Аҳмад ҳожи Хоразмий: Шароф Рашидовнинг 100 йиллигига бағишланади…

---

Шароф Рашидовнинг 100 йиллигига

И.Каримов  Ш.Рашидовни қандай оқлай бошлаган эди?

Раҳматли Шароф Рашидов билан (ва шунингдек И.Журабеков билан ҳам) мен биринчи марта 12-ноябрь 1981 йилда Мозамбик (Африка)да  кўришганман ва бир кунга яқин бирга бўлганман. И.Жўрабековнинг қўлловини эса 1992 йилгача ҳис қилганман.

Мен Мозамбикда ишлаганда ЎзКП МК секретарлари Р.Абдуллаева ва Р.Айтмуротовлар билан ҳам кўришганман. Раъно опа билан кун бўйи бирга бўлганман.

1981 йилнинг қишидаги катта бир йиғинда Ш.Рашидов Хоразм раҳбариятига қараб: – Яхши олим тарбиялабсизлар, раҳмат сизларга,- деган экан.  Шундан кейин Боғот райони раҳбарияти менинг Боғотдаги оиламдан хабар олиб туришган.

Ш.Рашидовнинг шу гапи таъсирида  Хоразм Обком секретарлари М.Худайберганов ва Ғ.Машариповлар мени 1984 йилда Тошкентдан Хоразмга ишга чақиришган ва узоқ йиллар Хоразмда турли хил мансабларда раҳбар бўлиб ишлаганман.

Ўрни келганида айтсам, мен Хоразм вилояти Фан ва Техника Маркази директори бўлиб ишлаганимда, Гулнора Рашидова (Ш.Рашидовнинг кенжа қизи) Республика Фан ва Техника Давлат Комитасида ишларди. Мен Тошкент (ФТДК) га ҳар борганимда менга ёрдамлар бериб, ишхонасида кофе билан меҳмон қиларди.

Гулнора мени опаси академик Сайёра Рашидова билан таништирган. Мен унинг Институтида Саёра опа билан бир неча марта суҳбатда бўлганман ва танловда мен раҳбарлик қилаётган мавзунинг ютиб чиқишида шахсан ёрдам қилган.

Айтмоқчиманки, мен нафақат Ш.Рашидовнинг ўзидан, унинг шогирдлари ва фарзандларидан ҳам яхшиликлар кўрганман. Аллоҳ рози бўлсин улардан.

Ш.Рашидов номининг оқланишидаги И.Каримовнинг роли ҳақида турлича фикрлар билдирилаяпти. Айниқса Шароф Убадуллаев ББС билан бўлган суҳбатда И.Каримовнинг Ш.Рашидов номини оқлаш борасида 1991 йилда айтган гапларини келтирдилар.

Шу муносабат билан мен ўзим шахсан гувохи бўлган қуйидаги тафсилотни айтишга жазм қилдим.

1990 йил 19-20-мартда, Ҳалқлар дўстлиги саройида, Республика қишлоқ хўжалик ходимлари қурултойи бўлиб ўтди. Катта бир совхоз директори сифатида бу қурилтойда мен ҳам иштирок қилганман (расмга қаранг).

Қурултойнинг биринчи кунида (ёки бошида) минбарга таниқли бир ўзбек ёзувчиси чиқди. Афсуски у ёзувчининг номи эсимда қолмабди, лекин қотмароқдан келган кўзойнакли одам эканлиги ёдимда.

У ёзувчи қишлоқ хўжалиги борасидаги бўлган камчиликларга Рашидов айбдор деб, уни ёмонлашга бошлади. Ишонасизми, залда ўтирганларнинг мутлоқ кўпчилиги унга қараб «Йўқол аблах!» деб бақирабошладиар. И.Каримов унга «ўтиринг!», деб ишора қилди.

Нотиқ гапини тугатмай, минбардан тушиб, жойига равона бўлди. У жойига келиб ўтиргунича ҳарким (шулар ичида мен ҳам) қўлига тушган – ручка, дафтар, папкани унга қараб отди. Ҳатто у ўтирганидан кейин ҳам узоғроқдаги айрим одамлар келиб уни ҳақорат қилганларича, унга бирнарсалар отиб кетишди.

Ўшанда микрофон орқали  президиумда ўтирган И.Каримов ҳалиги ёзувчига қарата: «Ҳалқ суйган раҳбарга тош отманг эди», деди. Одамлар Каримовга қарсак чалиб юборишди.

Шунда ҳалиги ёзувчи: -Вой аблаҳ-э, менга бу докладни ёзиб берган ким ахир?!» деган экан. У залнинг ўртароғида ўтиргани боис, унинг бу гапини атрофидагилардан бошқа эшитмаган.

Кейин И.Каримов ўша қурултойда катта доклад қилди. Докладининг ярмидан кўпи Ш.Рашидовни мақташга бағишланди. Ҳар бир жумласига қурултой қатнашчилари қарсаклар чалдик.

Кейин докладни тайёрлаган одамлардан эшитишимизга қараганда, Каримовнинг докладида бошдан оёқ Рашидов ёмонланган экан. Лекин минбардан гапирганида матндаги нарсанинг ғирт тескарисини айган экан.

Ҳалиги Рашидовни ёмонлаб балога қолган ёзувчини махсус олдинроқ чиқарган экан, одамларнинг реакциясини билиш учун…

Профессор Ахмад ҳожи Хоразмий

Буюк Британия, Стокпорт шаҳри. 2017.

---

Dunyouzbeklari.Com сайтининг  Telegram даги каналига қўшилинг ва энг сўнгги воқеалар шарҳидан хабардор бўлинг.

---