Россия: Ҳукумат тарқатилди – Путиннинг мақсади нима?
Россия: Ҳукумат тарқатилди – Путиннинг мақсади нима?

Россия ҳукумати кутилмаганда тарқатиб юборилди. Ҳаттоки, ҳукумат таркибидаги вазирлар ҳам бундай бўлишини кутмаган кўринади.
Бу президент Путин янги йилда эски амалдорлардан қутилишни истаганини англатадими?
67 яшар Владимир Путин 20 йилдан бери мамлакатни бошқариб келади. Унинг жорий муддати эса тўрт йилдан сўнг ниҳоясига етади.
Давлат бошқарувида бундай катта тажрибага эга президент ҳаммасини олдиндан режалаштиргани кундек равшан.
Россиянинг танқидларга тутилган солиқ тизимини самарали қайта йўлга қўя олган Михаил Мишустин янги ҳукуматга бошчилик қилиши маълум этилди.
У Владимир Путин илк бор қудратга келган даврдан бери президент билан ёнма-ён ишлаб келган эди.
Путин конституция бўйича президент бўлишга имкони йўқ пайтларда мамлакатни бошқарган Дмитрий Медведев эса сиёсий саҳнадан кетаётгани йўқ.
Бироқ Россия хавфсизлик кенгаши раҳбари ўринбосари сифатидаги янги вазифаси билан у парда ичига янада ўтиб кетади.
«Хавфсизлик кенгаши Путинга энг яқин шахслар йиғини экан, бу Медведевнинг захирада эканини англатади», Карнеги Москва марказидан Александер Баунов.
Путин ўзининг иккинчи муддати тугашидан сўнг расман Дмитрий Медведевнинг ўринбосарига айланиб, айни ишга қўл урган эди.
Бироқ бус афар президент сохта Бош вазир вазифасини бажармаслиги аниқ.
Тўртинчи муддат Путиннинг сўнгги президентлигига айланадиган кўринади.
Путин нимани кўзламоқда ўзи?
Эндиликда, парламентга катта ваколатларга эга бўлмоқда — Бош вазирни танлаш ва ҳукумат таркибини тасдиқлаш ҳуқуқи парламентга ўтмоқда.
Бироқ бу ҳозирча амалга ошмайди.
Путин Медведевнинг ўрнига келадиган янги Бош вазирни танлаб бўлди. Парламент энди буни расман тасдиқлашга мажбур.
«Депутатлар ўша-ўша, кўп нарса ўзгармайди», дейди Би-би-си Рус хизмати ходими Сергей Горяшко.
Президент Путин эса конституцияга ўзгартириш киритиш бўйича референдум ўтказишни таклиф қилмоқда — сўнгги марта бундай оммавий овоз бериш 1993 йилда кузатилган эди.
Ўртага ташланган таклифлардан яна бири Давлат Кенгаши мақомини расмий ҳукумат агентлиги сифатида конституцияда мустаҳкамлаб қўйишдир.

Айни вақтда ушбу кенгаш 85 ҳудуд губернаторлари ва сиёсий партиялар етакчилари дохил бошқа расмийлардан иборат маслаҳат гуруҳидир. Бу гуруҳ шунчалик каттаки, унинг барча аъзолари Москвада йиғилганда Кремлнинг каттакон залида жой қолмайди.
Президент Путиннинг келажак учун аниқ режалари борлигига ишонилади. Унинг Давлат Кенгашининг янги ва қудратли етакчисига айланиши ана шундай фаразлардан биридир.
«У гапни Давлат Кенгаши мақоми масаласидан бошлагани, эҳтимол, президентликдан кетгач ўз қудратини сақлаб қола оладиган бошқа бир жой яратишга уринаётганидан дарак бериши мумкин», тахмин қилади Баунов.
Путин қудратда қолишни истамоқда, муаммо эса буни қандай амалга оширишида, сўзлайди Сергей Горяшко.
Янги ўзгаришлардан сўнг Путиннинг 2024 йилдан сўнг президентликдан кетишига ишонч хосил қилиш мумкин. Агар шундай бўлса, Давлат Кенгаши раҳбари лавозими орқали сиёсий таъсирни ўз қўлида сақлаб қолиши мумкин.
Лондондаги Қироллик Коллежи қошидаги Россия Институти раҳбари Сем Гриннинг ишонишича, 2024 йилдан сўнг ўз келажаги хавфсизлигини таъминлашга уринаётган элита вакиллари, эндиликда, Дума (парламент), Давлат Кенгаши ва Владимир Путиннинг сиёсий ролига аниқлик киритиб, «бир вақтнинг ўзида учта шахмат тахтасида ўйнашга мажбур бўлади».
Россиялик журналист Константин Эггертнинг Twitter’да ёзишича, «Медведевни олиб ташлаш ва конституцияга жиддий ўзгартиришлар киритишни таклиф қилиш орқали Путин ҳокимиятнинг барвақт ўзгариши жараёнини бошлади».
Эггертнинг ўхшатишига кўра, бу жорий тартибни сақлаган ҳолда «ўзгаришларга тақлид қилишга мосланган шахмат ўйинидан ўзга нарса эмас».
Ўзгаришларга қандай муносабат билдирилди?
Россиядаги йирик мухолифатчилардан бири бўлмиш Алексей Навалнийнинг таъкидлашича, бу советча бошқарув сиёсатига қайтишни англатади ва конституцияга ўзгартиришлар киритиш бўйича ҳар қандай овоз бериш жараёни қаллобликлар остида ўтади.
Навалнийга яқин бўлган фаол Любов Соболь ҳам ўхшаш фикрларни илгари суради.

Россия: Медведев ҳукумати истеъфога чиқди
Россия: Владимир Путин қандай қилиб кичик шаҳарнинг катта қаҳрамонига айланди?
Россия, Путин: Ҳокимиятнинг 20 йили 20 суратда
Россия: Путин атрофидаги амалдорларнинг бойлиги қанча?
«Каззобларни бошқа каззоблар билан алмаштириш на ислоҳот, на янгиланишдир», дейди у.
Янги Бош вазир Михаил Мишустин солиқ тизимини ислоҳ қилган технократ ўлароқ эътирофга сазовор бўлган эсада, у ҳақида жуда кам маълумот мавжуд.
Айрим кузатувчилар обрўси у қадар юқори бўлмаган Медведевнинг лавозимидан кетказилишини Владимир Путиннинг илк президентлик йилларида Бош вазир бўлган Михаил Фрадковнинг тақдирига менгзамоқда.
Путиннинг иккинчи муддати тугашидан бир йил аввал бўшатилган Фрадковнинг ўрнига ҳам ҳеч ким танимайдиган Виктор Зубков келган ва у ҳам атиги бир неча ой ҳукуматни бошқарган эди, холос.
BBCUZBEK.COM билан Telegram орқали +44 7858860002 номери билан боғланинг.
Telegram каналимиз: https://t.me/bbcuzbek
Путинниг навбатдаги айер тактикаси, Мишутин хакикатдан хам камрок коррупцияга аралашган, аммо айтишларича хотини Форбс журналидаги пули куплар орасида узини урнига эга экан. Хозирги вактда асосий бошкарувда Путин клани эканлигини хисоб на олсак, хали бери русларда инклобий узгариш лар ва иктисодни усишини кутиш кийин. Вахоланки Путин ва унинг тудаси бошкариб келаятган давлат коррупцияга ботган, иктисодни хали бери кутариб бумайди. Бунга сабабларини айтиб утсак жуда хам вакт кетади. Давлат бошкарув органларига ва айнан Путинга ишонч борган сари чукиб бормокда. Россия ахолисини куп кисми бу хокимятга ишонсини йукотган ва такдирга тан бергандек хамма нарса га кул силтаб келмокда. Бунга сабаб Кирим оркасидан йилдан йилга кучайиб бораетган иктисодий ва сиесий бухрон, социал ижтимоий сохаларда хам сезиларли даражада пасайиб, халкни турмуш тарзига сезиларли тасир уьказмокда. Путин ва унинг клани томонидан утказилган реформа лар факат оддий халкнинг буйнига ва чунтагига келтирилган зарар оркали копланмокда. Ундан ташкари мигрантлар оркасидан хам давлат хазнасини тулдириш давлатни стратегия планига айланади, хозирги вактдаги мигрантлар патентидаги соликлар хатто нефт ва газ оркали келаятган тушум давлат хазинасидан угирлагаетган миллиардлаб долларларни урнини тулдирмокда. Шу тарика давлат уз холат ни жар екасига етиб колганлиги билдирмасликка, ва давлатни хазнасини хар кандай йул билан тулдириш уз жонини куткаришга каратилган харакат лар хам куткара олмаяпти. Охирги йиллардаги пенсия реформаси, соликлар ошиши бошка бир канча харакат лар хам Медведев холатини саклаб кололмаяпти. Халкни Путин ва Медведев командасига ишончи суниб булган. Бу холатни охирги вакт да бутун халк оммасига тушунтириб бор ишга харакат килаетган сиесий опозиция вакили Навалний томонидан олиб борилган суриштирув ишлари оркали аникланган коррупцион схемалар давлатни бир неча триллион доллар микдорида офшор хисобларга утказилганлиги ва уларни шохона яшаш тарзларини очиб ташлашлари оркасидан мудрок халк секин аста кузини очгандек. Хозирдаги давлат рахбарини сиесий рейтингини кундан кунга тушиб бораетган лиги ушбу холатни курсатиб турибди. Посовет давлат бошликларига хос булган узок йиллик авторитар давлат бошкарув усули руслар учун хам куникиш хосил кигандек эди лекин бу хол узокка чузилмаслини Путин хам билиб колди ва хар кандай йул билан хам уз обрусини сал булса хам тиклаш ва давлат бошкарувида колиш учун халк кузига хамма балога сабабчи сфатида Бош вазирни ишдан олди .Аникроги алдаб сулдаб хавфсизлик муовини этиб таинлади. Бу билан бир ук билан икки куенни урди Хуллас гапирсанг гап куп, куен гушти Яна канча га етишини вакт курсатади, омон булса курамиз.
—