Дадахон Ёқубов: Худога шукур, яхши ниятларимиз рўёбга чиқди…

---

Ассалому алайкум, азиз дўстим Исматжон!

Худога шукур, яхши ниятларимиз рўёбга чиқди. Шавкат Миромонович Мирзиёев Ўзбекистон Республикаси Президенти этиб сайланди.

Бу муваффақият билан Сизни ва Сиз орқали бутун “Дунё ўзбеклари”ни чин дилдан қутлайман.

Президентимизга эса мустаҳкам соғлиқ, узоқ умр ва халқимиз бахт–фаровонлиги йўлидаги эзгу ишларида муваффақиятлар тилайман.

Айтишларича, инсон исми жисмига монанд бўларкан.

Мир Омон–элга омонлик  олиб келувчи, Мир Зиё– юртга илм, фан, китоб, ойдинлик, зиё олиб келувчи, Шавкат эса  қудрат ва шараф белгисидир. “Мир” сўзини луғатларда Амир  атамасининг қисқартирма шакли сифатида қаралади.

Амир Темур ҳарзратлари, Мир Алишер номларига муносиб сўзлардир. Ишларимиз ҳам ана шу улуғ боболаримиз ибрати билан тўлиб тошсин. “Дунё ўзбеклари”га яхши кунлардан умид сифатида қуйидаги шеъримни тақдим этмоқдаман.

Ҳурмат эҳтиром ила Дада Зафар.

Суратда: Дадахон Ёқубов мухлислари билан…

 КАТТА ЎЙИН

Ёғочнинг бўштини қурт ейди доим,

Дея мақол сўзлар ўзбек мулойим.

Ҳорижда мақоллар андиша билмас,

Дер: “Кучли ожизни назарга илмас”.

Шарқ ва Ғарб дунёнинг икки қутуби,

Шарқдан кўтарилар унинг офтоби.

Марғибда севарлар”Катта ўйин”ни,

Доим тўлдирганлар шундай қўйинни.

Гўдаклар, миттилар гўё ўйинчоқ,

Катталар ўйинида синганлар пачоқ.

Буғдой дони каби бирлашмаганлар,

Ун каби янчилгач, ажрашмаганлар.

Аммо юмшоқ ҳамир кимларга ёқмас,

Ва қайси очкўзлар суқланиб  боқмас.

Қайхусрав ҳам, Доро ҳам, Искандар ҳам,

Хатто Қутайба ҳам топмаган тўҳтам.

Ватан  тупроғидан майсалар мисол,

Униб чиқаберди ўғил-қизлар  ол.

Улар Тўмарис, Широқ , бўлиб Спитамен,

Чингизни довдиратган Жалолиддин-Мен.

“Катта ўйин” худди қиморга ўхшар,

Шатранж тахтасида шоҳлари қахшар.

Номард-нокасларга тутқазиб ҳанжар,

Мардлар орқасидан ниш уриб қочар.

Фитналар, урушлар, бало офатлар,

Одамлар бошига солди кулфатлар.

Ер талаш ўртада, яна талаш  жон,

Юртга зарур эди йўлбошчи хоқон.

Барлос уруғидан Баҳодир Темур,

Элу элатлардан бир давлат тузур.

Катта ўйинчилар  этилди мағлуб,

Келган жойигача ташланди қувуб.

Унинг қудратидан титради ёвлар,

Амир шавкатидан дунё боҳабар.

Юксалди шаҳарлар илму маърифат,

Миллат адолатдан топди шарофат.

Ғарбдан то Шарққача, Жануб ва Шимол,

Савдо карвонлари кезди бемалол.

Бошин кўтарса гар ҳар қандай аждар,

Соҳибқирон лашкарлари инига ҳайдар.

Бу юртга келганлар кўплари элчи,

Биров сайёҳ, биров эди айғоқчи.

Сиёсий маддоҳлар тили қирқилди,

Сергак посбон ҳоинларни ҳам қилди.

Тарихчилар ёзмиш, аммо кўп жумбоқ,

Ал Яздий ва Арабшоҳни солиштириб боқ.

Клавихо учун бу юртда не бор,

Кимлар эди Боязитдан умидвор.

Темурийлар замонида “Катта ўйин”,

Ўйнашга журъат йўқ, ёғийга қийин.

Улуғбек жадвали юлдузни кўзлар,

Назмида Навоий Ватандан сўзлар.

Беҳзод рангларида самимий ораз,

Камалак жилосидек бахт эди фараз.

Лек хиссиз қўғирчоқлар ичида араз,

Барибир мўраларди ўйинчи мараз.

Хиндистон томонга бадарға Бобур,

Ўз юртин гадоси, подшоҳ мусофир.

Бухоро Қўқондан устинман дерди,

Халқи деб Нодира жонини берди.

Хива осмонида ой хорғин боқар,

Узаро урушлар чаёндек чақар.

Тўрт тарафда душманлар пайт пойлайди,

Фурсат етгач хайвондек нимталайди.

Денгиз уммонларда кемалар сузар,

Инглиз тўплари тинчликни бузар.

Ҳиндистон бўлмаса, йўқ Британия,

Қироллик қуввати бу калония.

Қиролича Виктория бедордир,

Кохинурга Россия ҳаридордир.

Шимолдан ҳавф ҳатар кўплиги маълум,

Ҳатто Напалион ҳам айлар такаллум.

Аввло Афғонда, сўнгра Қўқонда,

Ҳивада ёҳуд Бухоро томонда.

Кимнинг қўли устун, унгадир омад,

Сирли бу ўлкада мўмай даромад.

Ўнгда катта айиқ, чапда йиртқич шер,

Ўртада Афғон шоҳи қутқаринг дер.

Ўзбек хонликлари чуқур  уйқуда,

Одамлар фарёди эди беҳуда.

Афғон ўз юртига бўлолди қалқон,

Инглизлар  босқинин айлади яксон.

Оқ подшоҳ Сайҳундан то Жайҳун қадар,

Тўплар ила ютди гўёки аждар.

Мағриб бу Мағриб, Машриқдир бу Машриқ,

Тамаддун садоси, шиддат-ҳайқириқ.

Ҳеч бири қўзғалмас, Ер-Осмон каби,

То қиёмат сақлар, олам соҳиби.

Гар бош кўтарса ёвузлик нафрат,

Юзма юз келганда куч бирла қудрат,

Шарқ ҳам йўқ, йўқдир ғарб, бенишон Ватан,

Уруғ аймоқ ғариб, беиз дафатъан.

Ушбу мисралардан кўп нарса аён,

Ҳатто романларда этилган баён.

Мажозий ўхшатма”Катта ўйин”га,

Ёзмоқ насиб бўлмиш адиб Кеплингга.

Романлар афсона, эртаклар мисол,

Чорлайверди дунёни дея, бўлиб ол!

Урушлар, даҳшатлар, талон тарожлар,

Мазлумлар жонидан тўланган божлар.

Олтин, кумуш, ёқуд ,зумрад кам эмас,

Ноёб китоблар йўқ, хеч ким ғам емас.

Беҳзод суратлари денгиз ортида,

Ҳикматли битиклар ҳориж портида.

Уруғни уруққа гиж-гижладилар,

Хонлар юракларин ғижимладилар.

Бировни вассал қилди, бошқани осди,

Ниҳоят ўлкани дажжоллар босди.

Отасини от, боласига нон бер,

Ерини тортиб ол, гоҳида ён бер.

Ўзинг жароҳатла, ўзинг давола,

Оқ подшоҳ саҳоват этмиш ҳавола.

Ҳаммасидан ошиб тушди большовой,

Ватан тилка пора, халқ ҳолига вой.

Миллатлар номида давлат-тузилма,

“Катта ўйин” учун ноёб топилма.

Туркистон, Турон десалар отди,

Бухоро, Хива деса энсаси қотди.

Пантуркист, панисломист тамғасин қўйди,

Не-не ерликларнинг кўзини ўйди.

Уч хонлик ўрнида беш республика,

Советлар замонида  яна тахлика.

“Катта ўйин” қатағонга айланди,

Юртпарварлар қурбонликка сайланди.

Буюк салтанатлар учун ҳам қийин,

Уларнинг доясидир”Катта ўйин”,

Гўркови ҳам аслида унинг ўзи,

Мунофиқнинг доим қорадир юзи.

Рус империясин синдирмоқ учун,

У Советларга сарф этди бор кучин.

Отасига ҳиёнат қилгач, оқпадар,

“Совуқ уруш” дея янчди пайдар-пар.

Марказий Осиёда ҳуррият янглиғ,

Қуёш  кўтарилди кўнгиллар ёруғ.

Аммо катта ўйин заҳарли илон,

Тўрт томондан  яна ўрмалар нолон.

Яна эски ҳаммом, яна эски тоз,

Глобализм мўралар гўёки устоз.

Миллат элатларни пинҳона қайрар,

Текин томошадан вужуди яйрар.

Беш оға инилар, беш яқин қардош,

То қиёмат йўлдош,  биргамиз жондош.

Ўзбек, қозоқ, тожик, қирғиз ва туркман,

Бирга очилсалар, дерлар гулчаман.

Олиб Амир Темур бободан ибрат,

Шу тупроқ бағрида бўлсак ҳамжиҳат.

Тинчликдан ёришар Шарқ билан Машриқ,

Оламни тўлдирар эзгу ҳайқириқ.

Шавкатли ўғлонлар довруғи осмон,

Она алласида Омонлик омон.

Илму фан Зиёси бу элда қуёш,

Ватандан куч олар кекса ҳамки ёш.

Тарихнинг ўзидир огоҳ қўнғироқ,

“Катта ўйин”лардан бермоқда сабоқ.

Ёғочнинг бўштини қурт ейди доим,

Тўнка бўлмоқликдан асра Ҳудойим!

Суратда: Уч ўзбек журналистлари: Дадахон Ёқубов (чапдан биринчи), Исмат Хушев (ўртада) ва Карим Баҳриев (ўнгда) Ўзбекистон Олий Кенгаши сессияси залида…

 

Assalomu alaykum, aziz do‘stim Ismatjon!

Xudoga shukur, yaxshi niyatlarimiz ro‘yobga chiqdi. SHavkat Miromonovich Mirziyoev O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi. Bu muvaffaqiyat bilan Sizni va Siz orqali butun “Dunyo o‘zbeklari”ni chin dildan qutlayman. Prezidentimizga esa mustahkam sog‘liq, uzoq umr va xalqimiz baxt–farovonligi yo‘lidagi ezgu ishlarida muvaffaqiyatlar tilayman.

Aytishlaricha, inson ismi jismiga monand bo‘larkan. Mir Omon–elga omonlik  olib keluvchi, Mir Ziyo– yurtga ilm, fan, kitob, oydinlik, ziyo olib keluvchi, SHavkat esa  qudrat va sharaf belgisidir. “Mir” so‘zini lug‘atlarda Amir  atamasining qisqartirma shakli sifatida qaraladi. Amir Temur harzratlari, Mir Alisher nomlariga munosib so‘zlardir. Ishlarimiz ham ana shu ulug‘ bobolarimiz ibrati bilan to‘lib toshsin. “Dunyo o‘zbeklari”ga yaxshi kunlardan umid sifatida quyidagi she’rimni taqdim etmoqdaman.

Hurmat ehtirom ila Dada Zafar.     

 KATTA O‘YIN

YOg‘ochning bo‘shtini qurt eydi doim,

Deya maqol so‘zlar o‘zbek muloyim.

Horijda maqollar andisha bilmas,

Der: “Kuchli ojizni nazarga ilmas”.

SHarq va G‘arb dunyoning ikki qutubi,

SHarqdan ko‘tarilar uning oftobi.

Marg‘ibda sevarlar”Katta o‘yin”ni,

Doim to‘ldirganlar shunday qo‘yinni.

Go‘daklar, mittilar go‘yo o‘yinchoq,

Kattalar o‘yinida singanlar pachoq.

Bug‘doy doni kabi birlashmaganlar,

Un kabi yanchilgach, ajrashmaganlar.

Ammo yumshoq hamir kimlarga yoqmas,

Va qaysi ochko‘zlar suqlanib  boqmas.

Qayxusrav ham, Doro ham, Iskandar ham,

Xatto Qutayba ham topmagan to‘htam.

Vatan  tuprog‘idan maysalar misol,

Unib chiqaberdi o‘g‘il-qizlar  ol.

Ular To‘maris, SHiroq , bo‘lib Spitamen,

CHingizni dovdiratgan Jaloliddin-Men.

“Katta o‘yin” xuddi qimorga o‘xshar,

SHatranj taxtasida shohlari qaxshar.

Nomard-nokaslarga tutqazib hanjar,

Mardlar orqasidan nish urib qochar.

Fitnalar, urushlar, balo ofatlar,

Odamlar boshiga soldi kulfatlar.

Er talash o‘rtada, yana talash  jon,

YUrtga zarur edi yo‘lboshchi xoqon.

Barlos urug‘idan Bahodir Temur,

Elu elatlardan bir davlat tuzur.

Katta o‘yinchilar  etildi mag‘lub,

Kelgan joyigacha tashlandi quvub.

Uning qudratidan titradi yovlar,

Amir shavkatidan dunyo bohabar.

YUksaldi shaharlar ilmu ma’rifat,

Millat adolatdan topdi sharofat.

G‘arbdan to SHarqqacha, Janub va SHimol,

Savdo karvonlari kezdi bemalol.

Boshin ko‘tarsa gar har qanday ajdar,

Sohibqiron lashkarlari iniga haydar.

Bu yurtga kelganlar ko‘plari elchi,

Birov sayyoh, birov edi ayg‘oqchi.

Siyosiy maddohlar tili qirqildi,

Sergak posbon hoinlarni ham qildi.

Tarixchilar yozmish, ammo ko‘p jumboq,

Al YAzdiy va Arabshohni solishtirib boq.

Klavixo uchun bu yurtda ne bor,

Kimlar edi Boyazitdan umidvor.

Temuriylar zamonida “Katta o‘yin”,

O‘ynashga jur’at yo‘q, yog‘iyga qiyin.

Ulug‘bek jadvali yulduzni ko‘zlar,

Nazmida Navoiy Vatandan so‘zlar.

Behzod ranglarida samimiy oraz,

Kamalak jilosidek baxt edi faraz.

Lek xissiz qo‘g‘irchoqlar ichida araz,

Baribir mo‘ralardi o‘yinchi maraz.

Xindiston tomonga badarg‘a Bobur,

O‘z yurtin gadosi, podshoh musofir.

Buxoro Qo‘qondan ustinman derdi,

Xalqi deb Nodira jonini berdi.

Xiva osmonida oy xorg‘in boqar,

Uzaro urushlar chayondek chaqar.

To‘rt tarafda dushmanlar payt poylaydi,

Fursat etgach xayvondek nimtalaydi.

Dengiz ummonlarda kemalar suzar,

Ingliz to‘plari tinchlikni buzar.

Hindiston bo‘lmasa, yo‘q Britaniya,

Qirollik quvvati bu kaloniya.

Qirolicha Viktoriya bedordir,

Koxinurga Rossiya haridordir.

SHimoldan havf hatar ko‘pligi ma’lum,

Hatto Napalion ham aylar takallum.

Avvlo Afg‘onda, so‘ngra Qo‘qonda,

Hivada yohud Buxoro tomonda.

Kimning qo‘li ustun, ungadir omad,

Sirli bu o‘lkada mo‘may daromad.

O‘ngda katta ayiq, chapda yirtqich sher,

O‘rtada Afg‘on shohi qutqaring der.

O‘zbek xonliklari chuqur  uyquda,

Odamlar faryodi edi behuda.

Afg‘on o‘z yurtiga bo‘loldi qalqon,

Inglizlar  bosqinin ayladi yakson.

Oq podshoh Sayhundan to Jayhun qadar,

To‘plar ila yutdi go‘yoki ajdar.

Mag‘rib bu Mag‘rib, Mashriqdir bu Mashriq,

Tamaddun sadosi, shiddat-hayqiriq.

Hech biri qo‘zg‘almas, Er-Osmon kabi,

To qiyomat saqlar, olam sohibi.

Gar bosh ko‘tarsa yovuzlik nafrat,

YUzma yuz kelganda kuch birla qudrat,

SHarq ham yo‘q, yo‘qdir g‘arb, benishon Vatan,

Urug‘ aymoq g‘arib, beiz dafat’an.

Ushbu misralardan ko‘p narsa ayon,

Hatto romanlarda etilgan bayon.

Majoziy o‘xshatma”Katta o‘yin”ga,

YOzmoq nasib bo‘lmish adib Keplingga.

Romanlar afsona, ertaklar misol,

CHorlayverdi dunyoni deya, bo‘lib ol!

Urushlar, dahshatlar, talon tarojlar,

Mazlumlar jonidan to‘langan bojlar.

Oltin, kumush, yoqud ,zumrad kam emas,

Noyob kitoblar yo‘q, xech kim g‘am emas.

Behzod suratlari dengiz ortida,

Hikmatli bitiklar horij portida.

Urug‘ni uruqqa gij-gijladilar,

Xonlar yuraklarin g‘ijimladilar.

Birovni vassal qildi, boshqani osdi,

Nihoyat o‘lkani dajjollar bosdi.

Otasini ot, bolasiga non ber,

Erini tortib ol, gohida yon ber.

O‘zing jarohatla, o‘zing davola,

Oq podshoh sahovat etmish havola.

Hammasidan oshib tushdi bolьshovoy,

Vatan tilka pora, xalq holiga voy.

Millatlar nomida davlat-tuzilma,

“Katta o‘yin” uchun noyob topilma.

Turkiston, Turon desalar otdi,

Buxoro, Xiva desa ensasi qotdi.

Panturkist, panislomist tamg‘asin qo‘ydi,

Ne-ne erliklarning ko‘zini o‘ydi.

Uch xonlik o‘rnida besh respublika,

Sovetlar zamonida  yana taxlika.

“Katta o‘yin” qatag‘onga aylandi,

YUrtparvarlar qurbonlikka saylandi.

Buyuk saltanatlar uchun ham qiyin,

Ularning doyasidir”Katta o‘yin”,

Go‘rkovi ham aslida uning o‘zi,

Munofiqning doim qoradir yuzi.

Rus imperiyasin sindirmoq uchun,

U Sovetlarga sarf etdi bor kuchin.

Otasiga hiyonat qilgach, oqpadar,

“Sovuq urush” deya yanchdi paydar-par.

Markaziy Osiyoda hurriyat yanglig‘,

Quyosh  ko‘tarildi ko‘ngillar yorug‘.

Ammo katta o‘yin zaharli ilon,

To‘rt tomondan  yana o‘rmalar nolon.

YAna eski hammom, yana eski toz,

Globalizm mo‘ralar go‘yoki ustoz.

Millat elatlarni pinhona qayrar,

Tekin tomoshadan vujudi yayrar.

Besh og‘a inilar, besh yaqin qardosh,

To qiyomat yo‘ldosh,  birgamiz jondosh.

O‘zbek, qozoq, tojik, qirg‘iz va turkman,

Birga ochilsalar, derlar gulchaman.

Olib Amir Temur bobodan ibrat,

SHu tuproq bag‘rida bo‘lsak hamjihat.

Tinchlikdan yorishar SHarq bilan Mashriq,

Olamni to‘ldirar ezgu hayqiriq.

SHavkatli o‘g‘lonlar dovrug‘i osmon,

Ona allasida Omonlik omon.

Ilmu fan Ziyosi bu elda quyosh,

Vatandan kuch olar keksa hamki yosh.

Tarixning o‘zidir ogoh qo‘ng‘iroq,

“Katta o‘yin”lardan bermoqda saboq.

YOg‘ochning bo‘shtini qurt eydi doim,

To‘nka bo‘lmoqlikdan asra Hudoyim!

МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ