Исмат ХУШЕВ: ШОҲ БИЛАН ШАЙХ ТЎҚНАШУВИ ҚАНДАЙ ЮЗ БЕРГАН ЭДИ? (2-қисм)
Исмат ХУШЕВ:
ШОҲ БИЛАН ШАЙХ ТЎҚНАШУВИ ҚАНДАЙ ЮЗ БЕРГАН ЭДИ?
Муқаддима
Азиз ва муҳтарам ўқувчилар, нашримизнинг мухлис ва муштарийлари.
Шайх ҳазратларининг бевақт ўлими муносабати билан эълон қилинган мақоламизнинг дастлабки қисми Ўзбекистонда ва хорижда катта қизиқиш уйғотиб, турли туман шов шув ва баҳсларга сабаб бўлмоқда.
Биз ушбу мақола чексиз иштиёқ ва катта қизиқиш билан ўқилаётганидан манунмиз, албатта. Буни биринчи навбатда халқимизнинг шайх Ҳазратларининг шахсига бўлган чексиз ҳурмат ва муҳаббатининг рамзи деб биламиз.
Шу билан бирга кўп сонли ўқувчилардан шайх Ҳазратларининг ҳаёти, ижтимоий ва сиёсий фаолиятига оид қатор маълумотлар ҳам ёғилиб келаётир. Хусусан, улар – олдин жуда яхши ва ишончли, айтиш мумкинки – дўстона муносабатда бўлган Шоҳ билан Шайх тўқнашуви аслида нимадан бошлангани деталини батафсилроқ ҳикоя қилишимизни орзиқиб кутишяпти.
Ўша кунларга чуқурроқ назар солсак, тақдир бизни шу тарихий воқеаларнинг тирик шоҳиди бўлишга муяссар этган экан.
Мен барча ижодий ишларимни бир томонга суриб, Шайх ва Шоҳ тўқнашуви аслида нимадан бошлангани ҳақида, Ислом ака билан муфтий Ҳазратларининг муносабатлари аслида қандай бўлгани ва нимадан бузилгани ҳақида батафсилроқ ҳикоя қилишни ўзимнинг виждоний бурчим деб қабул қилдим…
11.
Лекин ўша куни мен барибир Президентга қойил қолдим.
У ўзини бир лаҳза йўқотиб қўйган бўлса ҳам, ўнг қўлини кўксига қўйиб, муфтийнинг ҳар бир сўзларини маъқуллаб турарди. Залнинг биринчи қаторида ўтирган одам сифатида Президент минбардан муфтийга бош силкиб турган бўлса-да, лекин ўша дам унинг хаёлидан нималар кечаётганини мен яхши билардим.
Ўшанда – Президентдан ташқари залда яна икки мулозим мунғайиб қолган эди. Булар шу залда бўладиган ҳар қандай анжуман, тадбир ва нутқлар учун бевосита жавобгар бўлган Президентнинг кадрлар бўйича Давлат маслаҳатчиси Мавлон Умрзоқов билан унинг биринчи моувини Шароф Убайдуллаевлар эди.
Ислом аканинг ишонган бу икки мулозими кимдан нажот топишини билмай, икки арслоннинг режада бўлмаган бу олишуви нима билан тугашини ўйлаб – уларнинг рўпарасида мунғайиб туришарди…
12.
Мажлис тугаб, ҳамма тарқаб, бўронлар тингандай бўлди.
Лекин муфтийнинг ҳеч ким кутмаган бу маърўзаси депутатлар тилидан тушмас эди. Албатта, ҳамма бир овоздан муфтийни олқишларди. Бироқ – кўчада олқишлар ёғилиб турган бир пайтда – Президент девонида мутлақо бошқача муҳит ҳукмрон эди.
Бу воқеаларнинг ичида бўлганим учун ҳам Президент девони ичидаги тўс тополон ва довуллар худди кечагидек кўз ўнгимда турибди.
Мажлис тугаган заҳотиёқ Ислом аканинг ёрдамчиси Крайнов Умрзоқов ва Убайдуллаевни тепага – олтинчи қаватга шошилинч чақириб қолди. Мен уларни Умрзоқовнинг кабинетида кутиб ўтирдим.
Бир неча дақиқадан сўнг эса, мен – тепадаги “дуэл” нинг якунидан биринчи бўлиб огоҳ бўлдим:
Маълум бўлишича, Умрзоқов ва Убайдуллаевлар Президент кабинети остонасидан ҳатлаб ўтишлари биланоқ тўлиб тошиб турган Ислом аканинг истеҳзоли ва ғазабнок саволига дуч келадилар: “Сессияни жуда зўр тайёрлаган экансизлар, қойил, табрик ва насиҳатларинг бўғзимгача етди. Бу мулланг ўзи нима истайди мендан? Ким унга бундай ваколат берди? Менга ақл ўргатишини қаранг. Нимаймиш, мен шаҳарнинг тошини териб туришим керак эмиш. У киши отда юрсинлар-у, мен йўлнинг тошини териб юрайми? Ҳе, ўргилдим сенинг топган ақидангдан…”
Шундоғам ноқулай ҳолда қолган бу икки мулозим, бири қўйиб, фиғони фалак бўлиб турган Отани юпата бошлашади: Ислом ака, бу ерда Сизга – тош териш ҳақида гап бўлаётгани йўқ, тош теришни бизга қўйиб бераверинг, аксинча подшоликнинг вазифаси кенглиги устида, жамиятнинг тинчлиги устида гап борди деб юпатишга ҳаракат қилишган.
Шунда Ислом ака: “Мамлакатни тинчлантириш ташвиши муфтийга қолибдими, менга ҳар кўринган Ислом пешвоси ақл ўргатаверса, бундай насиҳатвозлик билан қаергача борамиз? Бугун қўйиб берсанг – тошингни тер дейди. Эртага қўйиб берсанг – тўрвангни кўтар дейди. Тўхтатларинг менга ақл ўргатишни. Қўлларингдан келса, ишлаларинг. Муфтий билан музокара қилиб ўтирмайман. Мен сенлардан талаб қиламан…” – деб гапнинг пўсткалласини айтади…
13.
Ана шундан кейин содир бўлган воқеалар кўпчиликка маълум.
Лекин парда ортидаги яна бир саҳна кўриниши борки, мен уни бугун элга ошкор қилишни лозим деб биламан. Бу икки мулозим – Умрзоқов билан Убайдуллаев, бири – мудир, яна бири – муовин бўлишидан қатьий назар, улар бир бирига қалбан жуда яқин одам эдилар. Улар Президент олдида бир бирини ҳимоя қилиш учун ҳар қандай зарбани бўйниларига олишга ҳам тайёр эди.
Хуллас, ўша куни улар Президент олдидан жуда тушкун кайфиятда кириб келишди. Шунда ҳам улар бир бирини айбламасди. Мен ҳам шу давра одами эдим. Қолган гап сўзлардан ҳам воқиф эдим.
Хусусан, яқин кунлар ичида муфтий Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф жанобларининг энди Президентга насиҳат эмас, балки тўла тўкис олқиш ва ҳамду санодан иборат нутқ билан омма олдида мурожаат билан чиқишини уюштириш лозим эди. Яқин ўртада бирор бир ҳукумат тадбири бўлмаса, Муфтийнинг ойнаи жаҳон орақали чиқишини Ўзбекистон оммавий ахборот воситалари учун бевосита масъул Шароф Убайдуллаев зиммасига юклатилди.
Мен ҳам Шоҳ билан Муфтий орасидаги зиддиятнинг шундай якун топиши адолатли бўлади деган фикрда эдим. Қолаверса, бу ўша кунги суҳбатмизда жуда осон ва оддий эришса бўладиган вазифадай туюлган эди.
Ҳатто ўзимиз жуда яхши биладиган Ислом университети ректори, муфтийнинг биринчи ўринбосари – асли чинозлик Баҳодирхон Мақсудхон ўғли Муртазоевни ҳам бу ишга жалб этадиган бўлдик. У киши Умрзоқов билан жуда яқин бўлиб, уларнинг бир бирига ҳурмати катта эди.
Мавлон ака ана шу кишини эслаб қолди. Бугун эрта Президент билан Муфтийни яраштириб, керак бўлса бир пиёла чой устида уларнинг суҳбатини ҳам уюштирсак чакки бўлмасди деган яхлит фикрга келинди. Лекин “бир пиёла чой” гурунгидан олдин Муфтий халқ олдида Президент ҳақида алоҳида, насиҳатлардан холи бўлган чиройли бир нутқ ирод этишлари керак эди.
Насиҳатлар етарли бўлган эди.
Вазифаларни елкасига ортиб, Убайдуллаев Умрзоқов хонасидан чиқиб кетди…
14.
Кейин маълум бўлишича, Президент Девонига чақирилган Муфтийнинг ўринбосари Баҳодирхон Мақсудхон ўғли Муртазоев масаланинг у қадар осон эмаслигини – ҳатто имкониятдан ташқари эканлигини рўй рост айтади.
У устози Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуфнинг феъли-атворини яхши биларкан. Муфтийнинг – ўз сўзини қайтиб олиши ва Президентдан узр сўраши – бу жуда қийин, амалга ошмайдиган масала дейди.
Муфтий жаноблари ҳам бир кун эмас, ўн кун эмас, бир неча ҳафта – қайта қайта, турли баҳонаи сабаблар билан Девонга суҳбатга чорланади. У кишининг шарафига Девон ҳовлисидаги чойхонада алоҳида “чой”лар ташкил қилинади, Баҳодирхон хизматда бўлади-ю, лекин бу суҳбатлар, алқисса, ҳеч бир самара бермайди.
Девондаги “чойхона суҳбат”лар самара бермагач, икки бор Убайдуллаевникида, бир бор ҳатто Мавлон аканинг уйида ҳам “алоҳида” гаплашилган. Президентнинг Давлат маслаҳатчиси Мавлон Умрзоқов энг сўнгги чора сифатида муфтий Ҳазратларини ўз уйига “меҳмонга” таклиф қилади.
Шу ерда бир нарсани айтиб ўтишим керак.
Бўлиб ўтган воқелардан қатьий назар, Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари ҳурмат қиладиган одамлардан бири – Мавлон Умрзоқов эди. Муфтий Умрзоқов ҳурматига унинг уйига меҳмонга боради. Лекин бирибир ўз эътиқодидан чекинмайди.
Умрзоқов хонадонидаги тонг отар суҳбат ҳам, аввалги суҳбатлар қандай самарасиз тугаган бўлса, худди шундай самарсиз тугайди.
Кейинчалик Муфтийнинг Умрзоқов уйида айтган гап сўзларини менга етказишган эди:
“Мен Сизларнинг саъй- ҳаракатларингиздан жуда миннатдорман. Ҳамма гапларингга қўшилишим мумкин. Лекин мен ўша мажлисда ҳеч бир ортиқча гап айтмаган бўлсам, қандай қилиб уни юмшатишим ва узр сўрашим мумкин? Ўз айтган тўғри сўзим учун мен нега пушаймон қилишим керак?! Мен Оллоҳнинг сўзини бир мусулмонга етказишни ўз бурчим деб билдим. Қолаверса, иккинчи масала, яъни Президентга олқиш ва мақтов юзасидан – мен катта бир мусулимон идорасининг вакилиман. Қолаверса, бир мусулмон ва тақводор сифатида шуни айтмоқчиманки, мен фақат Осмондаги Оллоҳга – Яратган Эгамгагина сиғинаман, холос. Ундан бошқага сиғиниш эса – менинг мусулмонлик эътиқодимга ва зиммамдаги муфтийлик масъулиятга тўғри келмайди…”
15.
Адолат билан айтганда, Муфтий Ҳазратларининг эътиқодига қойил қолмаслик ва тан бермаслик мумкин эмас.
Буни ўша пайтда уни шоҳ билан яраштиришга чорлаган Мавлон Умрзоқов билан Шароф Убайдуллаевлар ҳам мендан кам тушунмаганлар, албатта.
Бу муфтийнинг оддий қайсарлик билан оёқ тираши эмас, йўқ, бу – унинг ҳаёт тарзи, бу – унинг умрбоқий эътиқоди эди. У шунинг учун туғилган ва шу эътиқоди билан бу дунёни яшаб ўтиши лозим эди.
Ислом аканинг зулмкорлиги сабаб, у Ватанни тарк этди, лекин ўз эътиқодини заррача бўлса ҳам тарк этмади!
Вақти келиб у Ҳаётни ҳам худди шундай мардона тарк этди.
Ўшанда ҳам улуғ ва муқаддас эътиқодига заррача доғ туширмай -мардларча тарк этди…
16.
Ва ниҳоят Умрзоқов уйидаги натижасиз тугаган охирги суҳбатдан сўнг орадан роппа роса 13 ой вақт ўтиб, барибир муфтий учун оғир ва мусибатли кунлар бошланди.
Бу пайтга келиб Муфтий учун тайёрланган янги бомбалар бирин кетин портлай бошлади.
Мустақилликнинг ўша дастлабки йилларида Президент Девонида Муфтий учун астойдил жон куйдириб, маълум вақтга қадар уни Президент ғазабидан ҳимоя қилиб келган Умрзоқов ва Убайдуллаевлардан ташқари муфтийнинг пайини қирқишни орзу қилиб ётган илонлар ҳам бор эди.
Вақт ўтиши билан бу илонлар – аждарҳога айлана бошлади. Ана шундай зарарли ва заҳарли аждарҳолардан бири – куч ишлатар соҳаларни назорат қилувчи давлат мастлаҳатчиси Тимур Алимов эди.
Тимур Алимов нимани истарди?
Тимур Алимов учун муфтий Ҳазратлари ўта ноқулай ва даҳшатли шахс эди. Куч ишлатар тизимларини назорат қилувчи Давлат маслаҳатчисининг остонасида СНБ дек қудратли ташкилот ташкилот раҳбаридан тортиб, Бош прокурор, МВД вазири, Олий суд, қуролли кучлар саркардаси қуллиқ қилиб турган бир шароитда аллақандай бир саллалик муфтий унга хоҳласа салом беради, хоҳламаса йўқ.
Тимур Алимов кабинети эшиги қаерда эканини ҳам ҳатто билмаса керак.
Муфтийнинг Тимур Алимов чидай олмайдиган яна бир “гуноҳи” шундаки, у Алимовнинг “шахсий душмани” – яна бир давлат маслаҳатчиси Умрзоқовга ҳурмат билан муносабатда бўлади.
Ана шу ҳолатлар Тимур Алимовга тинчлик бермас ва уни ғазаб отига миндирарди.
Энди эса муфтийдан қутулишнинг қулай пайти келди. Бунинг учун шоҳ ва шайхни – икки тоғни бир бирига тўқнаштириш керак! Қай бир ғолиб келиши Алимов учун муҳим эмас эди. Улар бир бирини ғажисалар, ер билан яксон қилсалар, бас!
Ҳар икки томон учун ҳам Алимов ҳеч қачон дўст бўлмаган эди.
У муфтийнинг ҳар бир қадамини кузатиб борар экан, унинг “шаккок” нутқлари фақатгина Олий Кенгаш сессиясида эмас, балки диний идоранинг ҳар бир мажлислари, мачит ва мадрасаларида, мусулмон жамоатчилиги ўртасидаги ҳар бир учрашувида ҳам бот бот такрорланиб туриши “фактлари” ва “видео”ларини Президентга дам-бадам етказиб турди.
Ислом акага “ўқитиш ва кўсатиш”нинг иложи бўлмаган жойларда – иғвогарлик билан қулоғига шивирлаб турди: “Муфтий ҳаддидан ошаяпти!”, “ Муфтий ғалаён қилмоқчи!”, “Муфтий босар тусарини билмай қолди!” “Муфтий – Президент бўлмоқчи!”
17.
Тимур Алимовнинг ана шу саъйи ҳаракатларидан сўнг, ниҳоят куч ишлатар тизимлари Муфтий Ҳазратларига қарши фаол ишга киришдилар.
Бундай фаоллардан бири – Ўзбекистон Бош прокурори Бўритош Мустафоев эди. У албатта, ўз устози Алимовнинг хоҳиш иродасидан бир чимдим ҳам нарига кетолмасди. Кўрсатган чизиқдан чиқолмасди.
Алал оқибат, Муфтийнинг Олий Кенгаш сессиясидаги ўша машҳур нутқидан сўнг орадан бир йил ўтар ўтмас – “излар босилиб, сувлар оқиб кетганидан” кейин – 1993 йилнинг 15 февраль куни Бош прокурор Мустафоев имзолаган – Ўзбекистон диний идораси фаолияти моддий хўжалиги ишлари ғалвирдан ўтказилгани хусусидаги “бўҳтоннома” Ўзбекистондаги барча расмий газеталарда бир кунда, бир хилдаги дабдабали сарлавҳаларда эълон қилинди.
Ўша кунлари фақат “Ўзбекистон овози” газетасидагина бу фельетон-суҳбат босилмади, холос. Бу пайтга келиб Шароф Убайдуллаев Президент Девонини тарк этиб, “Ўзбекистон овози” газетаси Бош муҳаррири этиб тайинланган эди.
Муфтийнинг бошига тушган бу кўргиликларнинг асл сабабини яхши билган диёнатли инсон Шароф Убайдуллаев Бош прокурорнинг бу танқидий мақоласини газетада эълон қилишни рад этди.
Одатда, “газетанинг навбатдаги сонида босиб чиқарилиши шарт” деган махсус ҳукумат кўрсатмаси билан ЎзТАГ орқали келган ушбу мақолани рад этибгина қолмай, Бош прокурор билан мунозарага киришади.
Ўша заҳоти ҳукумат телефонидан Мустафоевга чиқиб: “Бўртош ака, бу кимнинг ташаббуси? Бу шармандаликка газеталарни аралаштириш шартми деган сўроқни қўяр экан, Бош прокурорнинг қуйидаги изоҳини эшитади: “Бу менинг ташаббусим эмаслигини яхши биласиз. Агар у ёки бу масалада саволингиз бўлса, ўртоқ Алимовга мурожаат қилсангиз яхши бўлади!” – деб лўнда жавоб қилади Мустафоев.
Шунда Убайдуллаев Мустафоевга: “Агар шу материални биз босмасак, нима жазо берасиз?” деб кесатганида, Бош прокурор бу масалада ноилож эканлигини айтиб: “Жазони биз эмас, ана у “Оқ уй”даги акалардан оласиз!” – деб суҳбатни якун қилади.
Шунда худо кўнглига солганми, Шароф ака айтган экан: Сизларга жазони худо берсин, деб.
Назаримда, Худо жазо берадиган пайт ҳам келди…
18.
Эртаси куни Президент ёрдамчиси Крайнов Шароф Убайдуллаевни тепага чақиради.
– Нега муфтий ҳақидаги мақола сенда босилмади? – деб сўрайди Президент ўз собиқ ходимидан.
Шунда ҳозиржавоб Шароф Убайдуллаевнинг мантиқли жавоби Ислом акани Тимур Алимов иғвогарлик қилиб қўзғаган ҳовуридан бир оз пастга туширади:
-Ислом ака, “Ўзбекистон Овози” – Сиз раис бўлган партия газетаси. Муфтий ҳақидаги танқидий мақоланинг шу газетада чиқмагани – Сизнинг бу ишга алоқангиз йўқ эканлигидан далолат. Биз Умрзоқов билан шунга келишганмиз деб, – Шароф ака Президент ғазабидан бир қадар қутулиб қолади…
“Келишиб ишланглар!” деган бир гапи бор эди Ислом аканинг. Биз шунга амал қилдик, – дейди Шароф ака ўша кунларни хотирлаб.
Факт шуки, барча газеталар буни босганида Шароф ака бош бўлган газета ўзини бу бадномликдан сақлаб қола олганлиги эътиборга моликдир.
Президент кечирди бу тўғри сўз ва ҳаққоний журналистни. Лекин Президентнинг малайлари, хусусан, қудратли давлат маслаҳатчиси Тимур Алимов Убайдуллаевнинг бу “шаккок”лигини кечиролмади.
Вақти келиб, бу воқеа Шароф Убайдуллаев учун жуда қимматга тушди. Бунинг яна бир сабаби бор: Тез кунларда Президентга энг яқин бўлган икки қудратли давлат маслаҳатчилари ўзъаро олишувида Тимур Алимовнинг қўли биланд келди ва Умрзоқов бир кунда вазифасидан кетишга мажбур бўлди.
Ана шундан кейин Тимур Алимов томонидан ясалган “Умрзоқовнинг давлат тўнтариши” га уриниши ҳақидаги уйдирма айбномасини имзолашдан қатьий бош тортган казо казолар бир ёқадан бош чиқариб, маъқуллаб ва тасдиқлаб туришганида, Шароф Убайдуллаев бу бўҳтонномани ҳам имзолашдан бош тортади.
Аксинча, бу тутуриқсиз айбномани фош қилишга киришиб кетади.
Алал оқибат, бутун умрини журналистикага фидойилик билан бағишлаган бир инсон мана 25 йилдирки, тўғри сўз ва ҳалоллиги, ҳақиқатгўйлиги учун ишсиз қолди…
Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуфнинг аччиқ тақдири ҳақида ўйларканман, беихтиёр шайх Ҳазратлари билан Шароф Убайдуллаевни ўзъаро боғлаб турган қандайдир илоҳий бир ришталар борлигини пайқаб қоламан.
Эҳтимол шунинг учун шайх Ҳазратлари ҳаётлик чоғларида Шароф акани минг киши ичида кўриб қолсалар ҳам, қучоғларини кенг очиб, бағирларига босганида – бу икки улуғ инсон бир бирини сўзсиз тушунганлар деб ўйлайман…
19.
Шайх Ҳазратларининг бошига қора кунлар тушишида фақат президентни айблаш тўғри бўлармикан? Шоҳнинг асл шоҳлигини унинг свитаси яъни салтанати ташкил қилади деганлари тўғри экан.
Президентни қуршаб олган маккор ва олғир мулозимлар аслида у кишини шайхдан ажратди. Улар Президентни Шайхдан ажратмагунча ҳеч нарса қилолмасликларини, Ислом ака ҳамиша шайхга қулоқ солишларини улар яхши билишарди.
Бунинг учун эса свитага фақат бир нарса бўлса кифоя: шоҳнинг биргина зулмкорлиги улар учун етиб ортади.
Мамлакат раҳбарининг айнан зулмкорлиги, айтилган тўғри сўз ва дашномлар учун ўч олишга ишқивозлиги боис муфти Ҳазратлари сессия залидаги бир оғиз тўғри сўзи учун неча йиллар оғир мусибатда яшашига тўғри келди.
Мамлакат Бош прокурори Бўритош Мустафоевнинг ўша “бўҳтонномаси”дан сўнг Ўзбекистон газета, радио ва телевиденияси муфтий учун тамомила ёпилди…
20.
Ниҳоят биз бугун элга ошкор қилишимиз лозим бўлган энг асосий жумбоққа яқинлашиб келдик.
Шайх Ҳазратларининг Ўзбекистонни ташлаб чиқиб кетиш тафсилотларига ўтишдан олдин, у кишини Ватанни тарк этиши ҳақидаги қарори энг биринчи бўлиб кимдан чиққани ҳақидаги ҳақиқатни ҳам бугун элга ошкор этишимиз керак.
Бош прокурор Бўритош Мустафоевнинг шайх Ҳазратлари ҳақидаги танқидий суҳбат -мақоласи эълон қилинганидан сўнг Ўзбекистонда бугун эрта шайхни қамашармиш деган ваҳимали миш миш тарқайди.
Қолаверса, шахсан Бош прокурор имзоси билан эълон қилинган мақола ҳам бежиз эмас эди. Ўша йилларда одатда кимни қамоққа олиш керак бўлса, уни олдин матбуотда бадном қилиш одат тусига кирган эди.
Ана шундай ташвишли кунда “Ўзбекистон овози” газетаси Бош муҳаррири этиб тайинланиб, саройдан атайлаб “узоқлаштирилган” Шароф Убаайдуллаев Бош прокурор Мустафоевни очиқ ва юзма юз саволга тутади: “Агар шайх Ҳазратлари билан бирор кор ҳол юз берса – тарихда биринчи ўринда Сиз жавобгар бўласиз, жаноб прокурор!”
Шунда Бўритош Мустафоев тарих олдидаги жавобгарликдан қўрқдими ё виждони фарёд урдими, бу бизга қоронғу, лекин шуниси аниқки, у овозини пасайтириб, Шароф Убайдуллаевга: “Эртага ҳар нарса бўлиши мумкин…” деб маънодор учириқ қилади…
Бош прокурорнинг шу биргина “учириғи” муфтий Ҳазратларининг бир кечанинг ўзидаёқ Ватанни ташлаб чиқиб кетишлари учун турки бўлди.
Зудлик билан Девонга – Умрзоқов ҳузурига чақиртирилган шайхнинг ёрдамчилари Баҳодирхонга Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуфни зудлик билан Ўзбекистондан чиқариб юбориш топшириғи юклатилади…
(Давоми эртага эълон қилинади)
Исмат Хушев,
“Дунё ўзбеклари” Бош муҳаррири
21 март, 2015 йил, Торонто шаҳри, Канада
17 шарҳ
-
Алижон
Зор макола чикибти. Рахмат. Шайхни Аллох Рахматига олсин.
Аммо, канчадан-канча маколалар, маърузалар, гап сузлар, илтимослар, халкни овози, ноласи-нидоси 5 фоизигина етиб борганда эди, катта узгаришлар булиши турган гап эди. Афсус ундай эмас… -
Памир
Асалому алекум Исмат ака рахмат менинг кунглимдагилар каби изох булибди. Шашкатор куз ёш билан 2 бор укиб чикдим. КАТТАга таклиф хам жуда тугри. Россия муфтиятлар кенгаши у зоти муборакка Ал-фахр нишонини топширган. Бутун Дунё мусулмонлари кегаши у зотга Фазилатли шайх унвонини бергани ва хазрат колдирган ислом динига оид адабиётлар. У зоти муборагни шу кундан эътиборан “Рахматиллоху алах”деб аташади. Исмат ака сиз билан телефон оркали гаплашса буладими. Мен хам сиз тановвул килган козондан тушлик килганман. Ислом акани объективлигига шубхам йук. Лекин у кишини ураб турганлар??? Рости рахмим келади Куллаб кувватлагим келади КАТТАни. Лекин бу жуда
хатарлик узбекчилик 6 ака-укабиз болачака махалла куйчилик. Хозир мен оилам билан Москва шахрида яшаяпмиз. Юракда рациональ фикир, мулохазалар куп. Менга СМС ташланг Мен узим тел. киламан +9660380974 Карим. -
Shavkatbek
Bravoo,,,boshqa gap yoq.
-
Alishe.
ISMAT XUSHEV ning ham hissai bor shaexning surgun qilinishida.
-
Мухтарам Исмат ака! Узбекистондаги барча бадномликларга ИАК сабабчи. То у кетмас экан – хеч нарса узгармади! Сиз уни кайта сайланишига “карши эмас” эмас, балки карши булинг! Мана шунда туннель да бироз ёруглик курина бошлайди!
-
Мухлис
Исмат ака, мен аввалрок бу мавзуда ёзмоқчи бўлган мақолангиздан хавотир олган эдим. Лекин алал-оқибат сизнинг райингиз баракотлирок экан.
Сизни шу холислигингиз учун ҳам ХАЛҚ хурмат қилади!
Шоҳларга тик қараб ҳақиқатни гапирадиган, огоҳ этувчи инсонлар ўта кам бўлади, шунинг учун ҳам Оллоҳнинг олдида уларнинг қадри баланд бўлади.
Бундай хислат эгаларини Оллоҳ юртимизда кўпайтирсин!
Мақолангиз жуда ибратли! Авлодлар ўқийдиган тарихимиз парчасини қолдирибсиз. Ташаккур. Мухлисингиз. -
Хурматли Исмат ака! Катта рахмат сизга, сир синоатларга бироз равшанлик киритиш баробарида Шайх хазратларининг айтолмай колган сузларини олис Канададан булса хам очик айтдингиз, аммо Ислом Каримов кандай тушунадилар бу яна бир жумбок. Лекин сиз эртага отилиши кутилаётган тошларга калкон тутиб булдингиз. Уша тош отадиганлар бугун жим, шу узи галаба. Бугунги рахбарият ва орган ит азобида ишлаяпди деган хаёл голиб булди. Кимдир бу холатга бархам бериши шарт, миллат ва мамлакат такдири хавф остида! Уйлангиз!!
-
Ахмад мирзо
Ассаламу алайкум в.б маколада Шайхни мажлисда биргинина шу айтган сузлари сабаб булган дейш менимча тугри эмас.
Бунданда жиддий сабаб менимча Хазратни урта осио ва козигистон диний идорасини таркатиб юборилишига карши турганлари пойтахтда курилтой утказганлари курилтойда беш республикадан уломолар жамланиб Шайхни кулаб куватлаганлари сабаб булгандир балки??? Бу катта сиёсий ахамятга эга вокиа эди. Бу тарих хам бир кун очилар. -
2 шарҳ
-
Хакикат
Исмат ака Сизга катта рахмат, жуда укимишли ва якин тарихда булиб утган сирли вокеаларни кизикарли баен килибсиз! Рахматли Шайх хазратлари Билан руй берган сирли вокеалардан барчани огох килиб куплаб савобларга эга булдингиз. Афсуски, ушбу вокеалар булмаганда рахматли Мухаммад Содик Мухаммад Юсуф жаноблари биз мусулмонларни яна канча илмлардан бахраманд килардилар. Афсус……
-
Мен ўша Каримов қимирлаб турган даврлар (1992-93)да Хоразм вилояти ҳокимлигида маъсул вазифада ишлардим. Айрим нарсалардан менинг ҳам хабарим бор.
Ўша даврдаги Хоразмнинг имоми Ахмаджон Саидов ҳокимиятга иш билан келганида: “Бу ерда биз ҳам ўтирамиз насиб бўлса”, деганди.
Таъкидлаб айтай, мен Шайх ҳазратларини ўзимга устоз деб биламан. У киши мен учун энг мўътабар одамлардан ҳисобланади.
Адолат ҳаққи айтганда, диний идоранинг, ундан кейин М.Умрзоқовнинг ҳаракатлари вилоятларда ҳам маълум эди.
-
Шарҳ қолдириш
Фақат 500 белгигача рухсат этилади. Мақола ёки хабарларни МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ ёки Биз билан алоқа шакли орқали жўнатинг.
Хурматли Исмат ака мен Хазратни амру-маруфларини интернетда куриб эшитиб сиз гувохлик берганингиз яъни Хазрат “ОЛЛОХ РАХМАТЛИ” хушомадни ва сертаккалуфликни ёктилмаслигини мен хам кунгилдан хис килиб юрардим. Бу кутулмаган таъзия туфайли Хазрат накдар улуг ижтимоий-сиёсий арбоблигини купчилик омма этироф этияпти. Илтимос бу зот борасида муффасл ва объектив тухталинг. Чунки Узбекистонинг яанги тарихи 70 %и сизнинг кулингиз билан яралияпти. Бу жуда катта махсулият ва шараф. Сизга узок умур, омад.
Умуман айтганда жамиятни тараққиёти учун хокимятга муносиб кўчли мўхолифат бўлиши керак, акс ҳолда мувазанат бўзилиб бир ёқламалик, оғишлар бўлиши табий ҳолдир. Биз кўрдик кейинги йигирма йил ичидаги суъний яратилган депутатлар корпусини кулгули ҳолатини. Энди Шайх Муҳаммад Юсуфга келадиган бўлсак бу шахсни бошқалардан фарқи шуки, у киши исломни мукамал биладиган олим бўлиш билан бирга, сиёсатни чўқур биладиган йирик жамоат арбоби ҳам эди. Мана шу туфайли ҳам бу инсони тарихда муносиб ўрни боp. Шунинг учун ҳам Исмат Хушевнинг шайх ҳақида ёзган ҳақиқатлари у кишини бизнинг кўз ўнгимизда яна бир поғона юқорига кўтарди…
Хурматли Исмат ака, Сизни макташ эмасу, лекин Сиз тирик якин тарихимиз экансиз. Кандай килиб шунча вокеа-ходисалар, исм-шарифлар едингизда колганига хайрон коламан. Тахлилларингиз хам анча самимий.
Худо хохласа Узбекистонга борганингизда бу тарихий асарларингизни китоб килиб чикарасиз деган умиддамиз.
katta rahmat ismat aka davomini intizorlik bilan kutib qolamiz. Shayx hazratlarida Alloh ta’olo hammaga ham ato etmaydigan ulug’lik va sharaf bor edi. Lekin sizga ham yaratganning nazari tushgan menimcha. Sizni yozganlaringizni oqiyotganda boshimni ko’tarolmay qolib boshqa ishlar ikkinchi darajaga tushib qoladi. Hech qachon ijoddan to’xtamang.
Ҳар доимгидек ниҳоятда самимий хотиралар… Раҳмат, ИСМАТЖОН! Давомини кутамиз.
Хурматли Исмат ака! Ушбу тарихий ва тахлилий асарингиз жуда самимий булганилиги ва жуда хам мураккаб сир синоатларига эга эканлиги билан алохида ажралиб туради. Эътибор берилса агар, бошланиши ажойиб ва шиддатли булган давлатчилигимиз асосчилари депутатларимизнинг купчилиги жуда ахмокона хатти харакатлари билан жамиятимизни бугунги ахволига олиб келишган. Натижада Ислом Каримов луттвозлар даврасида колибди. Албатта шунча мактовлардан кейин ШАЙХ хазратларининг хакикатларини эшитишни истамайдиларда!
20.03.2015 at 09:11 (Edit)
Исмат ака сизга қойил қолиш керак хаммаси хақида батафсил ва самимий ёзасиз. Давомини интизорлик билан кутиб қоламиз.
5 шарҳ
Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф нафақат буюк улома шунинг билан биргаликда, моҳир сиёсатчи эканлигини биз сезиб тўрибмиз. Албатта шайх, мураккаб шарт – шароитда яшаганига қарамасдан, жамиятга улкан хизмат қилишни йўлини ҳам топа билди. Назаримда ўзбек жамиятини виждони бўлган ислом динига, бу шахсчалик хисса қўшган одамни топиш қийин кейинги юз йил ичида.
Otabek Toshev siz oxiri borib Suriyaga borib jihod qilasiz shekilli. Bolalariz ham jihodchi bo’ladi bu ketishizda. Sizga arablarning himoyachisi degan unvon berish kerak
Шароф Убайдуллаевга қойил қолиш керак, виждони буюрган ишни қилган. Бугун бемалол қаддини баланд тутуб юрса арзийди.
Исмат ака Катта рахмат Аллох рози булсин
21.03.2015 at 18:21 (Edit)
Suz bolishi mumkin emas, Ismat aka. Katta imkoniyatli qashqirlar galasi ruparasida turib qurqmasdan bu xaqiqatlarni ommaga aytaolganingiz uchun !! Sharof akaga juda yaxshi tavsir beribsiz, xaqiqatda qadrlashga arzirli ajoyib insonlar. Ming afsus xayotda bunday daxo kishilarga xar zamonlarda xam oson bolmagan!!! Ammo xuddi Shayx Xazratlaridek bekorga yashab utmayabdilar!!! Manimcha eng katta baxt shuni uzi!!!