18 июль — машҳур рус шоири Евгений Евтушенко таваллуд топган кун…

18 ИЮЛ — МАШҲУР РУС ШОИРИ ЕВГЕНИЙ ЕВТУШЕНКО ТАВАЛЛУД ТОПГАН КУН

  Таниқли рус шоири Евгений Евтушенко (1937-2017) ўз шеърларининг ўзбекчага ўгирилиши муносабати билан ўзбек китобхонига ёзган сўз бошисида шундай деган эди: «Шеърларим ўзбек тилида нашр этилаётгани билан фахрланаман.

Мен, кинода Циолковский ролини ўйнаган одам, инсониятга Улуғбекдай олимни берган халқнинг бутун жаҳоний аҳамиятини англамаслигим мумкин эмас. Унинг расадхонаси ёнида турганингда ўтмиш билан келажак орасидаги боғланиш аллақандай мавҳум нарса бўлиб туюлмайди ва ўзинг жаҳон тарихининг бир зарраси эканингни аниқ ҳис қиласан…(Тўлиқ ҳолда мана бу саҳифада ўқишингиз мумкин)

Евгений ЕВТУШЕНКО
ШЕЪРЛАР
Хосият Рустамова таржимаси

РАШК

Жудаям севаман мени рашк қилсанг,
Рашкинг кўкда чақмоқ чаққандек худди.
Дарахту майсани куйдирар билсанг —
Ёқиб кул қилар уй, ҳатто булутни.

Янаям севаман мени қилсанг рашк,
Рашкдан нигоҳларинг очилар гул-гул.
Юргандай бўламан жаннатда яшаб,
Дўзаҳдек куйдириб қиласан кул-кул.

Мени рашк қилсанг Сен,
Яна севаман —
Майли, синса синар қанча буюмлар.
Қўлимдан отилиб чиқасан, қайга —
Жонингга теккандай бари ўйинлар.

Севаман — бетоқат рашк қилсанг мени,
Ҳамма-ҳаммасини буткул унутиб.
Ўзинг қофиялаб тургандай шеърни —
Гўёки юргандай қўлимдан тутиб.

Рашк қилсанг — янаям севаман кўпроқ,
Узун пошна туфли нозанинлардан.
Бириси озғину бири семизроқ —
Олмос тош кўзойнак таққанлардан ҳам.

Рашк қил мени — сочу тирноғинггача,
Ожизлигин сезсин бўрон, кўчки ҳам.
Агар рашк қилмасанг билгин, эртага —
Ўзим рашкдан аниқ портлаб ўламан.

ЎҚИЛМАГАН КИТОБ

Қўрқаман. Хаёлдан кетмас бу одат,
Ўқилмас Асрлар кундалиги ҳам.
Биз содир этамиз улкан жиноят —
Ўқиб чиқилмаган китоблар билан.

Гар қизиқ бўлмаса инсон қисмати,
Ва яна ўқилмай ўтилган боблар.
Кўз ёшлар… Кимнидир қони, қисқаси —
Ўч олар ўқилмай қолган китоблар.

Йўқотса китоблар хазинасини,
Бирма-бир ўчирса, йиртса қўйиб чек.
Қабул қил. Кечирма, яқинларингни —
Буюк Яратганни билмаганидек.

Ҳатто ўзимизга қилмаймиз шафқат,
Бандмиз. Қабоҳатга ташлаймиз қадам.
Биз қурбон этилган малъун нафақат —
Ўқиб чиқмаганмиз ўзимизни ҳам.

“БУ — МЕНИНГ АЁЛИМ”

Жуда тез севаман — тез сўнар ишқим,
Кўзни мафтун этар ҳусн-жамоли.
Оллоҳ шивирлади: “Кўзни оч, жоним,
Бу — Сенинг аёлинг”.

Турасан — қўлингда китобим ёнар —
Фақат дастхат олиш Сенинг хаёлинг.
Боладек юрагим уйғониб қолар —
“Бу — менинг аёлим”.

Мен эса қўлингга қарайман синчков,
Бетизгин юрагим уради дук-дук.
Бўғинингда ёниб тургандай олов —
Бармоғингда бўртиб турарди узук.

Нафасим қайтади. Овозим титрар,
Шу пайтда ўзимга аён аҳволим.
Худди очлик каби ичимни тирнар —
“Бу — менинг аёлим!”.

Отга қамчи солар шону шуҳратим,
Уни севишимга ундар ҳар тараф.
Дер, фақат уники бўлсин қудратинг:
“Менинг аёлимга бўлсин шон-шараф”.

Йиллар ҳам оғриниб ўқийди ҳукм,
Ҳеч қандай мағрурлик келмас хаёлга.
Дунёдан бор фақат учта ўтинчим —
“Раҳм қил, меники бўлган аёлга”.

Менинг ёзғиришим кетмасин хато,
Безабон бармоқлар чиқарганда сас.
Ахир Неандертал* эркаклар ҳатто —
Шу учта сўз билан олганлар нафас.
“Бу — менинг аёлим!”.

Жумлаю жаҳонга қасдма-қасд туриб,
Пул ва мол-дунёга оғмай хаёлим.
Жар солгум — томоғим кетгунча қуриб —
“Бу — менинг аёлим”.

* Неандертал — энг қадимги одам.

* * *

Жуда кўп ҳаётда бахт-йўқотишлар,
Иккиси баробар ташларкан қадам.
Кулгули туюлар. Баъзи кишилар —
Айбини ўзига қўймайди ҳечам.

Баъзан бахт қийнайди ўлчаб қадамни,
Баъзида озорлар бағишлайди шаън.
Улкан йўқотишлар чархлар одамни,
Ҳаётинг кўринар тип-тиниқ, равшан.

Яна шу мавзуда ўқинг:
Ватанга муҳаббати бўлмаган шоир — шоир эмас.
Евгений Евтушенко. Суҳбат ва шеърлар
Евгений Евтушенко. Сантяго кабутари & Омон Матжон: Евтушенко Ўзбекистонга бегона эмас эди
Евгений Евтушенко. Икки шеър & Оқ қорлар. Шеърлар китоби
Евгений Евтушенко. «Оқ қорлар» китобидан шеърлар

18 IYUL — MASHHUR RUS SHOIRI YEVGENIY YEVTUSHENKO TAVALLUD TOPGAN KUN

Taniqli rus shoiri Yevgeniy Yevtushenko (1937-2017) o‘z she’rlarining o‘zbekchaga o‘girilishi munosabati bilan o‘zbek kitobxoniga yozgan so‘z boshisida shunday degan edi: «She’rlarim o‘zbek tilida nashr etilayotgani bilan faxrlanaman.

Men, kinoda Siolkovskiy rolini o‘ynagan odam, insoniyatga Ulug‘bekday olimni bergan xalqning butun jahoniy ahamiyatini anglamasligim mumkin emas. Uning rasadxonasi yonida turganingda o‘tmish bilan kelajak orasidagi bog‘lanish allaqanday mavhum narsa bo‘lib tuyulmaydi va o‘zing jahon tarixining bir zarrasi ekaningni aniq his qilasan…(To‘liq holda mana bu sahifada o‘qishingiz mumkin)

Yevgeniy YEVTUSHЕNKO
SHE’RLAR
Xosiyat Rustamova tarjimasi

RASHK

Judayam sevaman meni rashk qilsang,
Rashking ko‘kda chaqmoq chaqqandek xuddi.
Daraxtu maysani kuydirar bilsang —
Yoqib kul qilar uy, hatto bulutni.

Yanayam sevaman meni qilsang rashk,
Rashkdan nigohlaring ochilar gul-gul.
Yurganday bo‘laman jannatda yashab,
Do‘zahdek kuydirib qilasan kul-kul.

Meni rashk qilsang Sen,
Yana sevaman —
Mayli, sinsa sinar qancha buyumlar.
Qo‘limdan otilib chiqasan, qayga —
Joningga tekkanday bari o‘yinlar.

Sevaman — betoqat rashk qilsang meni,
Hamma-hammasini butkul unutib.
O‘zing qofiyalab turganday she’rni —
Go‘yoki yurganday qo‘limdan tutib.

Rashk qilsang — yanayam sevaman ko‘proq,
Uzun poshna tufli nozaninlardan.
Birisi ozg‘inu biri semizroq —
Olmos tosh ko‘zoynak taqqanlardan ham.

Rashk qil meni — sochu tirnog‘inggacha,
Ojizligin sezsin bo‘ron, ko‘chki ham.
Agar rashk qilmasang bilgin, ertaga —
O‘zim rashkdan aniq portlab o‘laman.

O‘QILMAGAN KITOB

Qo‘rqaman. Xayoldan ketmas bu odat,
O‘qilmas Asrlar kundaligi ham.
Biz sodir etamiz ulkan jinoyat —
O‘qib chiqilmagan kitoblar bilan.

Gar qiziq bo‘lmasa inson qismati,
Va yana o‘qilmay o‘tilgan boblar.
Ko‘z yoshlar… Kimnidir qoni, qisqasi —
O‘ch olar o‘qilmay qolgan kitoblar.

Yo‘qotsa kitoblar xazinasini,
Birma-bir o‘chirsa, yirtsa qo‘yib chek.
Qabul qil. Kechirma, yaqinlaringni —
Buyuk Yaratganni bilmaganidek.

Hatto o‘zimizga qilmaymiz shafqat,
Bandmiz. Qabohatga tashlaymiz qadam.
Biz qurbon etilgan mal’un nafaqat —
O‘qib chiqmaganmiz o‘zimizni ham.

“BU — MЕNING AYOLIM”

Juda tez sevaman — tez so‘nar ishqim,
Ko‘zni maftun etar husn-jamoli.
Olloh shivirladi: “Ko‘zni och, jonim,
Bu — Sening ayoling”.

Turasan — qo‘lingda kitobim yonar —
Faqat dastxat olish Sening xayoling.
Boladek yuragim uyg‘onib qolar —
“Bu — mening ayolim”.

Men esa qo‘lingga qarayman sinchkov,
Betizgin yuragim uradi duk-duk.
Bo‘g‘iningda yonib turganday olov —
Barmog‘ingda bo‘rtib turardi uzuk.

Nafasim qaytadi. Ovozim titrar,
Shu paytda o‘zimga ayon ahvolim.
Xuddi ochlik kabi ichimni tirnar —
“Bu — mening ayolim!”.

Otga qamchi solar shonu shuhratim,
Uni sevishimga undar har taraf.
Der, faqat uniki bo‘lsin qudrating:
“Mening ayolimga bo‘lsin shon-sharaf”.

Yillar ham og‘rinib o‘qiydi hukm,
Hech qanday mag‘rurlik kelmas xayolga.
Dunyodan bor faqat uchta o‘tinchim —
“Rahm qil, meniki bo‘lgan ayolga”.

Mening yozg‘irishim ketmasin xato,
Bezabon barmoqlar chiqarganda sas.
Axir Neandertal* erkaklar hatto —
Shu uchta so‘z bilan olganlar nafas.
“Bu — mening ayolim!”.

Jumlayu jahonga qasdma-qasd turib,
Pul va mol-dunyoga og‘may xayolim.
Jar solgum — tomog‘im ketguncha qurib —
“Bu — mening ayolim”.

* Neandertal — eng qadimgi odam.

* * *

Juda ko‘p hayotda baxt-yo‘qotishlar,
Ikkisi barobar tashlarkan qadam.
Kulguli tuyular. Ba’zi kishilar —
Aybini o‘ziga qo‘ymaydi hecham.

Ba’zan baxt qiynaydi o‘lchab qadamni,
Ba’zida ozorlar bag‘ishlaydi sha’n.
Ulkan yo‘qotishlar charxlar odamni,
Hayoting ko‘rinar tip-tiniq, ravshan.

Yana shu mavzuda o‘qing:
Vatanga muhabbati bo‘lmagan shoir — shoir emas.
Yevgeniy Yevtushenko. Suhbat va she’rlar
Yevgeniy Yevtushenko. Santyago kabutari & Omon Matjon: Yevtushenko O‘zbekistonga begona emas edi
Yevgeniy Yevtushenko. Ikki she’r & Oq qorlar. She’rlar kitobi
Yevgeniy Yevtushenko. «Oq qorlar» kitobidan she’rlar

Yevgeniy Yevtushenko. Oq qorlar — Xurshid Davron Kutubxonasi by Khurshid Davron on Scribd

(Tashriflar: umumiy 28, bugungi 28)