнинг, Ватанимизнинг бардавом келажагини, нурли истиқлолини менимча мантиқ белгилайди. Аслида адолатнинг оёқ ости бўлиши мантиқнинг бузилишидир. Мантиқан Ўзбекистон ўз ҳурриятига эга бўлишга ҳақли эди. Инсоният генетикасида шундай ғалати туйғулар мавжудки, бу туйғулар яхлит армон ва умид устига қўйилиши ҳам мумкин. Шўро тузумида бизнинг қалбимиздаги армон яхлит шундай эди. Ватанни озод кўриш эди биздаги истак. Ўша даврда бу ҳақида ўйлаш учун ўткир оптимист бўлиш керак бўлгандир, лекин ҳар ҳолда юрагимизда умид, ҳаракатимизда шашт бор эди. Сиз юқорида таъкидлаган “Мен нечун севаман Ўзбекистонни” шеъри бундан 35 йил илгари ёзилган. У даврда Ўзбекистоннинг пахтаси учун, олтини учунгина “ҳурмат” қилишган. Ҳолбуки, ўша пахта ҳам меники, олтин ҳам. Аммо мен нима учун севаман Ўзбекистонни! Агар музликларда яшаган бўлсанг ҳам, халқим, мен чукча ё ёқутга ўхшаган бўлганимда ҳам сен учун жонимни берар эдим-ку, деган мухолиф кайфият билан ёзилган эди-да.
Халқимизнинг буюк ўғлонларини, неча-неча алломаларини қурбон қилган у тузум ҳақида гапириш аянчли. Мустақил ватанимизнинг ялови бутун дунё узра ҳилпираётган ушбу кунда шаҳидларни ёд этиш — қарз.

Тарихдан маълумки, Соҳибқирон бобомиз асос солган салтанат ҳам, аввало Ватан озодлиги йўлида фидойиликка ундайдиган, халқимизнинг барқарорлигини таъминлайдиган эзгу сиёсатга асослангани учун барқарор ва қудратли бўлган. Улуғ бобомиз васиятига бир эътибор қилинг, “Миллатнинг улуғ мартабасини, саодатини сақламоқ, унинг дардларига дармон бўлмоқ вазифангиздир”.

Бу хитоб ўзини таниган, ўзини англаган ҳар қандай инсонга, шу юрт фарзандига беқиёс масъулият юкламайдими? Шу маънода, комил инсон, озод ва обод Ватан, Ўзбекистон — келажаги буюк давлат ғоялари барчамизнинг манфаатларимизни ўзида ифода этиб, эзгу интилишларимизда бизга қанот бўлади, деб ўйлайман.

– Аммо… собиқ шўро тузумида истиқлол орзуси ила юрт қадрини шарафлаган кўп ижодкорларга осон бўлмаган. Жумладан, сизнинг ҳам “Она тилимга” шеърингизни муҳокама қилишганда қандай аҳволга тушгансиз?

— Ўтган у даврларда ижодкорларни тузумнинг буюртмалари бошқарарди. Қолипга тушмаганларга ҳеч қачон осон кечмаган. “Она тилимга” (1965 йил ёзган) шеърининг тарихи жуда узун. Саккиз қаторлик шу шеър бошимга маломат тоши бўлиб тушишини туш кўрибманми?

Шеър чиққач “Ҳали сенинг она тилинг борми?», — деган бир дунё саволлар остида қолганман. Ҳар қандай миллатда ҳам холис ва улуғ сиймолар, албатта учрайди. Шундайлардан бири рус халқининг буюк шоири Александр Твардовский эди. Ушбу инсон ўша маҳалларда менинг уч-тўртта шеърим атрофидаги можарони эшитгач, дунёга донғи кетган устозлар аралашгач, шу шеърларимнинг русча таржимаси “Новый мир” журналида эълон қилинган. Катта миннатдорчилик билан бир гапни айтиб ўтишим керак. Ўша уч-тўртта шеърим, яъни “Она тилимга”, “Минораи калон тепасидаги лайлак”, “Тилла балиқча” каби тизмалар Александр Твардовский ҳамда Қайсин Қулиев ёрдами билан марказий нашрларда босилиб чиқилмаганда эди, ўша тақдир чархпалаги қаёққа қараб айланиб кетиши мумкинлигини мен ҳозир ҳатто тасаввур ҳам қила олмайман. Эҳ-ҳе, гапираверсанг гап кўп…

– Аввалги шеърларингиз билан бугунги шеърларингиз ўртасида қандай тафовут бор?

— Ҳозир ижодимизнинг мавзу соҳасида ҳам, талқин қилиш борасида ҳам чегара йўқолди. Айниқса, руҳий таҳлилга кенг йўл очилди. Мен мана шу қутлуғ, шукуҳли йиллар оралиғида мустақиллик, ҳаж сафарлари ҳақида шеърлар ёзиб, тўпламлар чоп эттирдим. Бу мустақилликнинг беқиёс туҳфаси.

– Энди халқимиз асрий орзуси – Ҳурликка эришганда, истиқлол ҳақида мангуликка дахлдор асарлар яратиш учун зиёлилар, шоиру ёзувчилар қанақа муаммоларни кўтариш шарт деб ўйлайсиз?

— Инсон муаммоси ҳамиша долзарб бўлиб келган. У истиқлол даврида ҳам ўз қадр-қийматини йўқотган эмас. Адабиёт олдида турган улкан саволлардан бири – замона қаҳрамони ким ва у қандай хислатларга эга? Бу масалани бир хил ижтимоий-сиёсий тузумда яшаб турган қўшни қардош адабиёт вакиллари қандай тасаввур этяптилар? Шу маънода истеъдоднинг катта-кичиклиги ҳеч қачон унинг халқининг сони билан белгиланмайди. Катта халқнинг ғоят истеъдодсиз ва нисбатан кичик халқнинг буюк адиблари бўлиши мумкин. Шу ўринда, Расул Ҳамзатов, Чингиз Айтматов асарларини бошқа халқлар адабиётига таъсири ҳақида ҳам баралла сўзлаш мумкин.

— Ҳаётингизда улуғ ижодкорлар билан кечган унутилмас адабий ва абадий гурунглардан гапириб берсангиз?

— Бир умрга татигулик учрашувлардан бири ҳаёт ва ижод тажрибаси ҳали ниҳоятда кам, тирик ёзувчини кўрса ҳайратга тушадиган мен қатори ёшлар учун 60-йилларда Ойбек каби улуғ зотлар билан учрашиб мулоқотда бўлиш фавқулодда бахт эди. Биз ахир мактаб партасидан тортиб, дорилфунун аудиториясида ҳам ўша мумтоз ёзувчиларимиз асарларини ўқиб савод чиқарганмиз. Талабалик пайтларимиздан кўча-кўйдами, Ёзувчилар уюшмасидами, оммавий йиғинлардами, улуғ адибларимизни узоқдан кўриб, ана Ғафур Ғулом, ана Ойбек, ана Абдулла Қаҳҳор дея бир-биримизни туртиб шивирлашар эдик. Ётоқхонага қайтгач, қолганларга мақтанардик. Қаранг, йиллар ўтибди…

Мен Ойбек домла билан у кишининг хонадонида икки марта учрашганман. Икки сафар ҳам домланинг уйларига ўзларининг йўқловлари туфайли борганман. Илк дафъа, Ойбек романларининг муҳаррирларидан бири марҳум Рустам Комиловга ҳамроҳ бўлиб бордим. Ўша йиллар мен Ғафур Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриётида ишлаб юрардим. Эсимда, нашриётда Рустам ака бир куни, терлаб-пишиб, “Сени Ойбек ака йўқлаяпти”, деб қолди. Эндигина уч-тўрт нарсаси эълон қилинган, ҳали ўз қаламига ишониб-ишонмай юрган ёш шоирга бу ташриф қанчалик таъсир қилганини тасаввур қилиш қийин эмас.

… Уйга кираверишдаги залда деворга тақаб қўйилган мўъжаз стол атрофида домланинг рўпарасида анқайиб ўтирган ўша дақиқаларимни бир умр унутмасам керак. Рустам ака мени таништиргач, домла машаққатли талаффуз билан исмимни такрорлади. Кейин улар Зарифа опа иштирокида “Навоий” романининг қайта нашри билан боғлиқ баъзи тузатишларни муҳокама қилиб олишди. Мен бўлсам, бу мўътабар даргоҳда дафъатан нечун пайдо бўлиб қолганимни тушунолмай ҳайрон бўлиб ўтирардим.

Шу орада Зарифа опа “Ойбек адабиётимизнинг кенжа авлоди билан қизиқаётганини, баъзи бирларимизнинг машқларимизни ўқиганлигини, мени ҳам шу сабабдан йўқлатганини” яхши бир кайфиятда айтиб қолди. Домла ниҳоятда тийраклик билан, кўпчилик номдор инсонларда жуда кам учрайдиган самимият ва болаларча беғуборлик билан опанинг гапларини тасдиқ этди. Ўша кунги қисқагина суҳбат адабий ижод заҳмати ҳақида бўлди. Эсимда, Зарифа опа “Ойбек сизларнинг ёшингизда китоб ўқишдан бошқа нарсани билмасди. Навоий, Пушкин, Гёте, Дантеларни жуда кўп мутолаа қиларди. Кинога кам кирарди”, деганида бутун вужудимдан муздек тер чиқиб кетган эди. Мен гарчан кинотеатрларга ҳадеб кираверишни ёқтирмаган бўлсам-да, бу ўгитда вақтингни, ёшлигингни беҳуда ўтказма, деган писанда-маслаҳатни илғаган эдим. Ойбек домла бу ўгитни азбаройи таъкид билан тасдиқлади. Мен кейинчалик жуда узоқ вақт ўша суҳбат таъсирида юрдим…
Мен Ойбек домла, Абдулла Қаҳҳор билан кечган хотиралар ҳақида гапирсам, йирик бир асарга айланади. Улар жуда кўп…

— Сизнинг бир неча китобларингиз дунёнинг турли чет тилларига таржима қилинган. Умуман… бугунги таржимачилик борасида ҳам фикрингизни билмоқчи эдик?

— Таржимага таржимон ўзини буткул бағишлаши керак деб ўйлайман. Шу билан бирга муаллиф билан таржимоннинг савияси яқин бўлиши шарт. Кейин таржимоннинг эркинлиги, менинг назаримда қатъий чегараланган бўлиши зарур. Мен шундай эркинлик тарафдориманки, таржима қилинган асарни уни аслия­тида ўқиган киши дарҳол танийдиган бўлсин. Эркинликнинг чегараси ана шу. Бу эркинлик чегарасидан чиққан ҳамоно исталган нарса юз бериш — ўртача асар бўлиши, яхшиси эса расвога айланиши мумкин. Бизда “қозонда бори чўмичга чиқади” дейишади. Таржимон “қозонда йўқ” нарсани бор қилса, бу ёмон. Лекин қозонда борини чиқара олмаслик минг чандон ёмонроқдир. Агар таржимада вазн, оҳанг ва услуб сақланмас экан, асар ўзининг миллий қиёфасини бутунлай йўқотади. Ҳар бир ижодкор албатта, ўз асарини бошқа тилга ўгирилишини хоҳлайди. Умидли дунё дейдилар. Аммо ростини айтганда барча ёзувчиларни ҳам бунга лойиқ деб бўлмайди.
Энди асарларимизнинг бўш, умри қисқа таржималарини чоп қилдирилишига лоқайд бўлмаслигимиз керак. Ёш ва иқтидорли таржимонларни тайёрлаш, уларнинг сафини кенгайтириш тўғрисида жиддий бош қотириш жуда зарур.

– Шеърларингизда кўп бор ҳасад, лаганбардорликни қоралагансиз. Бундай иллатлардан ўзингиз ҳам қаттиқ азият чеккансиз чоғи?..

— Афсуски, бундай иллатлар сиёсий тузум ёки мафкураларга боғлиқ эмас. Уларни умуман одамзотга хос деб айтиш мумкин. Афсуски, бу ҳолат руҳан қашшоқ шахсларда очиқ-ойдин намоён бўлади. Мен бир вақтлар:

Дейдилар: ит ҳурар, ўтади карвон,
Ранжу балолардан ёнмасин жонинг.
Лекин алам қилар бир умр гирён,
Итлар орасида ўтса карвонинг.

деб ёзган эдим. Ҳасислик, таъмагирлик, виждонсизлик, иккиюзламачилик, қабиҳлик, сотқинлик, Навоий даврида ҳам, Данте замонида ҳам бўлган.

— Буюк ижодкорлар ҳамиша ўз ижод маҳсулларидан кўнгли тўлмаган. Сизнинг ҳам ўзингиздан, ижодингиздан қониқмаган пайтларингиз бўлганми?..

— Руҳий тўлғоқларимни тўлалигича ҳали қоғозга туширишга улгурганим йўқ. Ёзилган шеърларимдан ёзилмаганлари кўпроқ.

– Ёшлар шеърияти ҳақидаги мулоҳазаларингиз билан ўртоқлашсангиз?..

— Албатта, бугунги ёш ижодкорлар ўта саводли. Илғор адабиёт лабораториясидан хабардор. Фақат ёзганларида миллийлик кўпроқ бўлиши керак. Ёш адабиётимиз вакилларига миллий руҳда ўлмас асарлар ёзишини тилайман.

– Мустақиллик олтин пиллапояларида қалбингиздан не туйғулар кечмоқда?

– Ижод аҳлининг олий мақсади, бурчи маънавиятга хизмат қилишдир. Ифтихор туйғуси эса миллат кўкрагини тоғдай кўтарадиган, ўз ери ва озод осмони билан фахрланишдек баланд кайфиятга ошна этадиган муборак туйғу. Мустақиллик шарофати билан халқимиз руҳига руҳ, орзу-умидларига қанот бағишлайдиган қутлуғ тадбирлар изчил амалга ошириб келинмокда. Юртимизда бундай байрамлар бўлишини илҳақ кутган неча авлодлар бу кунларга етмай, армон билан кетдилар. Энди уларнинг руҳини шод этиб, озод юртимизни шарафлаб, ёшлар қалбига Ватан ва эркинлик қадрини муҳим жойлаб катта тантаналар, байрамлар ўтказсак ярашади.

Мустақиллик байрами — халқимизнинг табаррук байрамига айланиб қолди. Уни чинакам миллий ифтихор шодиёнасидай нишонлашга бурчлимиз. Чунки бу — бизнинг муқаддас ва улуғ байрамимиз!
Буюк олмон шоири Иоганнес Бехер бундай деган экан: «Киши фикрлари ўлмаслиги учун ҳар куни, ҳар доимо фикрлаб, тафаккурини чархлаб турмоғи шарт». Бу, албатта, ибратли гап. Шу сабабли биз яшаб турган давримиз ҳақида адолатли, холис, жўяли фикрлар айтмоғимиз учун даврнинг ўй-хаёллари билан яшамоғимиз лозим бўлади. Шу маънода Ватанимиз озодлиги, мустақиллигини эслатувчи ҳар бир лавҳа ёинки суҳбат бизнинг руҳимизни, фикрий оламимизни жунбушга солиши табиий.

2007

Мақола жузъий қисқартиришлар билан берилмоқда.

cd670c_9e83bee7192e42e99c54250385dcccba.jpg_srz_960_720_85_22_0.50_1.20_0.00_jpg_srz.jpgOna-yurtni kuylamoq har bir ijodkor uchun ulug’ saodat. Har qanday tuzumda ham xalq manfaatini o’ylab, adolatni tarannum etmoq esa chinakam qahramonlikdir. Bunday sharaf hamma ijodkorga ham nasib etavermaydi. O’zbekiston xalq shoiri, O’zbekiston Qahramoni Abdulla Oripovning she’rlarini yod olmagan, so’zi kuy-qo’shiqqa ko’chganda yurakdan tinglamagan birorta yurtdoshimiz topilmasa kerak.

Abdulla Oripov
VATAN HAQIDA IKKI SHE’R
091

Abdulla Oripov (21.03. 1941 — 05.11.2016) Qashqadaryo viloyati, Koson tumaniga qarashli Neko’z qishlog’ida tug’ilgan. O’zbekiston xalq shoiri (1990). O’zbekiston Qahramoni (1998). ToshDUning jurnalistika fakultetini tugatgan (1963). Ilk she’rlar to’plami — «Mitti yulduz» (1965). «Ko’zlarim yo’lingda» (1966), «Onajon» (1969), «Ruhim», «O’zbekiston» (1971), «Xotirot», «Yurtim shamoli» (1974), «Yuzma-yuz», «Hayrat» (1979), «Najot qal’asi» (1981), «Yillar armoni» (1983), «Haj daftari», «Munojot» (1992), «Saylanma» (1996), «Dunyo» (1999), «Shoir yuragi» (2003), 4 jildlik «Tanlangan asarlar» va boshqa she’riy kitoblari nashr etilgan. Dostonlar ham yozgan («Jannatga yo’l», 1978; «Sohibqiron», 1996). «Sohibqiron» (1998) she’riy dramasi respublikaning barcha yirik teatrlarida sahnalashtirilgan. Dantening «Ilohiy komediya»sini, A. N. Nekrasov, L. Ukrainka, T. Shevchenko, R. Hamzatov, Q. Quliev asarlarini o’zbek tiliga tarjima qilgan. O’zbekiston Respublikasi Davlat madhiyasining matnini yozgan (1992). Hamza (1983) hamda Alisher Navoiy nomidagi (1992) O’zbekiston Respublikasi Davlat mukofotlari laureati.

002
MEN NECHUN SEVAMAN O’ZBEKISTONNI.. 

Men nechun sevaman O’zbekistonni,
Tuprog’in ko’zimga aylab to’tiyo.
Nechun vatan, deya yeru osmonin,
Muqaddas atayman, atayman tanho.

Aslida dunyoda tanho nima bor?
Paxta o’smaydimi o’zga elda yo?
Yoki quyoshimi sevgimga sabab?
Axir quyoshli-ku, butun Osiyo.

Men nechun sevaman O’zbekistonni,
Bog’larin jannat, deb ko’z-ko’z etaman.
Nechun ardoqlarkan tuprog’ini men,
O’paman, tuprog’ing bebaho, Vatan!

Aslida tuproqni odil tabiat,
Taqsim aylagan-ku, yer yuziga teng
Nechun bu tuproq, deb yig’ladi Furqat,
O, Qashqar tuprog’i, qashshoqmiding sen?

Men nechun sevaman O’zbekistonni?
Sababini aytgin, desalar menga.
Shoirona, go’zal so’zlardan oldin,
Men ta’zim qilaman ona xalqimga:

Xalqim, tarix hukmi seni agarda,
Mangu muzliklarga eltgan bo’lsaydi,
Qorliklarni makon etgan bo’lsayding,
Mehrim bermasmidim o’sha muzlarga?

Vatanlar, Vatanlar, mayli, gullasin,
Bog’ unsin mangulik muzda ham, ammo,
Yurtim, seni faqat boyliklaring chun
Sevgan farzand bo’lsa, kechirma aslo!

O’ZBEKISTON

Yurtim, senga she’r bitdim bu kun,
Qiyosingni topmadim aslo.
Shoirlar bor, o’z yurtin butun —
Olam aro atagan tanho.
Ular she’ri uchdi ko’p yiroq,
Qanotida kumush diyori,
Bir o’lka bor dunyoda, biroq
Bitilmagan dostondir bori:
Faqat ojiz qalamim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Yurmasman hech behishtni izlab,
Topolmasam chekmasman alam.
O’tirmasman ertaklar so’zlab,
Musallo deb yo’nmasman qalam.
Ko’klamingdan olib sururni,
Dovrug’ soldi ustoz Olimjon,
G’afur G’ulom tuygan g’ururni
Qilmoq mumkin dunyoga doston.
Olis tarix qadamim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Kechmishing bor chindan ham uzoq,
Ilg’ay olmas barchasin ko’zim.
Maqtamasman moziyni biroq,
O’tmishingni o’ylayman bir zum.
Zabtga olib keng Osiyoni,
Bir zot chiqdi mag’rur, davongir,
Ikki asr yarim dunyoni
Zir qaqshatdi Buyuk jahongir.
Aytgum, bu kun, u manim, manim.
O’zbekiston, Vatanim manim.

Bobolardan so’z ketsa zinhor,
Bir kalom bor gap avvalida.
Osmon ilmi tug’ilgan ilk bor
Ko’ragoniy jadvallarida.
Qotil qo’li qilich soldi mast,
Quyosh bo’lib uchdi tilla bosh.
Do’stlar, ko’kda yulduzlar emas,
U, Ulug’bek ko’zidagi yosh.
Yerda qolgan, o, tanim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Ko’z oldimdan kechar asrlar,
Ko’z-ko’z etib nuqsu chiroyin.
Sarson o’tgan necha nasllar,
Topolmasdan tug’ilgan joyin.
Amerika — sehrli diyor,
Uxlar edi Kolumb ham hali,
Dengiz ortin yoritdi ilk bor,
Beruniyning aql mash’ali.
Kolumbda bor alamim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Ko’p jahongir ko’rgan bu dunyo,
Hammasiga guvoh er osti.
Lekin, do’stlar, she’r ahli aro
Jahongiri kam bo’lar, rosti.
Besh asrkim, nazmiy saroyni
Titratadi zanjirband bir she’r.
Temur tig’i etmagan joyni
Qalam bilan oldi Alisher.
Dunyo bo’ldi chamanim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Bobolardan so’zladim, ammo
Bir zot borkim, baridan suyuk:
Buyuklarga baxsh etgan daho,
Ona xalqim, o’zingsan buyuk.
Sen o’zingsan, eng so’nggi nonin
O’zi emay o’g’liga tutgan.
Sen o’zingsan, farzandlar shonin
Asrlardan opichlab o’tgan.
Ona xalqim, jon-tanim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Bosh ustingdan o’tdi ko’p zamon,
O’tdi Budda, o’tdi Zardushti.
Har uchragan nokasu nodon,
Ona xalqim, yoqangdan tutdi.
Seni Chingiz g’azabga to’lib
Yo’qotmoqchi bo’ldi dunyodan.
Jaloliddin samani bo’lib
Sakrab o’tding Amudaryodan.
Sensan o’shal samanim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Toleingda bor ekan yashash,
Goh qon ichding, gohida sharob.
Etmoq bo’lib yurtim xomtalash,
Bosh ustingga keldi inqilob.
Chora istab jang maydonidan
Samolarga uchdi unlaring,
Shahidlarning qirmiz qonidan
Alvon bo’ldi qora tunlaring.
Qonga to’lgan kafanim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Lekin oftob poyimol o’lmas,
Kavaklarda qolmas oy nuri,
Odil hakam — haq bor, beg’araz,
Mazlumlarning buyuk g’amxo’ri.
Qilich serpab tole tongida
O’zligingni tanib qolding sen.
O’g’lonlarning qatra qonida
O’zbekiston nomin olding sen.
Nomi qutlug’ gulshanim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Tinch turarmi bu ko’hna olam,
Tinch turarmi dog’uli zamon.
Oromingni buzdi sening ham
Fashist degan vahshiy olomon.
Qonim oqdi Dantsigda manim,
Sobir Rahim yiqilgan chog’da.
Lekin, yurtim, kezolmas g’anim.
O’zbekiston atalgan bog’da.
Sensan nomus va sha’nim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Kech kuz edi, men seni ko’rdim,
Derazamdan boqardi birov.
U sen eding, o, dehqon yurtim,
Turar eding yalangto’sh, yayov.
— Tashqarida izillar yomg’ir,
Kir, bobojon, yayragil bir oz.
Deding: — Paxtam, qoldi-ku axir,
Yig’ishtiray kelmasdan ayoz.
Ketding, umri mahzanim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Sen ketarsan balki yiroqqa,
Farg’onada balki, balqarsan.
Balki chiqib oqargan toqqa,
Cho’pon bo’lib gulxan yoqarsan.
Balki ustoz Oybekdek to’lib
Yozajaksan yangi bir doston.
Balki Habib Abdulla bo’lib,
Sahrolarda ochajakson kon.
Tuprog’i zar, ma’danim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

Mayli, yurtim, kezsang ham dunyo,
Fazolarga qo’ysang ham qadam,
O’zligingni unutma aslo,
Unutma hech, onajon o’lkam.
Bir o’g’lingdek men ham bu zamon
Kechmishingni qildim tomosha.
Iqbolingni ko’roldim ayon
Istiqlolning ufqlari osha.
Iqboli hur, sho’x-shanim manim.
O’zbekiston, Vatanim manim.

Zavol ko’rma hech qachon, o’lkam,
Zavol bilmas shu yoshing bilan.
Muzaffar bo’l, g’olib bo’l, o’ktam,
Do’stu yoring, qardoshing bilan.
Asrlarning silsilasida
Boqiy turgay koshonang sening.
Ulug’ bashar oilasida
Mangu yorug’ peshonang sening.
Mangu yorug’ maskanim manim,
O’zbekiston, Vatanim manim.

MEN NECHUN SEVAMAN O’ZBEKISTONNI?..
Ustoz Abdulla Oripov bilan suhbat

Adiba Umirova suhbatlashdi
091

Ona-yurtni kuylamoq har bir ijodkor uchun ulug‘ saodat. Har qanday tuzumda ham xalq manfaatini o‘ylab, adolatni tarannum etmoq esa chinakam qahramonlikdir. Bunday sharaf hamma ijodkorga ham nasib etavermaydi.

O‘zbekiston xalq shoiri, O‘zbekiston Qahramoni Abdulla Oripovning she’rlarini yod olmagan, so‘zi kuy-qo‘shiqqa ko‘chganda yurakdan tinglamagan birorta yurtdoshimiz topilmasa kerak.

O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi, sevimli shoirimiz Abdulla aka bilan suhbatimiz ham Vatanimizning Eng ulug‘, eng aziz bayrami — mustaqillik arafasida bu dorilomon kunlar xal­qimiz hayotida nechog‘li ahamiyatga ega ekanligi, hurriyatning buyuk qadr-qimmati haqida kechdi…

— Abdulla aka, chinakam shoir doim zamondan ilgari sodir bo‘lajak voqealarni boshqalardan ko‘ra teranroq anglab, o‘z vaqtida munosabat bildiradi. Ancha yillar burun «Men nechun sevaman O‘zbekistonni» nomli she’ringizni yozgansiz. Bu xalqimizning bugungi hurriyatli kunlariga yetishini orzu qilish hissi tufayli dunyoga kelgan bo‘lsa kerak?

— Xalqimizning, Vatanimizning bardavom kelajagini, nurli istiqlolini menimcha mantiq belgilaydi. Aslida adolatning oyoq osti bo‘lishi mantiqning buzilishidir. Mantiqan O‘zbekiston o‘z hurriyatiga ega bo‘lishga haqli edi. Insoniyat genetikasida shunday g‘alati tuyg‘ular mavjudki, bu tuyg‘ular yaxlit armon va umid ustiga qo‘yilishi ham mumkin. Sho‘ro tuzumida bizning qalbimizdagi armon yaxlit shunday edi. Vatanni ozod ko‘rish edi bizdagi istak. O‘sha davr­da bu haqida o‘ylash uchun o‘tkir optimist bo‘lish kerak bo‘lgandir, lekin har holda yuragimizda umid, harakatimizda shasht bor edi. Siz yuqorida ta’kidlagan “Men nechun sevaman O‘zbekistonni” she’ri bundan 35 yil ilgari yozilgan. U davr­da O‘zbekistonning paxtasi uchun, oltini uchungina “hurmat” qilishgan. Holbuki, o‘sha paxta ham meniki, oltin ham. Ammo men nima uchun sevaman O‘zbekistonni! Agar muzliklarda yashagan bo‘lsang ham, xalqim, men chukcha yo yoqutga o‘xshagan bo‘lganimda ham sen uchun jonimni berar edim-ku, degan muxolif kayfiyat bilan yozilgan edi-da.

Xalqimizning buyuk o‘g‘lonlarini, necha-necha allomalarini qurbon qilgan u tuzum haqida gapirish ayanchli. Mustaqil vatanimizning yalovi butun dunyo uzra hilpirayotgan ushbu kunda shahidlarni yod etish — qarz.

Tarixdan ma’lumki, Sohibqiron bobomiz asos solgan saltanat ham, avvalo Vatan ozodligi yo‘lida fidoyilikka undaydigan, xalqimizning barqarorligini ta’minlaydigan ezgu siyosatga asoslangani uchun barqaror va qudratli bo‘lgan. Ulug‘ bobomiz vasiyatiga bir e’tibor qiling, “Millatning ulug‘ martabasini, saodatini saqlamoq, uning dardlariga darmon bo‘lmoq vazifangizdir”.

Bu xitob o‘zini tanigan, o‘zini anglagan har qanday insonga, shu yurt farzandiga beqiyos mas’uliyat yuklamaydimi?

Shu ma’noda, komil inson, ozod va obod Vatan, O‘zbekiston — kelajagi buyuk davlat g‘oyalari barchamizning manfaatlarimizni o‘zida ifoda etib, ezgu intilishlarimizda bizga qanot bo‘ladi, deb o‘ylayman.

– Ammo… sobiq sho‘ro tuzumida istiqlol orzusi ila yurt qadrini sharaflagan ko‘p ijodkorlarga oson bo‘lmagan. Jumladan, sizning ham “Ona tilimga” she’ringizni muhokama qilishganda qanday ahvolga tushgansiz?

— O‘tgan u davrlarda ijodkorlarni tuzumning buyurtmalari boshqarardi. Qolipga tushmaganlarga hech qachon oson kechmagan.

“Ona tilimga” (1965 yil yozgan) she’rining tarixi juda uzun. Sakkiz qatorlik shu she’r boshimga malomat toshi bo‘lib tushishini tush ko‘ribmanmi?

She’r chiqqach “Hali sening ona tiling bormi?», — degan bir dunyo savollar ostida qolganman. Har qanday millatda ham xolis va ulug‘ siymolar, albatta uchraydi. Shundaylardan biri rus xal­qining buyuk shoiri Aleksandr Tvardovs­kiy edi. Ushbu inson o‘sha mahallarda mening uch-to‘rtta she’rim atrofidagi mojaroni eshitgach, dunyoga don­g‘i ketgan ustozlar aralashgach, shu she’rlarimning ruscha tarjimasi “Novыy mir” jurnalida e’lon qilingan. Katta minnatdorchilik bilan bir gapni aytib o‘tishim kerak. O‘sha uch-to‘rtta she’rim, ya’ni “Ona tilimga”, “Minorai kalon tepasidagi laylak”, “Tilla baliqcha” kabi tizmalar Aleksandr Tvar­dovskiy hamda Qaysin Quliev yordami bilan markaziy nashrlarda bosilib chiqilmaganda edi, o‘sha taqdir charxpalagi qayoqqa qarab aylanib ketishi mumkinligini men hozir hatto tasavvur ham qila olmayman. Eh-he, gapiraversang gap ko‘p…

– Avvalgi she’rlaringiz bilan bugungi she’rlaringiz o‘rtasida qanday tafovut bor?

— Hozir ijodimizning mavzu sohasida ham, talqin qilish borasida ham chegara yo‘qoldi. Ayniqsa, ruhiy tahlilga keng yo‘l ochildi. Men mana shu qutlug‘, shukuhli yillar oralig‘ida mustaqillik, haj safarlari haqida she’rlar yozib, to‘plamlar chop ettirdim. Bu mustaqillikning beqiyos tuhfasi.

– Endi xalqimiz asriy orzusi – Hurlikka erishganda, istiqlol haqida mangulikka daxldor asarlar yaratish uchun ziyolilar, shoiru Yozuvchilar qanaqa muammolarni ko‘tarish shart deb o‘ylaysiz?

— Inson muammosi hamisha dolzarb bo‘lib kelgan. U istiqlol davrida ham o‘z qadr-qiymatini yo‘qotgan emas. Adabiyot oldida turgan ulkan savollardan biri – zamona qahramoni kim va u qanday xislatlarga ega? Bu masalani bir xil ijtimoiy-siyosiy tuzumda yashab turgan qo‘shni qardosh adabiyot vakillari qanday tasavvur etyaptilar? Shu ma’noda iste’dodning katta-kichikligi hech qachon uning xalqining soni bilan belgilanmaydi. Katta xalqning g‘oyat iste’dodsiz va nisbatan kichik xalqning buyuk adiblari bo‘lishi mumkin. Shu o‘rinda, Rasul Hamzatov, Chingiz Aytmatov asarlarini bosh­qa xalqlar adabiyotiga ta’siri haqida ham baralla so‘zlash mumkin.

— O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi sifatida shoir va Yozuvchilarimizning uyushmaga taqdim etayotgan asarlaridan qoniqasizmi?

— Negadir izlanishlar uzoq davom etayotir… Bugun astoydil ijod qilayotgan shoir, Yozuvchilar qatori shunchaki yozib yurganlar ham yo‘q emas. Bundaylar ko‘pincha ma’naviy boqimandalikka berilib, unvonu yubileylar tashvishi bilan yashaydilar. Bular, albatta, adabiyot olamida o‘tkinchi yo‘lovchilardir.

— Hayotingizda ulug‘ ijodkorlar bilan kechgan unutilmas adabiy va abadiy gurunglardan gapirib bersangiz?

— Bir umrga tatigulik uchrashuvlardan biri hayot va ijod tajribasi hali nihoyatda kam, tirik Yozuvchini ko‘rsa hayratga tushadigan men qatori yoshlar uchun 60-yillarda Oybek kabi ulug‘ zotlar bilan uchrashib muloqotda bo‘lish fav­qulodda baxt edi. Biz axir maktab partasidan tortib, dorilfunun auditoriyasida ham o‘sha mumtoz Yozuvchilarimiz asarlarini o‘qib savod chiqarganmiz. Talabalik paytlarimizdan ko‘cha-ko‘ydami, Yozuvchilar uyushmasidami, ommaviy yig‘inlardami, ulug‘ adiblarimizni uzoqdan ko‘rib, ana G‘afur G‘ulom, ana Oybek, ana Abdulla Qahhor deya bir-birimizni turtib shivirlashar edik. Yotoqxonaga qaytgach, qolganlarga maqtanardik. Qarang, yillar o‘tibdi…

Men Oybek domla bilan u kishining xonadonida ikki marta uchrashganman. Ikki safar ham domlaning uylariga o‘zlarining yo‘qlovlari tufayli borganman. Ilk daf’a, Oybek romanlarining muharrirlaridan biri marhum Rustam Komilovga hamroh bo‘lib bordim. O‘sha yillar men G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyotida ishlab yurardim. Esimda, nashriyotda Rustam aka bir kuni, terlab-pishib, “Seni Oybek aka yo‘qlayapti”, deb qoldi. Endigina uch-to‘rt narsasi e’lon qilingan, hali o‘z qalamiga ishonib-ishonmay yurgan yosh shoirga bu tashrif qanchalik ta’sir qilganini tasavvur qilish qiyin emas.

… Uyga kiraverishdagi zalda devorga taqab qo‘yilgan mo‘’jaz stol atrofida domlaning ro‘parasida anqayib o‘tirgan o‘sha daqiqalarimni bir umr unutmasam kerak. Rustam aka meni tanishtirgach, domla mashaqqatli talaffuz bilan ismimni takrorladi. Keyin ular Zarifa opa ishtirokida “Navoiy” romanining qayta nashri bilan bog‘liq ba’zi tuzatishlarni muhokama qilib olishdi. Men bo‘lsam, bu mo‘’tabar dargohda daf’atan nechun paydo bo‘lib qolganimni tushunolmay hayron bo‘lib o‘tirardim.

Shu orada Zarifa opa “Oybek adabiyotimizning kenja avlodi bilan qiziqayotganini, ba’zi birlarimizning mashqlarimizni o‘qiganligini, meni ham shu sababdan yo‘qlatganini” yaxshi bir kayfiyatda aytib qoldi. Domla nihoyatda tiyraklik bilan, ko‘pchilik nomdor insonlarda juda kam uchraydigan samimiyat va bolalarcha beg‘uborlik bilan opaning gaplarini tasdiq etdi. O‘sha kungi qisqagina suhbat adabiy ijod zahmati haqida bo‘ldi. Esimda, Zarifa opa “Oybek sizlarning yoshingizda kitob o‘qishdan bosh­qa narsani bilmasdi. Navoiy, Pushkin, Gyote, Dantelarni juda ko‘p mutolaa qilardi. Kinoga kam kirardi”, deganida butun vujudimdan muzdek ter chiqib ketgan edi. Men garchan kinoteatrlarga hadeb kiraverishni yoqtirmagan bo‘lsam-da, bu o‘gitda vaqtingni, yoshligingni behuda o‘tkazma, degan pisanda-maslahatni il­g‘agan edim. Oybek domla bu o‘gitni azbaroyi ta’kid bilan tasdiqladi. Men keyinchalik juda uzoq vaqt o‘sha suhbat ta’sirida yurdim…

Men Oybek domla, Abdulla Qahhor bilan kechgan xotiralar haqida gapirsam, yirik bir asarga aylanadi. Ular juda ko‘p…

— Sizning bir necha kitoblaringiz dunyoning turli chet tillariga tarjima qilingan. Umuman… bugungi tarjimachilik borasida ham fikringizni bilmoqchi edik?

— Tarjimaga tarjimon o‘zini butkul bag‘ishlashi kerak deb o‘ylayman. Shu bilan birga muallif bilan tarjimonning saviyasi yaqin bo‘lishi shart. Keyin tarjimonning erkinligi, mening nazarimda qat’iy chegaralangan bo‘lishi zarur. Men shunday erkinlik tarafdorimanki, tarjima qilingan asarni uni asliya­tida o‘qigan kishi darhol taniydigan bo‘lsin. Erkinlikning chegarasi ana shu. Bu erkinlik chegarasidan chiqqan hamono istalgan narsa yuz berish — o‘rtacha asar bo‘lishi, yaxshisi esa rasvoga aylanishi mumkin. Bizda “qozonda bori cho‘michga chiqadi” deyishadi. Tarjimon “qozonda yo‘q” narsani bor qilsa, bu yomon. Lekin qozonda borini chiqara olmaslik ming chandon yomonroqdir. Agar tarjimada vazn, ohang va uslub saqlanmas ekan, asar o‘zining milliy qiyofasini butunlay yo‘qotadi. Har bir ijodkor albatta, o‘z asarini boshqa tilga o‘girilishini xohlaydi. Umidli dunyo deydilar. Ammo rostini aytganda barcha Yozuvchilarni ham bunga loyiq deb bo‘lmaydi.

Yozuvchilar uyushmasi qoshida “Yosh tarjimonlar” to‘garagi faoliyat ko‘rsatib turibdi. Endi asarlarimizning bo‘sh, umri qisqa tarjimalarini chop qildirilishiga loqayd bo‘lmasligimiz kerak. Yosh va iqtidorli tarjimonlarni tayyor­lash, ularning safini kengaytirish to‘g‘risida jiddiy bosh qotirish juda zarur.

– She’rlaringizda ko‘p bor hasad, laganbardorlikni qoralagansiz. Bunday illatlardan o‘zingiz ham qattiq aziyat chekkansiz chog‘i?..

— Afsuski, bunday illatlar siyosiy tuzum yoki mafkuralarga bog‘liq emas. Ularni umuman odamzotga xos deb aytish mumkin. Afsuski, bu holat ruhan qashshoq shaxslarda ochiq-oydin namoyon bo‘ladi. Men bir vaqtlar:

Deydilar: it hurar, o‘tadi karvon,
Ranju balolardan yonmasin joning.
Lekin alam qilar bir umr giryon,
Itlar orasida o‘tsa karvoning.

deb yozgan edim. Hasislik, ta’magirlik, vijdonsizlik, ikkiyuzlamachilik, qabihlik, sotqinlik, Navoiy davrida ham, Dante zamonida ham bo‘lgan.

— Buyuk ijodkorlar hamisha o‘z ijod mahsullaridan ko‘ngli to‘lmagan. Sizning ham o‘zingizdan, ijodingizdan qoniqmagan paytlaringiz bo‘lganmi?..

— Ruhiy to‘lg‘oqlarimni to‘laligicha hali qog‘ozga tushirishga ulgurganim yo‘q. Yozilgan she’rlarimdan yozilmaganlari ko‘proq.

– Yoshlar she’riyati haqidagi mulohazalaringiz bilan o‘rtoqlashsangiz?..

— Albatta, bugungi yosh ijodkorlar o‘ta savodli. Ilg‘or adabiyot laboratoriyasidan xabardor. Faqat yozganlarida milliylik ko‘proq bo‘lishi kerak. Yosh adabiyotimiz vakillariga milliy ruhda o‘lmas asarlar yozishini tilayman.

– Mustaqillik oltin pilla­poyalarida qalbingizdan ne tuyg‘ular kechmoqda?

– Bu yil Yurtboshimizning «Yuksak ma’naviyat — yengilmas kuch» deb nomlangan kitobi nashr etildi. Unda ma’naviyatning qadri, bahosi, kuchi betimsol ekanligi aytiladi. Zero, biz ijod ahlining oliy maqsadi, burchi ham ana shu — ma’naviyatga xizmat qilishdir.

Iftixor tuyg‘usi esa millat ko‘kragini tog‘day ko‘taradigan, o‘z yeri va ozod osmoni bilan faxrlanishdek baland kayfiyatga oshna etadigan muborak tuyg‘u. Mustaqillik sharofati bilan xalqimiz ruhiga ruh, orzu-umidlariga qanot bag‘ishlaydigan qutlug‘ tadbirlar izchil amalga oshirib kelinmokda. Yurtimizda bunday bayramlar bo‘lishini ilhaq kutgan necha avlodlar bu kunlarga yetmay, armon bilan ketdilar. Endi ularning ruhini shod etib, ozod yurtimizni sharaflab, yoshlar qalbiga Vatan va erkinlik qadrini muhim joylab katta tantanalar, bayramlar o‘tkazsak yarashadi.

Mustaqillik bayrami — xalqimizning tabarruk bayramiga aylanib qoldi. Uni chinakam milliy iftixor shodiyonasiday nishonlashga burchlimiz. Chunki bu — bizning muqaddas va ulug‘ bayramimiz!

Buyuk olmon shoiri Iogannes Bexer bunday degan ekan: «Kishi fikrlari o‘lmasligi uchun har kuni, har doimo fikr­lab, tafakkurini charxlab turmog‘i shart». Bu, albatta, ibratli gap. Shu sababli biz yashab turgan davrimiz haqida adolatli, xolis, jo‘yali fikrlar aytmog‘imiz uchun davrning o‘y-xayollari bilan yashamog‘imiz lozim bo‘ladi. Shu ma’noda Vatanimiz ozodligi, mustaqilligini eslatuvchi har bir lav­ha yoinki suhbat bizning ruhimizni, fikriy olamimizni junbushga solishi tabiiy.

Manba: “Hurriyat” gazetasidan olindi (2008).

Abdulla Oripov. Tanlangan Asarlar. 1-Jild. She’rlar va dostonlar by Khurshid Davron on Scribd

007

(Tashriflar: umumiy 62 545, bugungi 4)

Ўхшаш мақолалар:

  1. Абдулла Орипов: Сен барҳаёт онамсан, Ватан…
  2. 21 март – Севимли шоиримиз Абдулла Орипов туғилган кун: “Биринчи муҳаббатим”
  3. Улуғ ўзбек шоири Абдулла Ориповнинг 75 йиллик юбилейи олдидан (5-мақола)
  4. Жунбушга келмоқда замин бетўхтов, Гўё бошлангандек мудҳиш бир ўйин – А.Орипов
  5. Абдулла Орипов: Рафиқамга – Сен борсан, мен учун бу олам гўзал…
  6. Буюк ўзбек шоири Абдулла Ориповнинг янги шеърлари – ДўЗ архивидан
  7. Ёруғ кўрай, дедим шу тунд дунёни, Мудҳиш совуқларда қолсам ҳам музлаб – А.Орипов
  8. Абдулла Орипов: Ҳуррият, муқаддас байроғим ўзинг…
  9. Ёдгор Обид: Қалдирғоч…
  10. Абдулла Орипов: Унут энди илмнинг кучин, Ақча сени кўтаргай пастдан…
  11. Рўйхатлардан ўчирилганлар – Ўктам Ҳакимали: Ҳадемай баҳор келади… (Ҳикоялар)
  12. Alisher Nazar “She’r sehri” teleloyihasida – Xurshid Davron kutubxonasi
МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ

Шарҳ қолдириш

Фақат 500 белгигача рухсат этилади. Мақола ёки хабарларни МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ ёки Биз билан алоқа шакли орқали жўнатинг.

Click here to cancel reply.

 characters available

    ЕР ЮЗИ БЎЙЛАБ ТАШРИФЛАР

    Количество уникальных посетителей
    Flag Counter

    Энг кўп ўқилганлар

    • Исмат Хушев – Самарқанд: Бир тарихий учрашувдан туғилган таассуротларим…  - 94603 марта ўқилган
    • Тошкент вилоятининг собиқ ҳокими ҳибсга олинди  - 32633 марта ўқилган
    • Фарғонада 8 март куни хотин-қизларга транспорт текин бўлди  - 32567 марта ўқилган
    • Шукрилла Мирсаидов вафот этганига ропа роса бир йил бўлди…  - 32536 марта ўқилган
    • Улуғ файласуф шоир Абдулла Ориповнинг Ҳамза ҳақидаги икки хил фикри…  - 32315 марта ўқилган
    • Ўзбекистон Республикасининг янги Бош прокурори И.Б Абдуллаевга  - 31514 марта ўқилган
    • На Ближнем Востоке затевается что-то очень-очень крупное  - 31454 марта ўқилган
    • Журналисты нашли подтвер ждение причастности их к спецслужбам – Новое Время  - 31246 марта ўқилган
    • Канададаги ўзбек адвокати Бахтиёр Шоҳназаров – “Дунё ўзбеклари” меҳмони!  - 31240 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон овози” нашри: Россияда қонуний ишлаш имкониятлари кенгаймоқда  - 31221 марта ўқилган
    • Мухолиф сиёсатчи Доктор Намоз Нормўминнинг СовМинга йўлланган дастури  - 31221 марта ўқилган
    • Севги бамисоли лолақизғалдоқ, Тегинмай бўлмайди, Тегсанг тўкилар…  - 31220 марта ўқилган
    • Карим Баҳриев: Бугун 2017 йил 31 июлда Зангиота бобони зиёрат қилдик…  - 31208 марта ўқилган
    • Улуғ ўзбек шоири Абдулла Ориповнинг Хьюстон (АҚШ) да ёзган янги шеърлари (38)  - 31206 марта ўқилган
    • Ҳофиз Комилжон Отаниёзов таваллудининг 100 йиллик байрами кенг нишонланди  - 31204 марта ўқилган
    • Буюк ўзбек шоири Абдулла Орипов вафот этганига ропа роса қирк кун бўлди…  - 31203 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует:  Дата поминок выбрана не случайно – Дочь без дефиса   - 31202 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар: Шаҳзода ва Алишер Файз – Қилпиллама  - 31200 марта ўқилган
    • Поездки в Афганистан, Ташкент и Самарканд! (Ч-1)  - 31200 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: Отишма бўлган Оттавага сафар (8-якуний қисм)  - 31200 марта ўқилган
    • Кокаин для товарища Сталина или Сталина подсадили на кокаин перед смертью  - 31200 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Ўткир Ҳошимов: Янга (ҳикоя)  - 31197 марта ўқилган
    • Ислам Каримов-младший: мою мать оклеветали, доказательств нет  - 31196 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар – Жўрабек Жўраев “Озод Шоу”да  - 31194 марта ўқилган
    • Разговор Путина и Трампа COMEDY CLUB  - 31192 марта ўқилган
    • Эврил Турон: Қора дўлана (роман) (Тўққизинчи қисм)  - 31192 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 16. Кутилмаган учрашув  - 31191 марта ўқилган
    • Малика Салимова: Сиз мени севмайсиз. Биламан. Шунчаки қолгансиз ёқтириб….  - 31190 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (3-қисм)  - 31190 марта ўқилган
    • Отабек Тошев: Янги Президент ва янги имкониятлар…  - 31190 марта ўқилган
    • Муҳаммад Солиҳ: Ойдин душанба куни ўлишни орзу қиларди… (“Ёднома”)  - 31186 марта ўқилган
    • ЙИҒЛАТИБ КЕТГАН ҲОФИЗ – (Охунжон Мадалиев ёди)  - 31186 марта ўқилган
    • Улуғ ўзбек шоири Абдулла Ориповнинг Хьюстон (АҚШ) да ёзган янги шеърлари (22)  - 31180 марта ўқилган
    • Заявление по поводу клеветы НДУ против Бухарбаевой  - 31178 марта ўқилган
    • Исмат Хушев номидан бораётган видеоларда вирус тарқатилмоқда, очманг!!!  - 31177 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёев сиёсий партиялар фаолиятини жиддий танқид қилди  - 31174 марта ўқилган
    • Дада Зафар: Ўзбекистон Халқ шоири Муҳаммад Юсуф ҳотирасига бағишланади  - 31174 марта ўқилган
    • Саломат Вафонинг янги асари: АЖДАРҲО БОҒИ (Ҳикоя) 1-қисм  - 31174 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 15. Хайрли иш  - 31173 марта ўқилган
    • Суҳайлийдан Муҳаммад Юсуфга битилган мадҳиялар  - 31172 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 8-қисм  - 31172 марта ўқилган
    • Эврил Турон: ‘Ислом ака Ўзбекистонни гўрга орқалаб кетмади’  - 31167 марта ўқилган
    • «Стоп кран» от Uzcard  - 31165 марта ўқилган
    • Инвалида-колясочника посадили за разбойное нападение на спецназовца  - 31165 марта ўқилган
    • Юсуф Жума. Тангрининг  мўжизаси  - 31164 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: СОҲИБҚИРОН АМИР ТЕМУР (шеърий драмадан парча)  - 31162 марта ўқилган
    • Эта видеозапись И.Каримова публикуется впервые. 2-13 июля 1990 года. Кремль…  - 31162 марта ўқилган
    • Малайзия пойтахтида ўзбекистонлик фоҳишалар қўлга олинди  - 31160 марта ўқилган
    • Дадахон Хасан: Бизга мана шундай Президент керак эди…  - 31160 марта ўқилган
    • “Главному редактору “Дунё узбеклари”: Теперь я понял Вашу учесть, жизнь за границей…  - 31158 марта ўқилган
    • Поездки в Афганистан, Ташкент и Самарканд! (Ч-2)  - 31157 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 17-якуний қисм. Умид – яшаш асоси  - 31153 марта ўқилган
    • Улуғбек ҲАМДАМ: ОЙБЕКНИНГ ШОҲ АСАРИ  - 31153 марта ўқилган
    • Наврўзинг муборак Ўзбекистоним!  - 31152 марта ўқилган
    • Тошкентлик “Робин Гуд”: Шайтон – Алайҳиссалом билан тўқнашув. (10-қисм)  - 31150 марта ўқилган
    • “Озодлик”: Хорижда OVIRи тугаган ўзбекистонликларга жазо бекор қилинди  - 31150 марта ўқилган
    • Как понимать намеки президента Узбекистана на либерализацию?  - 31150 марта ўқилган
    • Андижон “Нафосат” клуби: Ижод сирларини ўрганиш дарси…  - 31147 марта ўқилган
    • ”Тимирскиланаётган одам”ни ўқиб…  - 31147 марта ўқилган
    • Бердиёр Жумаев: Эътирофларим ва эътирозларим…  - 31147 марта ўқилган
    • Комилжон Отаниёзов таваллудининг 100 йиллигига (2-мақола)  - 31145 марта ўқилган
    • “Телевидениенинг энг катта режиссёри Оқсаройда ўтирибди” – Шароф Убайдуллаев  - 31144 марта ўқилган
    • Улуғ ёзувчи Одил Ёқубов умр йўлдошининг хотиралари (38-42)  - 31142 марта ўқилган
    • Муҳаммад Солиҳ: Унутма – фақат сен ҳурсан!  - 31140 марта ўқилган
    • Таниқли журналист, устоз Муҳаммаджон Обидовнинг Исмат Хушевга норозилик хати  - 31140 марта ўқилган
    • Атамбаев о выборах – Возможный список депутатов шестого созыва  - 31139 марта ўқилган
    • Насрулло Сайид: “Ватанга қайтишимга изн беринг” – BBC O’zbek  - 31138 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Надомат – Олти саҳнали пьеса  - 31136 марта ўқилган
    • “Жаҳон адабиёти” журнали бош муҳаррири Шуҳрат Ризаевга шеърий мактуб  - 31135 марта ўқилган
    • Абдиҳамид Парда: “Жаҳон адабиёти” шарофати  - 31133 марта ўқилган
    • Истеъдодли ижодкор Алишер Назар ижодий саҳифасига сафар…  - 31133 марта ўқилган
    • ЎРТА ЙЎЛНИ ҚАНДАЙ ТОПАМИЗ ? (8)  - 31132 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” Бош муҳарририга Бухородан мактуб…  - 31131 марта ўқилган
    • Президентская дочь — лишь винтик в системе коррупции  - 31131 марта ўқилган
    • Мирзиёев ҳукумат йиғилишида Розуқулов ва Ибрагимовга ҳайфсан берди  - 31130 марта ўқилган
    • Запрещенное к показу видео о Путине  - 31130 марта ўқилган
    • Зрители потеряли дар речи, когда этот мужчина из индейского племени начал играть  - 31128 марта ўқилган
    • Бу қиз айрим юлдузларга қандай қўшиқ айтишини кўрсатиб қўйди. Офарин!  - 31128 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар: Зиёда – Хаёлим…  - 31126 марта ўқилган
    • Президент Шавкат Мирзиёев “Озодлик” радиосини кузатиб боришини тан олди…  - 31124 марта ўқилган
    • Фальсификации дел и подкуп прокуроров, судей и милиционеров продолжаются…  - 31123 марта ўқилган
    • Аёл бўлмаса, адабиёт бўлмасди. Адабиёт аёлни англаш учун яратилган…  - 31122 марта ўқилган
    • Лола Исломова Матбуот агентлиги бош директорига очиқ хат билан мурожаат қилди  - 31119 марта ўқилган
    • Ўзбекистон телевидениеси илк бор Каримов сиёсатини танқид қилди (ВИДЕО)  - 31115 марта ўқилган
    • Президент Каримовдан кейин Ўзбекистонни нималар кутмоқда?  - 31109 марта ўқилган
    • Қашқадарё: Қаршидан Китобга тез юрар поезд қатнайди…  - 31108 марта ўқилган
    • Ўрта-махсус таълим тизимидаги инқироз ҳақида  - 31108 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Биринчи ўзбек генерали Собир Раҳимовнинг порлоқ хотирасига  - 31107 марта ўқилган
    • Kanadada yashash huquqini qanday qo’lga kiritish mumkin? (Birinchi maqola)  - 31105 марта ўқилган
    • Зилолабону: Биздан рози бўл, Муҳаммаджон…  - 31104 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 14. Қайтиш  - 31098 марта ўқилган
    • Ислам Каримов. Сильный человек в “заложниках” у слабого государства? (штрихи к политпортрету)  - 31098 марта ўқилган
    • Муҳаммад Исмоил: ИЛМИМНИ ЗИЁДА ҚИЛ, ПАРВАРДИГОРИМ !  - 31097 марта ўқилган
    • Туркия: Садоқатли ит ҳожасининг жаноза маросимларида қатнашди…  - 31095 марта ўқилган
    • Ўзбек мухолифатининг таниқли шоираси Гулчеҳра Нуруллаева ижодидан намуналар  - 31095 марта ўқилган
    • Бердиёр ЖУМАЕВ: Аёл — иқбол — истиқбол… (3-қисм)  - 31094 марта ўқилган
    • …что означает слово «Кока» в названии напитка….  - 31094 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (1-қисм)  - 31094 марта ўқилган
    • Муслимбек Йўлдошев: Тушимга Абдумўмин кирибди. Кўриниши хотиржам…  - 31092 марта ўқилган
    • Тўра Мирзо: Бир кун аввал негадир Баҳодирни кўргим келаверди…  - 31090 марта ўқилган
    • Алексей Венедиктов о Путине и его преемнике…  - 31089 марта ўқилган
    • Невероятная польза банана: почему никогда не стоит выбрасывать это богатство  - 31088 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёевнинг ажойиб нутқини қўйибсиз, эшитиб мазза қилдим, раҳмат…  - 31087 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Бўлурман суҳбат ичра гоҳо Исмат билан бир кун… (2-шеър)  - 31087 марта ўқилган
    • Малоҳат Эшонқулова: Наманганлик Дилмурод Жумабоевга жавоб ўрнида…  - 31086 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар – Маҳмуд Намозов хонадонида  - 31084 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 6-қисм  - 31082 марта ўқилган
    • Фахриддин ҚОРАТОЕВ: “СЕНГА БАХТДАН ТАХТ ТИЛАРМАН”  - 31082 марта ўқилган
    • То, что нашли в животе у этого кашалота, должно перевернуть наш мир  - 31080 марта ўқилган
    • Абулқосим МАМАРАСУЛОВ: МЕН ҚАНДАЙ ЁЗУВЧИ БЎЛГАН ЭДИМ (10)  - 31078 марта ўқилган
    • Абдураҳим Пўлат: Ўзбекистонга қайтиб, сиëсат билан шуғулланаман…  - 31077 марта ўқилган
    • Ҳайдарали Маматов: Шерзоджоннинг рафиқаси ҳақидаги чин севги иқрори…  - 31077 марта ўқилган
    • Помогаем иммигрировать: 10 ЛУЧШИХ СТРАН МИРА ДЛЯ ЖИЗНИ  - 31076 марта ўқилган
    • Алишер Навоий ва Заҳириддин Муҳаммад Бобур ижодида аёл васфи  - 31073 марта ўқилган
    • Тожикистонлик ўзбекзабон адиб адабий мукофот билан тақдирланди  - 31073 марта ўқилган
    • Иқбол Мирзо. Қўнғироқ (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 31071 марта ўқилган
    • Буюк Абдулла Орипов хотирасига ёзилган шеърлар (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 31070 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов Абдулла Искандарга: Машрабни осган элдан мен қадр тилармидим…  - 31070 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (2-қисм)  - 31069 марта ўқилган
    • Гулбаҳор Саид Ғани: Тошни ёриб чиқар бир куни гулим…  - 31061 марта ўқилган
    • “ОЗОДЛИК” РАДИОСИ – Ўзбекистон Бош прокурори Рашид Қодиров ишдан олинди  - 31058 марта ўқилган
    • Узбекистан – Таджикистан: дружба, испытанная временем (ТВ «O‘zbekiston»)  - 31058 марта ўқилган
    • Шароф Убайдуллаев билан Сарвар Усмон суҳбати: Сенат қаридими?  - 31056 марта ўқилган
    • Исмат ХУШЕВ: ДАВЛАТ МАСЛАҲАТЧИСИ БЎЛГАН БИРИНЧИ ШОИР  - 31055 марта ўқилган
    • Язык мой – враг мой или о том, как в Таджикистане запретили говорить по-узбекски  - 31054 марта ўқилган
    • ГУЛРУХСОР ХУДОЙБЕРДИЕВА: АЙТСАМ ТИЛИМ, АЙТМАСАМ ДИЛИМ – ОИЛА ЁКИ КАСБ?  - 31054 марта ўқилган
    • Игорь Николайчук: Первый холм Шавката Мирзиёева…  - 31054 марта ўқилган
    • Таниқли журналист Шароф Убайдуллаев 9 май ҳақида…  - 31053 марта ўқилган
    • Маддоҳ журналисту латтачайнар амалдор кимга ҳам керак? (2-мақола)  - 31051 марта ўқилган
    • Мирзиëев Каримов молиявий тизими бошқарувчисини пенсияга жўнатди  - 31051 марта ўқилган
    • Шодмонов ва унинг командаси ЎзТВ дан албатта кетиши керак…  - 31049 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдимоти: “Севишни билмайди шарқлик аёллар!”  - 31049 марта ўқилган
    • ШАВКАТ МИРЗИЁЕВ ПОСЕТИЛ КОННЫЙ ЗАВОД В ТАШКЕНТСКОЙ ОБЛАСТИ  - 31048 марта ўқилган
    • МИЛЛАТ РУҲИГА ЭЪТИҚОД (Ўзбекистон Халқ шоири Хуршид Даврон билан суҳбат)  - 31047 марта ўқилган
    • Ўзбек махсус хизмат агенти Абвер немис разведкасига қарши… (МХХ тарихидан)  - 31047 марта ўқилган
    • Страсбург суди ватандошимиз Али Феруз ҳимоясига келди…  - 31047 марта ўқилган
    • Предъявление обвинений дочери – приурочено к годовщине кончины ее отца  - 31045 марта ўқилган
    • ИСМАТ ХУШЕВ – ТОШКЕНТДА!  - 31043 марта ўқилган
    • Хворостовский до полусмерти избил жену и её любовника  - 31043 марта ўқилган
    • Президент Мирзиёев назоратдагиларга нисбатан умумий Авф эълон қилди…  - 31041 марта ўқилган
    • Кетгим келмаяпти, онажон (Карим Баҳриев шеъри, Раҳматилла Юсупов ашуласи)  - 31041 марта ўқилган
    • Кенжабий: АҲМАД ҲОЖИ МАКТУБЛАРИГА ШЕЪРИЙ ЖАВОБЛАР  - 31041 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Эркин Аъзам: Таъзия (Ҳикоя)  - 31041 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Хотинини ўғирлаган йигит (Ҳикоя)  - 31041 марта ўқилган
    • Алишер Усманов: «У меня нет наследников»  - 31040 марта ўқилган
    • Умида Ахмедова: Рауф Парфи мени Александр Блок шеьрияти билан таништирган….  - 31038 марта ўқилган
    • Гулнора Каримованинг музлатилган миллионлари тақдири нима бўлди?  - 31036 марта ўқилган
    • Не сломают ли Шавката Мирзиёева, как 16 февраля 1999 года сломали Каримова?  - 31036 марта ўқилган
    • Нашримиз архивидан: “Дунё ўзбеклари” Бош муҳарририга мусиқий совға  - 31036 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 7-қисм  - 31035 марта ўқилган
    • Шуҳрат Бобожон: Оддий алоқачининг Бош вазирликкача бўлган йўли…  - 31035 марта ўқилган
    • Опровержение клеветы в отношении журналиста Малохат Эшонкуловой  - 31034 марта ўқилган
    • Установлен памятник Михаилу Массону и Галине Пугаченковой  - 31034 марта ўқилган
    • Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Тўққизинчи қисм  - 31034 марта ўқилган
    • ЎЗБЕКИСТОНДА СУД-ТИББИЁТ ЭКСПЕРТИЗАЛАРИ ҒАРИБ АҲВОЛДА  - 31034 марта ўқилган
    • Бугун истеъдодли ўзбек шоири Ҳамроқул Асқар туғилган кун. Табриклаймиз!  - 31033 марта ўқилган
    • МХХнинг икки адвокатга қарши тутуриқсиз иддаоси рад этилди – “Озодлик”  - 31032 марта ўқилган
    • Биз Тошкентдан бўламиз… (Муҳокама учун мавзу)  - 31031 марта ўқилган
    • Исмат Хушевга мактуб: Сизда ҳам цензура борми?  - 31031 марта ўқилган
    • Бердиёр ЖУМАЕВ: АМИР ТЕМУР ВА ЧИНГИЗХОН АМАКИВАЧЧАЛАРМИ? (3)  - 31029 марта ўқилган
    • Одил Ёқубов. Яхшилик (ҳикоя) (“Ўтганлар ёди”)  - 31028 марта ўқилган
    • Ажойиб инсон, таниқли болалар шоири Олқор Дамин вафот этди!   - 31027 марта ўқилган
    • 2016-й унес вместе с Каримовым легендарных современников его времени  - 31027 марта ўқилган
    • Маддоҳ журналисту латтачайнар амалдор кимга ҳам керак? (1-мақола)  - 31024 марта ўқилган
    • Андижон адабий гурунгида Наврўз ва Оналар мадҳи  - 31023 марта ўқилган
    • Россия “Бош саҳнаси”да ўзбек йигити ҳаммани лол қолдирди  - 31022 марта ўқилган
    • Муслимбек Йўлдошев: 24 апрель – Абдумўминнинг туғилган куни эди…  - 31019 марта ўқилган
    • ШАВКАТУ МИРЗИЁЕВУ ИСПОЛНЯЕТСЯ 60 ЛЕТ  - 31019 марта ўқилган
    • Борис Сапрыкин: Письмо в редакцию «Дунё Узбеклари»  - 31018 марта ўқилган
    • Возвращение «узбекской принцессы»: что ждет Гульнару Каримову  - 31016 марта ўқилган
    • Сирожиддин Ислом: Соғиниб яшайман Озод бўзтўрғайни…  - 31014 марта ўқилган
    • Ўзбекистоннинг Украинадаги фуқаролари ва сиёсий қочқинлари диққатига  - 31014 марта ўқилган
    • Бошда дўппи, эгнимда атлас, Зилоламан Ўзбекистондан!  - 31013 марта ўқилган
    • Uyga qachon qaytamiz? Chetda ishlab non topish juda xam azob ish…  - 31010 марта ўқилган
    • Чашмаи Айюбдан ўғирланган 800 йиллик кошин Ўзбекистонга қайтарилди  - 31009 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдим этади – Эргаш Каримов ёди…  - 31007 марта ўқилган
    • Элбек Раҳмат: Пулни тўла… (Айрим ноинсоф солиқчилар таърифида)  - 31006 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёев: Ижодкорларга Паркентда уй қуриб берилади  - 30998 марта ўқилган
    • Неожиданная оттепель: что происходит в узбекских СМИ  - 30997 марта ўқилган
    • Миллий телерадиокомпания раиси ишдан олинди…  - 30997 марта ўқилган
    • ГЕНЕРАЛЬСКИЕ ИГРЫ: УМЕР КОРОЛЬ! ДА ЗДРАВСТВУЕТ КОРОЛЬ!  - 30996 марта ўқилган
    • Марғилонлик Тошболтаевлар оиласини “Галатой”дан кўчиришмоқчи…  - 30995 марта ўқилган
    • First Lady Michelle Obama Carpool Karaoke  - 30995 марта ўқилган
    • Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий: Ўйласам, ул дилбарим маккорга ўхшайди-ку…  - 30994 марта ўқилган
    • Ўлмасбек Самарқандий: ТАҚДИРНИНГ ТУҲФАСИ (ёхуд ўғирланган китоб)  - 30994 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует: Сидят девчонки, сидят в сторонке – Слеза запоздалая  - 30993 марта ўқилган
    • Биография премьер-министра Узбекистана Шавката Мирзиеева  - 30992 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдим этади: Ўшлик мухлисамиз Нозима Раҳмонова шеърлари…  - 30991 марта ўқилган
    • ЎзМУнинг журфакидан “Дунё ўзбеклари”га яна шикоят келди…  - 30990 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” орқали Ўзбекистон раҳбарларига мурожаат  - 30990 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 9-қисм  - 30989 марта ўқилган
    • Отабек Усмон: Эстетлар диктатураси (Абдували Қутбиддин ижоди ҳақида)  - 30985 марта ўқилган
    • СМИ России: Кремль ведет страну к полной изоляции  - 30984 марта ўқилган
    • Алишер НАЗАР: ТЎЙ ФОЖЕАСИ (долзарб масала)  - 30983 марта ўқилган
    • Абдиҳамид Пардаев: УСМОННОМА (Ўзбекистон халқ шоири Усмон Азимга)  - 30983 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует: Усечённая арифметика …  - 30982 марта ўқилган
    • Катта Ўзбек трактидаги Китоб Тошкент йўли 24 километрга қисқарди…  - 30980 марта ўқилган
    • Ҳабиб Саъдулла ижоди (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 30979 марта ўқилган
    • Ўзбекистонлик АҚШга келган куни бедарак йўқолди – Ватандош  - 30976 марта ўқилган
    • ББС: Ўзбек олтинининг тақдири нима бўлади?  - 30975 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 13. Дилдаги ғалаён.  - 30975 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон овози” нашри: ҲАР ИССИҚ НОНИНГНИ ҚУЁШДАЙ КЎРДИМ…  - 30973 марта ўқилган
    • Dilmurod Jumaboyev: Barkamol avlod (advanced generation) compete in Jizzakh  - 30973 марта ўқилган
    • ДИЛДАН ДИЛГА КЎЧГАН САТРЛАР (Ҳамроқул Асқар ижодига чизгилар)  - 30971 марта ўқилган
    • Лола Хатамова: «Я не состояла в любовных отношениях с Каримовым»  - 30971 марта ўқилган
    • Сувсиз қишлоқ “Обод” бўладими? (танқидий мақола)  - 30969 марта ўқилган
    • Туркиядаги давлат тўнтариши уринишига роппа роса бир йил бўлди…  - 30969 марта ўқилган
    • Сенатор Шуҳрат Ғаниевнинг “Озодлик” ҳақидаги фикри ўзгардими?  - 30969 марта ўқилган
    • Сотрудники МНБ Туркменистана открыто интересуются обстановкой…  - 30967 марта ўқилган
    • Расследование против Трампа. Чем это может закончиться  - 30967 марта ўқилган
    • Сделаем день ярче: узбекистанцы готовятся поздравить Мирзиёева с юбилеем  - 30965 марта ўқилган
    • Фоторепортаж с бала в Институте костюма в Нью-Йорке  - 30964 марта ўқилган
    • Исёнкор дарахтлар ёки Шукур Содиқнинг “Ҳурлик салтанати” китобига чизгилар…  - 30963 марта ўқилган
    • Ўзбек йигити қандай қилиб Amazon компанияси ходимига айлангани ҳақида  - 30962 марта ўқилган
    • Эхо – Матвей Ганапольский: Приглашение на казнь?  - 30962 марта ўқилган
    • Давронбек Тожиалиевга оналари вафоти муносабати билан таъзия билдирамиз…  - 30957 марта ўқилган
    • Абитуриентлар: “МХХчиларнинг ўзлари телефон олиб кириб беришди”  - 30951 марта ўқилган
    • Ўзбекистон ва Тожикистон иқтисодий ҳамкорликка бел боғлашди  - 30951 марта ўқилган
    • Танишинг: Ўзбек “Мартин Иден”и – Даврон Султонов…  - 30950 марта ўқилган
    • «Маддоҳ журналистларнинг ковушини ўнглаб қўйиш фурсати келди». Учинчи мақола  - 30945 марта ўқилган
    • Танишинг – Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Еттинчи қисм  - 30945 марта ўқилган
    • Что происходит с корреспондентом «Новой газеты» Али Ферузом  - 30941 марта ўқилган
    • Ўзбекистон халқ шоири Омон Матжоннинг Президентга шеърий табриги  - 30939 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” Бош муҳаррири Германиядан Амстердам (Ҳолландия)га келди  - 30938 марта ўқилган
    • Халқаро”Олтин мерос” хайрия фонди янги ёдгорлик мажмуини барпо этди  - 30937 марта ўқилган
    • Ҳамроқул Асқар: “Жаннат Оналарнинг оёғи остидадир..,” (Ҳадисдан)  - 30936 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Битта бўричалик топмадим ўлим…  - 30934 марта ўқилган
    • Ги де Мопассан: Алвидо! (Инглиз тилидан Гулноза Мамарасулова таржимаси)  - 30933 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Улуғбек Ҳамдам: Узоқдаги Дилнура (Ҳикоя)  - 30929 марта ўқилган
    • Кетаверинг, ортингиздан югурмайман, Ўтказмайди, ғуруримнинг тоғи баланд  - 30927 марта ўқилган
    • Пресса США: Россия теперь – наш главный враг  - 30927 марта ўқилган
    • Тошпўлат Йўлдошев: Шарқшунос олим Шоислом Шомуҳамедов хотираси  - 30924 марта ўқилган



Интернетдаги RSS каналимизни ўқинг Твиттердаги саҳифамиз! Facebook орқали дўстлашамиз!



Мактуб ёзиш

ЖАҲОН ОММАВИЙ АХБОРОТ
ВОСИТАЛАРИ

"Ўзбекистон овози" газетаси
Прямой эфир ДОЖДЯ
СНОБ.РУ
ИНО TV
Colta.Ru
Украинская правда
Корреспондент.Нет
Русская служба ББС
ББС Ўзбек хизмати
Голос Америки
Америка овози
Озодлик
Uznews.Net
Фергананьюс.Ру
РосБалт -информационное агентство
Эхо Москвы
Радио Свобода
Ньюс.Ру
Московский Комсомолец
Литературная газета
Комсомольская правда
Новая газета
Союз независимых журналистов Центральной Азии
Центразия.Ру
NEWS-ASIA-Центральноазиатский информационный портал
Каспаров.Ру
Аргументы и факты
Однако
Китоб дунёси
Узметроном
Новое Время - The New Times
Альтернативная литература Узбекистана

Copyright © 2014 — ДУНЁ ЎЗБЕКЛАРИ. Барча ҳуқуқлар ҳимоя қилинган