Абдулла Орипов бари бир гениал шоир! Бировга зарари тегмайдиган, Хизр назар қилган шоир! У кишини ҳақорат қилганлар ўнгланмайди.
Шундай!
АБДУЛЛА ОРИПОВ том маънода ХАЛҚ ШОИРИ .
1980 йиллари адабий давраларда «истеъдодлилар» ва истеьдодсизлар» деган иборалар пайдо бўлган эди. Агар эътибор берган бўлсангиз, «Мен қандай ёзувчи бўлган эдим» деб номлаган бадиамда бу ҳақда атрофлича ёзганман. Ана шу ўзини «истеъдодлилар» деб ҳисобловчилар 1981 йили янги ташкил этилаётган «Ёшлик» журналини эгаллашди ва дарҳол иккита рўйхат тузишди: 1. Истеъдодлилар. 2. Истеъдодсизлар. Уларнинг «истеъдодсизлар» рўйхатига кирганлар учун барча газета ва журналлар, нашриётларнинг эшиклари тақа тақ бекилди. Ижод намуналари, агар нашр этиш режалаштирилган бўлса, олиб ташланди. Ва ўша «истеъдодсизлар» рўйхатида энг биринчи ўринлардан бири Абдулла Ориповга раво кўрилган эди. Бу поэзияда. Прозада эса Одил Ёқубовга.
1981 йили на Абдулла Ориповда, ва на Одил Ёқубовда талашадиган амал йўқ эди. Улар бор йўғи таниқли ижодкор эдилар, холос.(Абдулла Орипов ҳатто Москва касалхонасида ўлим билан олишиб ётган эди.) Шунга қарамай, ҳар иккисини маънан йўқ қилиш режаси тузилган эди.
Худога шукрки, Абдулла акани худонинг ўзи барча бало-қазолардан эсон-омон олиб ўтиб келяпти. Аслида “Машрабни осган элдан мен нима кутардим”, номли интервью ҳам Абдулла Ориповни ҳукумат қўли билан қатл этишга қаратилган уринишнинг ғоят пасткаш бир кўриниши экан. Худонинг инояти билан Абдулла Орипов АҚШга борди. Худонинг инояти билан Исмат Хушев Абдулла ака билан юзма-юз учрашди.
Сир ошкор бўлди…
Ўзбекистон раҳбарлари нафақат Абдулла Ориповни қатл эмоқчи эмас, балки у киши хаста юрагини Америкада даволатиши учун барча сарф-харажатни ўз бўйинларига олган экан.
Бу билан Исмат Хушев яна бир бор энг қийин дамларида Абдулла Ориповнинг ёнида бўлиб, улуғ шоиримизнинг жонига ора кирди.
Тўғри, Абдулла Ориповга душман кайфиятдагилар Ўзбекистонимизда жуда кўп.
Нақадар БУЮК, нақадар ДОНИШМАНДОНА, НАҚАДАР ФАҚИРОНА ОЛИЙМАҚОМ шеърлар бу шеърлар.
Абдулла ака! Исмат! Агар қайсидир мансаб пиллапоясида ўтирган шоир бола Абдулла ака билан хайрлашишга қўрққан бўлса, ўз йўлига. У амалидан қўрққан. Тепасида ўтирган, “Ким Абдулла Орипов билан гаплашса, Каттанинг қаҳрига қолади”, дея уқтирган раҳбарининг қаҳридан қўрққан. Майли…
Майли, хаста кўнглингиз бу муомаладан оғригани тайин. Аммо… сиз умр бўйи шунақаларга дуч келиб яшаяпсиз-ку.
Алам қилар экан бир умр гирён
Итлар орасидан ўтса карвонинг,
Дея дод солган сизсиз-ку!
Демак, чидашингиз керак.
Сиз даҳосиз. Даҳоларга ҳеч қачон осон бўлмаган. Даҳолар ҳамиша ҳар томонлама туртки еб яшашган. Шундай экан, чидайсиз…
Бошқача йўли йўқ бунинг, Абдулла ака!
Барча миллатлар даҳоларининг қисмати шунақа.
Энг асосийси, сизнинг борлигингиз. Сизни хушламайдиганларнинг кўзига тикондек қадалиб яшаяпсиз.
Энг асосийси, Сизни хушлайдиганлар кўп, жудаям кўп.
Сиз касалликдан букчайган пайти сизга ёрдам қўлини чўзган Ислом Каримовдек улкан сиёсий раҳбар бор.
Диёримизда шеърларингизни эълон қилган муҳаррирлар ишдан ҳайдалаётган фурсатда, бундан бу ёғига шеърларингизни ҳеч ким эълон қилишни истамаган пайт сизнинг ҳар бир сатрингизга маҳтал “Дунё ўзбеклари” бор.
Сизнинг шу дунёда борлигингизга хурсанд бўлиб юргувчи менга ва Исмат Хушевга ўхшаш миллионлаб мухлисларингиз бор…
Ўзбек халқи катта халқ. Ўзингиз айтмоқчи, “фақатгина халқ яшар, фақатгина қолур халқ!” Ўзбек халқи даҳо халқ. Неча ўт оловлардан, бало қазолардан, замонлар синовларидан эсон омон ўтиб келган халқ. Халқ даҳоси ўзининг Абдулла Ориповдек даҳосини ҳам бало-қазолардан эсон-омон олиб ўтажак.
Юсуф Жумадан:
«Бир амалдор Журналист Абдулла Орифни мақтаб мақола ёзган, интернетда эълон қилинган. Журналист Хоразмликларнинг: “Етти ўлча, етмиш ўлча, лекин оқсоқол айтган жойдан кес”, деган сўзини Абдулла Орифга айтибди. Абдулла Ориф шеър қилибди.
Ахир бу жиноятку!
Абдулла Ориф — даҳо деб ёзади шогирдчалари — қандай даҳо бўлдики, тўртликни ҳам ўғирлаб ёзса.»
Абулкосим ака! Сизга Юсуф Жума шох бердилар (гуё шахмат уйинидагидай), Илтимос Шохга жавоб кайтаринг! Интизорлик билан кутиб коламиз! Айнан юкоридаги жумлаларга уз муносабатингизни, шархингизни кутиб коламиз! Мадхия тугрисида нима дея оласиз? Юсуф Жумани сузларни солиштириб килган хулосасини ХАКИКАТДАН КУЧЛИ ЭКАНЛИГИНИ ТАН ОЛАСИЗМИ ЁКИ БУНГА БИРОР КАРШИ ФИКР БИЛДИРА ОЛАСИЗМИ?
Бир бирига тамоман зид маколалар эълон килингач, бизлар ХАКИКАТ КИМ ТОМОНИДА ДЕГАН САВОЛГА ЖАВОБ ИЗЛАШГА ХАКЛИМИЗ! ТОКИ БИЗДАН КЕЙИНГИ КЕЛАЖАК АВЛОД ХАМ БИЗ КАБИ ДАХОЛАРНИ ТАНЛАШДА АДАШМАСИНЛАР!
Очиги бугунги иккала маколани укиб бошим огриб колди… Бундай холатга биринчи бор тушушим… Юсуф Жумани ёклай десам Абдулла Ориповни ёш болалигимдан шеърларини укиб катта булганман. Бундай шеърларни факат дохий инсонларгина ёза олади деган фикр очиги менда хам йук эмасди… Минг афсус ва надоматлар булсинки
Абулкосим Мамарасуловдай Абдулла Орипов Дахо деб баралла айтишим га Юсуф Жумани Мадхия тугрисидаги оддий солиштириши миямдаги фикрларни 180 градусга узгартириб юборди… Бу одам шу даражада хам БЕШАВКАТ буладими?! Ёки ХАКИКАТНИ тиги шунчалар уткирми?! Саволлар куп… Жавобни эса менимча Юсуф Жумани неча йиллар чеккан азобларидан ахтариш керак… Бу инсонни шунча йил азоблаган саволлардан излаш керак менимча… Бу инсонни кучи хамма каби бир томонлама окаётган оким буйича эмас, балки унга карши суза олаётганидадир. Жаноби Пайгамбаримиздан бир хадис эшитган эдим. Хакикатни ёш бола айтса хам кабул килингизлар деган маънода. Менимча Юсуф Жумани хакикатлари олдида манаман деган Шоир ва ёзувчиларни хакикати худдики Шерни енга оламан деб ташланган куён каби ожиздирлар… Хар калай бугунги икки маколани укиб чикарган хулосам мана шундан иборат. Шер ( Юсуф Жума) бир хамладаёк барча куёнларни (дохийликка даъволарни) ютиб юбордилар… Буни тан олиш акл билан тушуниб етган инсонни хакикатидир…
Афсус… Исмат ака узингиз айтганингиздай:
«…бу мақоласини ўқиб, бир неча кун ўзимга келолмай юрдим.»
“Мен суйган ва меҳр қўйган улуғ бир шоирни нега ҳақорат қиласан!” деб, бу мақолани эътиборсиз қолдирсам ҳам бўларди.»
Буни чоп этмасдан колдирганингиздан мени хам шунчалик кийнамаган булардингиз… Узингизга ухшаб бутун Дунё узбекларини фикрларини агдар тунтар килиб юбордингиз…
Лекин нима булганда хам хакикат учун курашиш жанги фикрлар карама каршилини келтириб чикариши табиийдир. Бундан хеч ким кутула олмайди менимча. Голиблик эса хамма вакт ИЛМ ТАФАККУРИ ЮКСАК ИНСОНЛАР ТОМОНИДА БУЛАДИ! МЕНИ БУГУНГИ ИККАЛА МАКОЛАНИ УКИБ ЧИКАРАГАН ХУЛОСАМ ШУ БУЛДИ!
Юсуф Жумадан:
«Бир амалдор Журналист Абдулла Орифни мақтаб мақола ёзган, интернетда эълон қилинган. Журналист Хоразмликларнинг: “Етти ўлча, етмиш ўлча, лекин оқсоқол айтган жойдан кес”, деган сўзини Абдулла Орифга айтибди. Абдулла Ориф шеър қилибди.
Ахир бу жиноятку!
Абдулла Ориф — даҳо деб ёзади шогирдчалари — қандай даҳо бўлдики, тўртликни ҳам ўғирлаб ёзса.»
Абулкосим ака! Сизга Юсуф Жума шох бердилар (гуё шахмат уйинидагидай), Илтимос Шохга жавоб кайтаринг! Интизорлик билан кутиб коламиз! Айнан юкоридаги жумлаларга уз муносабатингизни, шархингизни кутиб коламиз! Мадхия тугрисида нима дея оласиз? Юсуф Жумани сузларни солиштириб килган хулосасини ХАКИКАТДАН КУЧЛИ ЭКАНЛИГИНИ ТАН ОЛАСИЗМИ ЁКИ БУНГА БИРОР КАРШИ ФИКР БИЛДИРА ОЛАСИЗМИ?
Бир бирига тамоман зид маколалар эълон килингач, бизлар ХАКИКАТ КИМ ТОМОНИДА ДЕГАН САВОЛГА ЖАВОБ ИЗЛАШГА ХАКЛИМИЗ! ТОКИ БИЗДАН КЕЙИНГИ КЕЛАЖАК АВЛОД ХАМ БИЗ КАБИ ДАХОЛАРНИ ТАНЛАШДА АДАШМАСИНЛАР!
Очиги бугунги иккала маколани укиб бошим огриб колди… Бундай холатга биринчи бор тушушим… Юсуф Жумани ёклай десам Абдулла Ориповни ёш болалигимдан шеърларини укиб катта булганман. Бундай шеърларни факат дохий инсонларгина ёза олади деган фикр очиги менда хам йук эмасди… Минг афсус ва надоматлар булсинки
Абулкосим Мамарасуловдай Абдулла Орипов Дахо деб баралла айтишим га Юсуф Жумани Мадхия тугрисидаги оддий солиштириши миямдаги фикрларни 180 градусга узгартириб юборди… Бу одам шу даражада хам БЕШАВКАТ буладими?! Ёки ХАКИКАТНИ тиги шунчалар уткирми?! Саволлар куп… Жавобни эса менимча Юсуф Жумани неча йиллар чеккан азобларидан ахтариш керак… Бу инсонни шунча йил азоблаган саволлардан излаш керак менимча… Бу инсонни кучи хамма каби бир томонлама окаётган оким буйича эмас, балки унга карши суза олаётганидадир. Жаноби Пайгамбаримиздан бир хадис эшитган эдим. Хакикатни ёш бола айтса хам кабул килингизлар деган маънода. Менимча Юсуф Жумани хакикатлари олдида манаман деган Шоир ва ёзувчиларни хакикати худдики Шерни енга оламан деб ташланган куён каби ожиздирлар… Хар калай бугунги икки маколани укиб чикарган хулосам мана шундан иборат. Шер ( Юсуф Жума) бир хамладаёк барча куёнларни (дохийликка даъволарни) ютиб юбордилар… Буни тан олиш акл билан тушуниб етган инсонни хакикатидир…
Афсус… Исмат ака узингиз айтганингиздай:
«…бу мақоласини ўқиб, бир неча кун ўзимга келолмай юрдим.»
“Мен суйган ва меҳр қўйган улуғ бир шоирни нега ҳақорат қиласан!” деб, бу мақолани эътиборсиз қолдирсам ҳам бўларди.»
Буни чоп этмасдан колдирганингиздан мени хам шунчалик кийнамаган булардингиз… Узингизга ухшаб бутун Дунё узбекларини фикрларини агдар тунтар килиб юбордингиз…
Лекин нима булганда хам хакикат учун курашиш жанги фикрлар карама каршилини келтириб чикариши табиийдир. Бундан хеч ким кутула олмайди менимча. Голиблик эса хамма вакт ИЛМ ТАФАККУРИ ЮКСАК ИНСОНЛАР ТОМОНИДА БУЛАДИ! МЕНИ БУГУНГИ ИККАЛА МАКОЛАНИ УКИБ ЧИКАРАГАН ХУЛОСАМ ШУ БУЛДИ!