“Олий раҳбариятдаги хоинлар” туркумидан – Шароф Убайдуллаев

---

Мен бугунги суҳбатимиз мавзусини кўп ўйладим. Анчагача вазиятни кузатиб, таҳлил этиб бордим. Охири бу киши ҳақида гапириш керак, деган қарорга келдим. Чунки индамасам, у ҳали одамларни кўп чалғитиши мумкин.

Гап Ўзбекистонда яшаб, Ўзбекистон нонини еб, сувини ичиб, ношукурлик қилиб келаётган, умрида бирон бир одамга ёки юртига нима яхшилик қилганини эслаш қийин бўлган Шароф Убайдуллаев ҳақида кетяпти.

Мен уни аввалига «журналист Шароф Убайдуллаев» демоқчи бўлдим. Аммо унинг бу соҳадан қувилганига анча йиллар бўлган. Бир пайтлар газеталарда мухбир бўлиб ишлаб юрганида Сирдарё ва Жиззах вилоятларидаги хўжалик ва туман раҳбарлари уни яхши танишган, тўғрироғи, ундан безор бўлишган. Сирдарёлик ҳамкасблар айтиб беришган эди. У нима ишлар билан шуғулланиши ва нима мақсадда тез-тез Сирдарёга келиб туришини. Шу орада, «Қора юрак», деган фельетон ёзиб, қашқадарёлик бегуноҳ бир инсон номини бадном қилиб, ишдан бўшаттириб, қаматиб, неча йил оввора-ю сарсон қилган. Кейин бу инсон оқланган. Шароф Убайдуллаев журналист этикасини бузгани учун журналистлар уюшмаси аъзолигидан ўчирилган.

Иккинчи эпизод. Фалакнинг гардиши билан у «Тошкент оқшоми» газетасига Бош муҳаррир бўлиб қолди. Бир-икки йил атрофида ишлади ва ишдан ҳайдалди. Ишдан бўшатишларини билиб, қочиб бориб, Эски ТошМИ деган клиникада ётиб олди. Тошкент шаҳар партия қўмитаси — газета муассиси вакиллари ариза олишга борганида Шароф Убайдуллаев клиника ҳовлисида сайр қилиб юрган бўлади. Узоқдан шаҳар партия комитети вакилларини кўриб, дарахт панасига беркинади. Ариза олишга келганлар ҳам узоқдан уни кўришган эди. Шу боис уни беркинган жойидан топиб, аризасини олиб кетишади.

У бир муддат ишсиз юради. Кейин яна кимнингдир тавсияси билан «Ўзбекистон овози» газетасига Бош муҳаррир бўлиб қолди. Бу ерда 7-8 ой ишлагач, йўл қўйган хатолари ва бошқа ноқонуний ишлари учун ишдан ҳайдалади.

Кейин узоқ йил яна бекорчи бўлиб, кўча-кўйда фисқу-фасод билан шуғулланиб юради. Кекса журналист, кўплаб журналистлар устози, бағрикенг инсон Сайди Умиров унга яхшилик қилмоқчи бўлади. Жаҳон тиллари университети ректоридан илтимос қилиб уни Халқаро журналистика факультетига амалиётдан дарс берувчи ўқитувчи қилиб ишга жойлаштиради.

Бироқ орадан бир йил ўтар-ўтмас Сайди Умиров унга ёрдам берганига минг пушаймон бўлади. Чунки, Шароф Убайдуллаев қўполлиги, шаллақилиги, асоссиз гапларни тарқатиши, энг ёмони талабалар мафкурасига салбий таъсир қиладиган гап-сўзлари учун, унинг касофатидан талабаларни асраш учун ректор уни ишдан ҳайдайди. Панд-насиҳат бермоқчи бўлган устози Сайди Умировни ҳам юзига оёқ қўяди. Шароф Убайдуллаев ректорни судга беради. Айбдорлигини тан олмайди. Лекин суд Шароф Убайдуллаев университетдан тўғри ҳайдалган деган қарор қабул қилади. Шароф Убайдуллаев яна кўчада ишсиз қолади.

Журналистика соҳасида бирор каромат кўрсатмаган, бирор жойда садоқат билан ишламаган одамни журналист дейиш ҳам унчалик тўғри бўлмаса керак. Университетдан ҳайдалгач, Шароф Убайдуллаев ижтимоий тармоқларга фисқи-фасод, асоссиз, туҳмат гапларни тап-тортмай гапиришларни одат қилиб олади. Бундай гаплар журналистик фаолиятдан кўпроқ ғийбат, кимдандир ўч олишга киради.

Ўзбек халқида битта одат бор. Шарм-ҳаёсиз, юзга чопар одамга тенг бўлишни хоҳламайди. Балчиққа тош отсанг, устингга сачрайди, дейди. Шароф Убайдуллаев эса ҳеч ким индамаётганидан ҳаволаниб, ўпкаси шишиб, борган сари Ўзбекистонда кимга шахсий ғарази, кимдан алами бўлса, ўшаларни бадном қилишга ҳаракат қилиб келяпти. Давлат раҳбарлари шаънига ҳам иғволар тарқата бошлади.

Тўғриси, унинг гапига ишониб мен ҳам Шароф Убайдуллаев берган маълумотларни бир неча бор эълон қилганман. Энди билсам адашган эканман. Кап-катта одам ёлғон гапирмайди, деб ўйлаганман. Унинг гапига кириб, кимга озор берган бўлсам, узр сўрайман. Исмат айтаверадиям, қайтаверадиям, деб ўйлаётганларга айтмоқчиман, «Бандамиз, хатодан ҳеч ким кафолатланмаган». Аммо хато учун кечирим сўрайдиган кам. Ўла-ўлгунча хатосини тан олмайдиганлар кўп экан бу дунёда…  

Шароф Убайдуллаевга ишониб юрган пайтларим Тошкентга борсам, албатта учрашардик. Ҳаммадан олдин у мен билан учрашарди, аэропортга чиқиб кутиб олган пайтлари ҳам бўлган. Мен Тошкентдан кетгунча қайсидир раҳбарларни тинимсиз ёмонларди. Масалан, Зелимхон Ҳайдаров, Хайриддин Султоновлар тўғрисидаги маълумотларни у берарди. Мен билмаган эканман бу одамлар ёмон одамлар экан, Ўзбекистонга кўп зиёни тегаётган экан, деб Шароф Убайдуллаев маълумотларини эълон қилган пайтларим бўлган. Айрим ҳамкасбларим Тошкентдан қўнғироқ қилиб, Исмат, бу гаплар нотўғри, дейишса ҳам қулоқ солмаганман. Кўп кўрганман, Шароф Убайдуллаев бор давралардан зиёлилар, соғлом ижодкорлар ўзларини олиб қочганини. Лекин мен ичимда барибир уни ёқлаб келганман. Унинг кимлигини афсуски кеч билдим.

Мен Тошкентга ҳар гал борганимда ишсизлигидан нолирди. Тўғри, яхши, маҳоратли, ҳалол журналист ҳеч қачон кўчада қолмайди. Шароф Убайдуллаевнинг ўзига яраша қусурлари бўлиши мумкин, кейин ишсизлигидан, аламидан одамларга, Ўзбекистонга заҳрини сочиб юрса керак-да, деб ўйлаб, унинг Ўзбекистон Нуронийлар жамғармаси раиси ўринбосари лавозимига тайинланишига ёрдам берганман. Шу одам тинч юришига ишонасизми, жамғармани ҳам пароканда қилмайдими, зиёни тегмайдими, деб сўрашганида, мен ўзи билан гаплашдим. Тўғри юради, ҳалол ишлайди, деганман.

Аммо, у Нуронийга ўтгач, бир-икки ой ўтар-ўтмас, қўполлиги, тили узунлиги, ваколатидан ташқаридаги ишларга аралашиши, қитмир ишлари билан ном чиқара бошлади. Жамғармани ғовғанинг уясига айлантирди. Кўпчилик билан уришиб чиқди. Қўпол гап, ҳақоратли гап, ман-манлик, ўзидан бошқа ҳаммани ёмонлаш билан шуғулланди. «Нуроний» деган нуфузли, ходимлари бир-бирига ҳурмат-иззатда намуна бўладиган жамғармада нотинчлик бошланди. Бечора Шуҳрат ака Жалилов ёши саксонга бориб қолган одам жонидан ўтиб кетгач Шароф Убайдуллаевни яқиндан билган одамларга учрашиб, илтимос бунга насиҳат беринглар, деб ёлвориб ҳам кўрган экан. Яқинда жамғармада ишлайдиган бир укамиз айтиб берди. «Шароф Убайдуллаев Шуҳрат Жалиловнинг қонини ичяпти» деган гап тарқалган экан. Шуҳрат ака устидан ҳам менга бир неча бор маълумотларни берган. Энди билсам, бу одамнинг мақсади унинг ўрнини эгаллаш экан. У бир пайтлар «Қора юрак», деб ёзган фельетони сарлавҳаси унинг ўзига тегишлилиги энди маълум бўлди. Ҳозир одамлар, инсоният коронавирус деган бало-қазо билан курашиб ётибди. Лекин Шароф Убайдуллаев дарди коронавирусдан ҳам оғир. Коронавирусга бир кун даъво топилади. Аммо, Шароф Убайдуллаевнинг танасидаги вирус, бедаво вирус.

У ҳозирги ёшига муносиб иш қилиши керак эди. Оқсақол, нуроний киши сифатида ёшларга устозлик қилиб, уларга ибрат бўлиш ўрнига номуносиб ишлар билан шуғулланиб келмоқда.

Ҳаммани ёмонлаб, ўзини ҳалол, ҳақиқат учун курашчи қилиб кўрсатаётган Шароф Убайдуллаевнинг Нуроний жамғармасидаги фаолиятидан бир мисол, кичик мисол келтираман, Шароф Убайдуллаевнинг кимлиги тўғрисида озгина бўлсада асосли таассурот уйғотади.

У бир куни ўзининг хизмат машинасида Қашқадарёга хизмат сафарига кетибди. Нима мақсадда борганини англаб оласиз, бироз сабр қилсангиз. Сафардан қайтгач, бухгалтерияга учта хизмат сафари варақасини, командировичнийни топширибди. Бири ўзиники, иккинчиси ҳайдовчисиники, учинчиси бир аёлники. У жамғарма раиси ўринбосари бўлгани учун командировочний бланкани олиш ваколати бор. Командировкани бухгалтерияга топширганда, табиий, бухгалтер ундан бу аёл ким, деб сўрайди. Бу аёл ҳайдовчимизнинг хотини, эрига Қашқадарёни кўрмаганман, бирга борай, деган экан, бирга борувди, депти.

Биринчидан, ҳайдовчининг хотинига командировка ёзиш ноқонуний албатта. Аммо суриштириб кўрилса, у аёл ҳайдовчининг эмас, Шароф Убайдуллаевнинг ўз хотини экан. Оилавий ишларга аралашмаймиз, аммо одамлар чалғимаслиги учун кичик изоҳ. Маълум бўлишича, Шароф Убайдуллаев оиласи билан ажрашган. Бу аёл иккинчи хотини. Асли Қашқадарёдан экан. Бу аёли ҳам ота-онаси ёки юртини кўргиси келганда. Текин машина. Энди ўйлаб кўринг, ўзику майли хотинининг номига ҳам командировка ёздириб, «Нуроний» жамғармасининг пулини ўзлаштирмоқчи бўлган одамни қандай одам деб баҳолаш мумкин? Озгина инсофи бор одам бундай қилмайди.

Қаранг тилида ҳалол, ҳақиқатпарвар, қаҳрамон. Амалда эса каламуш, худбин, ғаразгўй. Бу сўзлар Шароф Убайдуллаевга қараб айтилмоқда. Зеро у бу сўзларга жуда муносиб.

Суҳбатимизни шу ерда тўхтатамиз. Шароф Убайдуллаев кирдикорлари ҳақида кейинги мақола ва кўрсатувларда Сизни ажиб ҳайратларга соладиган бошқа воқеалар тўғрисида ҳикоя қиламиз…

Соғ бўлинг! Туҳмат балосидан асрасин!

Исмат Хушев,

“Дунё ўзбеклари” Бош муҳаррири

15 июль 2020 йил, Торонто шаҳри, Канада…

МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ