Нуруллоҳ Муҳаммад Рауфхон: ЕЛКАМИЗДАГИ ҚАРЗ

Кечагина: “Аъзам, соғлиқ қандай? «Ҳидоят»га аталган мақола тайёр бўп қолдими?” деб сўраганимда: “Аллоҳга шукр, соғлиғим яхши. Мақола ҳам тайёр. Битта эмас, беш-олтита. Қаторлаштири-иб босаверасиз”, деган эди одатдагидек хушчақчақ.

Бугун эса…
Бугун Аъзам ҳақидаги ҳар бир сўзимизни “Раҳматли…” ифодаси билан бошлаяпмиз.

Раҳматли Аъзам Ўктам эндигина қирқ икки ёшга яқинлашган эди. “Қирқинчи баҳор” деб номланган жажжи шеърий тўпламини ўқувчиларга яқинда тақдим қилган эди. Аллоҳнинг иродаси экан, қирқ иккинчи баҳорини кўролмай кетди. “Инна лиллаҳи ва инна илайҳи рожиъун”.
Вафотидан икки кунгина бурун – якшанба куни оиласи билан бизникига меҳмон бўлиб келган эди. Абдумурод Тилавни ҳам чақирдим. Ўша оқшом роса чиройли суҳбат бўлди. Ўн йил, йигирма йил илгариги гаплар ҳам қолмади. Кўп ишларни, кўп одамларни эслашдик.

Таниганлар яхши билишади: Аъзам сўз устаси эди, ҳар қандай воқеани ҳам ниҳоятда қизиқарли қилиб ҳикоя қила оларди. Суҳбатидан маъно ҳам оласиз, завқ ҳам. Шунинг учунмикан, кўпроқ уни гапиртиргимиз келди. Ажабтовур хотираларидан биз – Абдумурод, ўғилларим ва мен мириқиб ўтирдик.

Аъзам Ўктам муболағасиз катта шоир эди, мўмин шоир эди.
Шу қисқагина умрида ижоди билан ҳам, фаолияти билан ҳам динимизга улкан хизматлар қилиб кетди. Биргина Қуръони каримнинг Алоуддин Мансур амалга оширган ўзбекча маъно таржималарини нашрга тайёрлашдаги саъй-ҳаракатларини эслашнинг ўзи етарли. Таржима “Шарқ юлдузи” журналида кетма-кет босиларкан, уни қўлёзмадан оққа кўчиришдек “қора” ишни асосан Аъзам оиласи билан биргаликда адо этган эди. Кейинроқ “Чўлпон” нашриётида алоҳида китоб ҳолида тайёрланган нашрига муҳаррирлик қилди.

“Икки дунё саодати” китоби (1998) тўласича Имом Бухорий тўплаган ҳадислардан айримларига шеърий битикларини тўплади, “Қирқинчи баҳор”ни (1999) эса “Азон” шеъри билан қаршилади…
Ўша куни бизникида негадир раҳматли Чори Авазни кўп эсладик. Чори Аваз анча-мунча диний саводи чиққан, имонли, зўр шоир эди. Аъзамнинг қалин дўстларидан. “Чўлпон”да бирга ишлаган, бирга-бирга Анвар домладан илм олишган, Зоҳиджон қори акадан қироатни ўрганишган.
Раҳматли Чорининг қулоғи сал оғир эди. Аъзам бир воқеани гапириб берди.

Қуръондан сабоқ олаётганларида “таббат” сўзидаги охирги “т” товушини Чори ҳеч тажвидга туширолмабди. Зоҳиджон қори ака куйиб-пишиб тушунтира бошлабдилар: “Ҳов Чори, менга қаранг, шоир одамсиз, ўхшатишни яхши кўрасиз. Саҳрода кетаётган туянинг оёғи қумга ҳар урилганида қанақа товуш чиқаради? Бу “т”ни ҳам ўшанақа қилиб (яъни, бир оз сирғалтириб) талаффуз қилинг!” дебдилар.

– Қарасам, қори ака роса жиғибийрон бўляптилар, – дейди Аъзам. – “Эй қори ака, Чорининг қулоғини биласиз, туя бўкирса эшитмайди-ю, туёғининг шип-шип товушини эшитадими?!” дедим.
Бу беғараз ҳазилдан уларнинг бир-бирларига нақадар яқин бўлганлари кўриниб туради.

– Анвар (Обиджон) акам Чорининг вафотига ёзган сўзида икки қатор шеър бор эди, – деди Аъзам ва ёддан ўқиди: – “Кўзи жуда ўткир эди, Саждада нақ Каъбани кўрарди. Қулоғи сал оғир эди, Ўлимининг шарпасини сезмай қолди…”

Ушбу байт, дарҳақиқат, раҳматли Чори Авазнинг имонига, ибодатига ва тақдирига жуда чиройли тавсиф беради. Ҳаққига хайрли дуолар қилдик. Яна аллапайтгача у ёқ-бу ёқдан гаплашиб ўтириб, ниҳоят хайрлашдик. Икки кундан кейин эса…

Бизнинг қулоқларимиз очиқ эди, аммо Аъзам Ўктам биродаримизга яқинлашиб қолган ўлим шарпасини ҳеч қайсимиз сезмай қолибмиз. На биз – ёр-дўстлари, на оиласи – ота онасию хотин, бола-чақалари ва на ўзи…

Зотан, ўлим кўзга кўринмайди, қулоққа эшитилмайди, лекин Буюк ва Қудратли Яратувчининг ҳикматига кўра, у ҳамиша ёнимизда юради, ҳаётимизга ҳамиша йўлдошдир. Муҳими ва буюрилгани – биз бандалар ҳар кун-ҳар он унга йўлиқишимизга ҳамиша тайёр бўлишимиз лозим. Бир куни муддати етиб, ёнимиздан қаршимизга чиққанида, худди раҳматли дўстимиз Аъзам Ўктам каби, хотиржам таҳорат олишимиз, хотиржам ибодатни адо этишимиз ва бу умрлик йўлдошимизни хотиржам кутиб олишимиз керак.

Нуруллоҳ МУҲАММАД РАУФХОН