Кенжабий: КЎНГЛИМДАГИ ПРЕЗИДЕНТ Янги асар (13)
13. КАДРЛАР СИЁСАТИ
Ҳар тарафлама қудратга эга мамлакат асосида иқтидорли кадр-лар меҳнати ётади. Давлат бошқаруви органларида илмли, шижо-атли, виждонли, ўзларига адолатни байроқ қилган кадрлар фаолият олиб борган тақдирдагина жамият ҳар томонлама – ҳам моддий, ҳам маънавий жиҳатдан тараққиётга эришади.
Чорак аср давом этган яккаҳокимлик халқ хўжалигининг барча соҳаларини инқироз кўчасига етаклайди. Бунга кадрлар соҳасидаги нотўғри сиёсатнинг натижаси ўлароқ қарамоқ керак. Лавозимлар сотилди ва сотиб олинди. Бу лўттибозларнинг қинғир ишларидан хабари бўлган халқнинг мустақил давлатдан ихлоси қайтиб, раҳбарларга бўлган муҳаббати нафратга айланди.
Бу олчоқларнинг қинғир ишларини кўриб, билиб юрган халқда давлатга бўлган ишонч қоладими? Давлатга, унинг раҳбарларига ҳам, мулозимларига ҳам нафрати кучайиб борганидан бугунликда президентимиз Ш. Мирзиёев қанчалик жон куйдириб халқимизга имкониятлар яратиб бераётган бўлишига қарамасдан, халқнинг давлатга бўлган ишончи ҳали тўлиқ тикланмади. Бу бор гап. Бир марта ишончингизни оқламаган одамга иккинчи марта ишониш қийин кечади. Давлатга бўлган муносабат ҳам худди шундай бўлади-да.
Бугунги кадрлар салоҳияти ва эл-юртга бўлган садоқати қай даражада бўлса эртанги тарққиётимиз шу даражада бўлади. Ундан ортиқ ё кам бўлмайди. Раҳбар ходимларнинг ўзларида ёшликдан шаклланган маънавият бўлмас экан ОАВларда минг бор тарғиб ва ташвиқот қилиш билан бирор натижага эришиш амримаҳол.
Қачонки раҳбарлар халқнинг бор будини шилиб олиш, ўғрилик ва порахўрлик йўлидан борар эканлар одамларни тўғри йўлга солиш-даги барча ҳаракатлар зое кетаверади. Минбарларда адолат ва тўғриликдан сўзласангу, минбардан тушар тушмас адолатни таптаб, порахўрликни давом эттирсанг ақли бор одам эргашарми? Ҳеч қачон.
Ўтган йиллар давомида бирор бир давлат идорасига бирор бир ходим порасиз, ҳеч бўлмаса, бирор бир совғасиз ишган жойлашган бўлса. Давлатнинг ишонган идораларига ҳатто қоравулликка пора бериб ишга жойлашаётган экан қайдан ҳам иқтисодимиз гуркираб ривожлансин? Қай йўсин маънавиятли бўлайлик? “Мени қийнаётган масала – бу кадрлар масаласидир”, дейишлари бежиз эмас прези-дентимизнинг. Дарҳақиқат, кадрлар жамиятни ҳаракатлантирувчи куч. Жамият локомативи. Кадрлар тўғри тайинланган мамлакатлар ҳар жиҳатдан ривожланиб бормоқда. Муаммоларини ақл тарозисида тортиб ҳал қилиш йўлларини топишда қурби етмасалар, энг ашаддий оппозицияда бўлганлар билан ҳам мулоқат олиб боришиб бир тўх-тамга келишади. Бу эса жамиятнинг тўлақонли ривожига замин яратади. Бизда эса тамоман тескариси. Қарши томоннинг ҳеч бир фикрига қулоқ солинмайди. Қулоқ тутса бир жойи камайиб, манс-абидан айрилиб қоладигандек кўришади. Ҳатто кўча-кўйда ногоҳ учрашиб қолгудек бўлишса, атрофга олазарак қараб, шоша-пиша ўтиб кетишади. Бу кадрлар танлаш тизимининг йўлга қўйилмагани, фақат таниш-билишчилик, пора билан ишга жойлашиш иллатининг чуқур илдиз отганини кўрсатади. Порахўрлик ҳозирда бироз камай-ган бўлса ҳам, лекин ҳануз вилоят ва туманларнинг барча бўғинла-рида давом этмоқда. Ҳар ким ўз ўрни ва ўз жойида ишлаганида мам-лакатимиз бу даражада қолоқликка юз тутмасди. Порахўрлик биж-ғиб, ўзбек деган муқаддас номни бу қадар қадрсиз қилмасдилар. Олий ўқув юртларини битириб чиқаётган ёшларимиз қалбида яллиғланаётган умид учқунларини сўндирмайлик, ислоҳатларга тил ва дилни бир қилган ҳолда киришайлик, деган эзгу чақириқлардан нарига ўтолмаяпмиз.
Кадрлар йиллар давомида таниш-билишчилик орқали танланиб келинганлиги сабабли ҳам ислоҳатлар боришига салбий таъсирини кўрсатмасдан қолмаяпти. Пул бўлса чангалда шўрва нақлига амал қилдилар. Барча нарса пул билан ўлчана бошланди. Маъанавият оммавий ахборот воситаларида ёритилиб борилса ҳам амалда чеккага суриб қўйилди. Маънавиятсиз, илмсиз, китобга меҳрсиз, амал-тақал институтни битириб чиққанлар яхши ишларга жойлашиб олдилар. Нақадар аччиқ ва аламли бўлмасин аҳвол шундай эди. Ҳатто чет элларда ўқиб, ватанимга фойдам тегсин, деб иш бошлаган ёшлар ҳам ҳаракат ва орзулари бефойда эканликларини кўргач, яна чет элларга қайтиб кета бошладилар. Шунча харажатлар эвазига вояга етказган кадрларимизни қўш-қўллаб бошқа мамлакатлар иқти-содини ривожлантиришга бериб қўйдик. Қалбан ҳис қилган, халқига бироз жони ачиган одам борки, мамлакати эртасига бефарқ, томо-шабин бўлиб туролмайди. Бўғзингдан бир оҳ отилиб чиқади ва бу ярамас раҳбаралар дастидан кўзларинг беихтиёр ёшланади. Чет эллардаги олий ўқув юртларини битириб келишгани билан бизда ишлолмаса нима қилиш керак, деган турфа баҳоналарни рўкач қила бошладилар. Вазирликлардаги мансабпарастлар эрта бир кун ўрин-ларини эгаллаб қўйишларидан ҳадиксираб, уларга амалга ошириш мумкин бўлмаган, бажариш эҳтимоли нолга тенг топшириқлар бериб ишдан бўшаб кетишларига бажбур қилдилар. Афсуски, ҳозирда ўша қўлидан иш келмади, деб лавозимидан бўшатиб юборилган фарзанд-ларимиз чет эллардаги катта-катта банк ва компанияларнинг бўлим-ларини бошқариб келмоқда.
Ҳар жиҳатдан етук, иқтидорли мутахассис кадрлар ҳам буюк олим ва ё шоирлар каби ҳар куни туғилавермайди. Уларни ҳам тар-биялаш керак. Ҳаётнинг гирдобли оқимларида моҳирлик билан суза олишни вақтида ўргатиб борилса мамлакатни кутилмаган бўҳрон-лардан олиб ўтишга қодир кадрлар бўлиб етишадилар.
Президентимиз халқ билан мулоқатда бўлинг, унинг хоҳиш-истакларини амалга оширишга кўмаклашинг, деб ҳар чиқишида айтиб ва шунга даъват қилиб турса ҳам ҳали бу ўгитлар кўп жойлардаги раҳбарларнинг парвойига ҳам келмаётгани кўксида халқига заррача муҳаббати бўлган инсонларга аёндир.
Нега ёшларимиз енгилтак бўлиб боряпти, ёш-ёш қизларимиз чет элларда ишлаш баҳонасида фоҳишалик кўчасига кириб боряпти, деган саволлар илдизини давлат бошқарувидаги сўз ва амалнинг айро эканлигидан изламоқ керак. Давлат бошқарувидаги раҳбарлар ўзгаларнинг фарзандларини ҳам ўз фарзандлари қаторида кўрмас эканлар аҳвол шундай давом этаверади.
Шу боисдан президентимиз ислоҳатларнинг боришида ёш, янги, иқтидорли кадрларга суяниб, уларни катта лавозимларга тайинламоқда. Кўплаб кадрларимизда қон-қонига сингиб кетган пасткашлик туйғуси йўқолмас экан миллатнинг миллат бўлиб шакл-ланиши ниҳоятда қийин кечади. Ҳасад ё ғараз сабаб неча яхши-ларнинг бошига хусумат тошлари ёғилмади, неча бир йигитлар “айбсиз айбдор” бўлиб умрининг гуллаган фаслини қамоқхоналарда ўтказмади, дейсиз. Бу каби чиркинликларни олий раҳбариятдагилар гоҳ зимдан, гоҳ очиқчасига қўллаб турдилар. Уларнинг кўплари ишдан кетгани билан улардан улгу олиб тарбияланган шогирд ва шотирлари ҳамон ҳурфикрли инсонларни таъқиб қилиш касалли-гидан қутилганларича йўқ. Улар аллақачон зомбига, манқуртга айла-ниб бўлган.
МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ