"Дунё ўзбеклари" сайтини энди телефонда, планшетда ва комьютерда ихчам мобиль версияда кўришингиз мумкин:
  • Асосий
  • Ассалому алайкум!
  • Муаллиф ҳақида
  • МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ

Эврил Турон: ‘Ислом ака Ўзбекистонни гўрга орқалаб кетмади’

Бош мақола | 10/18/2016 12:40-     30757 марта ўқилди

Мамадали Маҳмудов (Эврил Турон)

1
Кўп эски замонлардан бери ўзбекэлда шундай гап юради: “Бир кун жанжал бўлган уйда, қирқ кун барака кўтарилади”.

Ўзбекюрт ҳам ўзбекэл учун бир уй. Бу улкан уйда бир кун жанжал бўлса, неча кун барака кўтарилади.

“Бир йил” десам янглишмайманми?

Тотувлик бўлмаган ерда:

Тинчлик,

Қут,

Файз,

Меҳр- оқибат,

Ўсув бўлмайди. Аксинча:

Адоқсиз тортишув,

Адоқсиз ғийбат,

Хиёнат,

Бузуқилик,

Ур – йиқит,

Қама – қама авж олади.

Оқибат салтанат инқирозга юз тутади. Юртда:

Ишсизлик,

Қашшоқлик,

Тала – тўп,

ўғирлик,

Ғарлик кенг томир ёяди

Оқибат давлат бўлакланади.

Оқибат уни қони ёт босиб олади. Элни:

Қарам,

Қул этади,

Талайди,

Ғорат қилади.

Буни биз машъум рус босқинида кўрдик. 130 йил бўғовда бўлдик. Миллионлар ўлдирилди. Элим, юртим деб курашганлар :

Осилди,

Отилди.

Ўзлик,

Тарих,

Эрк,

Онг,

Ақл,

Фикр,

Тўғри сўз кишанланди.

Ёлғон,

Туҳмат,

Бўҳтон,

Иғво,

Зулм,

Сохта мақтов қанот ёзди.

2
Мамадали Маҳмудовнинг асарлари Ўзбекистонда чоп этилмайди
Пахта, ипак, қоракўл, мева, кумуш, олтин… Москвага оқди. Дарё янглиғ. 130 йил. Еганни қусари бор. Уларни қайтариб олиш вақти етди. Ҳеч бўлмаса олтинларни, ўрисни қудратга киритган вагон-вагон олтинларни. Худди шундай Қўқон, Бухоро, Хива хонларидан тортиб олинган хазиналарни ҳам. Бунга Тошкент – Москва аро оқил мулоқот лозим.

Изчил мулоқот,

Изчил талаб,

Ғурурга тегмай,

Дипломатия йўли билан.

Экспертлар билан,

Адвокатлар билан,

Инкору рад қилиб бўлмас далил, асослар билан.

Қайтармаса Оврўпа, Америка, БМТ, Халқаро суд бор…

Шу билан бирга Туркистонни ҳалокатга йўлиқтирган, Туркистон элларини аёвсиз қирғинбарот гмасаласини ҳам кун тартибига қўйиш лозим. Товон тўламасалар Оврўпа, Америка, БМТ, Халқаро Суд бор…

Янги ҳукуматдан шуни умид қиламан. Бирдан қийин. Секин – секин, вақти-соати билан.

Ўй сўраб ўтирмайди. Кутилмаганда келади. Истамасанг ҳам. Тангрининг “иши”га тушуниш қийин. Ҳали, менимча, бунинг тагига фан ҳам етмаган. Сирли. Очуннинг яралишидай. Ўрис босқини фожеалари кўнглимдан ўтаётганигами, ҳозир мени ўй қуршади. Тумандек. Туйқис. Борлиғим титради. Тийиқсиз сўзлар юрагимдан оқди. Қандай оқди:

“Аҳил бўлганимизда бундоқ кўргуликларни, бундоқ муаммо, ташвишларни бошимиздан кечирмасдик. Ҳозирга қадар унинг жабрини тортмасдик. Ҳамма фожеаларга ўзимиз сабабчимиз. Ўзимиз!.. Ўзаро тотувликни бой бердик.

Бир – биримиздан баланд келишни истадик.

Бир – биримизни куниладик.

Бир – биримизнинг кўзимизга чўп суқдик.

Бир – биримизни чалдик…

Қорани оқ дедик.

Аҳмоқни оқил дедик.

Ёлғонни чин дедик.

Тўғрини ўғри дедик.

Бузуқни тузук дедик.

Қотилни ботир дедик.

Хиёнатни диёнат дедик.

Зулмни эрк дедик…

Ўзимизни ерга урдик.

Каззобдан пайғамбар ясадик.

Хоиндан Худо…

Бундан Яратганнинг ғазаби келди.

Бошимизга бало ёғдирди…

Очунолар Темур салтанати қани?

Куч – қудратда беқиёс салтанат?

Бу тенгсиз империя бошига ким етди? Ўзимиз. Ўз ичимиздан чиққанлар. Яъни:

Темурнинг уруғлари,

Темурни ялаганлар…

Тож – тахт талашдилар,

Бир – бирини қирдилар,

Бир – бирини едилар,

Бурнидан нарини кўрмадилар,

Нафсини тиймадилар.

Халқни ўйламадилар,

Халқни назар-писанд қилмадилар.

Оқибат:

Давлат парчаланди,

Бўстон чўл бўлди.

Эл қулликка юз тутди.

Тўнғиз қўпганлардан бизга:

Саҳро қолди,

Тўзон қолди,

Кишан қолди,

Хиёнат қолди…

Ўзлари тупроқ бўлдилар.

Бир тутам кафан билан.

Фақат бир тутам…

Нега биз ҳанузгача бу машъум, бу даҳшатли хато, кўрлик, бошбошдоқлик, йиртқичлик ва хиёнатлардан ўзимизга тегишли хулоса чиқармаяпмиз? Нега? Борар еримиз оқибат бир қарич ер-ку! Яъни:

Илон-чаёнлар макони.

Мангу зулмат,

Мангу йўқлик…

Олиб кетаримиз ҳам маълум:

Олтин эмас,

Шойи эмас,

Бир сиқим бўз.

Фақат бир сиқим…

Кеча, ҳа, куни кеча Ислом Карим шоҳ эди.

Эл – юрт қўлида эди.

Олтин – кумуш… илкида эди.

Яхши – ёмон, тўғри – эгри, ҳамма унинг оғзига қарарди.

Ҳар бир сўзини қонун деб биларди.
3
Ҳали Ислом аканинг жони узилиб- узилмасдан ўқув юртларидан унинг суратлари йиғиштириб олинди’
Ялтоқ, ялоқлар теграсида парвона бўлардилар, етти букилардилар, думларини ликиллатардилар. У ўл деса ўлардилар, тирил деса тирилардилар. Айни шулар уни:

“Буюгимиз”,

“Йўлбошчимиз”,

“Доҳийимиз”,

“Тинчлик посбонимиз” дердилар. Ва ҳатто беқиёс:

Темурга менгзардилар.

Оддий ўзбек сўзи билан айтсам: “Ислом ака Ўзбекистонни гўрга орқалаб кетмади”.

Бир қулоч ерга кетди.

Бир қулоч бўз билан…

Бироқ?..

Ҳали Ислом аканинг жони узилиб- узилмасдан ўқув юртларидан унинг суратлари йиғиштириб олинди. Қуйидаги буйруқ билан:

“Комиссия келади…”

Ҳеч бўлмаса:

Еттиси ўтса бўларди,

Қирқи ўтса бўларди.

Аммо?..

Ҳали Ислом Карим кўмилмасдан байрам қилдилар:

Соясига сиғинганлар,

Хориждагилар.

Сиғинганлар яширинча,

Хориждагилар очиқча.

Оддий халқ мотам тутди.

Нурга,

Газга,

Сувга,

Эркга,

Ҳақга,

Рўшноликка илҳақ халқ.

Балки, бу 27 йиллик пропаганда… кучидир?

Қайдам?

Оддий халқ йиғлади.

“Оч яшасак ҳам, тинч яшадик” деб йиғлади.

Сталин ўлганда ҳам оддий халқ йиғлаган.

“Қуёшимиз” дейилган Сталинга,

“Худомиз” дейилган Сталинга,

Миллионларни ўлдирган Сталинга.

Айрим ойдинлар: “Сталин олдида Каримов фаришта эди” дейишади.

Хориждагиларнинг ҳаммаси қувонди десам, янглишарман. Балки, бир қисмидир? Яъни:

Уй-жой, мол-мулкидан айрилгани,

Туҳматга йўлиққани,

Мардикори,

Ишсизи,

Ҳақ сўз, ҳур фикри учун қамалгани,

Қамалганнинг бола чақаси, уруғ аймоғи…
4
Стив Свердлов: ‘ Ўзбекистонда тахминан 10 минг сиёсий маҳбус бор’
Бунинг учун, менимча тўғридан-тўғри Каримовни айбситиш унча тўғри бўлмас. Менимча, биринчи навбатда ялтоқларни айблаш керак. Яхши кўриниш ва мартабага эришиш учун об- ҳаво туғдирган ялтоқларни…

… Каримовнинг тобутини кўтариб бораётган Шахсга шиғир битди. Шиғир юракдан бўлса, гап йўқ эди. Шиғир ҳиссиз эди, тобут мисол. Унда тулки тилини чиқариб турарди, “Қуйруқ…” илинжида. Дунё сезган ва масхаралаган бу шиғир қаътидаги таъмани Шахс сезмайди деб ўйласизми? Янглишасиз. Шахсда сезги қуввати кучли. Мен буни билмасам айтмасдим. Қилни қирқ ёрадиган ойдинлар: “Олтин курсиларидан айрилиб қолмасликлари учун ҳар қачонгидан ҳам кўп думларини ликиллатаётган ялоқларининг энди кунлари битди” дейишаяпти. Бир даврида ялтоқлар ҳақида гап кетганда, Одил Ёқуб шундай деган эди: “Шайтон ҳам ўз оёғидан тузоққа илинади”. Шунда мен кичик, беярашиқ ва тиришиқ ияги сўлқиллох лаб-лунжи

“соя” сида янада “кичрайиб” қолган ёзғучининг ранг -қути ўчганини сезганман. Ўзбекда: “Гап ўз эгасини топади” деган нақл бор…

Ёмонлик ёмонлик бўлиб қайтади.Ёзғучи бекорга ичидан зил кетмади. У КГБ нинг оёғи бўлган. Ёзарлар орасида бу гап кўпдан юради. Ўзини омон сақлаш ва яйраб яшаши учун бегуноҳ одамларга кўрсатмалар берган. Жумлада,н шоир Шукруллога ҳам. У “Кафансиз кўмилганлар” китобида: “…уйимни тинтув қилдирди, бола- чақамни қон йиғлатди, ўзимни қаматди” деб ёзган.

Охир-оқибат ёзғучининг ўзи ҳам Тангри қаҳрига йўлиқди. Қамалди. Ўз оний шуҳрат, сафоси йўлида ҳеч бир тубанликдан қайтмайдиган ғаламис, чақимчи, тўдавозларни ҳам шу қисмат кутади. Зотан Қуръонда ҳам: “Тангри ғазабидан қўрқ” деб қайта-қайта айтилган. Бунга қонли тарих ҳам шоҳид. Ўрис ялоқлари Чўлпон каби минглаб иқтидорларни ўлдиртирган. Ҳозир бу қотиллар қани? Қўқим ёздиқлари билан гўр бўлганлар. Ном-нишонсиз. Чўлпонлар яшамоқдалар. Ўз миллатини беқиёс севувчи ўзбеклар қалбларида…

Ўрис тилида асар ёзувчи Исфандиёр: “Ажриқни томири билан суғириш қийин” дейди. Тўра Мирза: “Янтоқнинг илдизи узун бўлади…” дейди. Ҳамроқул Асқар: “Кана этга қаттиқ ёпишади…” дейди Юсуф Жума: “Тулкининг думига хода тиқадиган вақт келди…” дейди…

Вақт…

Узоқ кутилган вақт…

Эпкини келаяпти…

Ялтоқлар юракларини чангаллаяптилар…

Ўзбекда: ” Чақирган ердан қолма” деган гап бор. Ёзишдан узулгим келмаса-да, эски ақидага амал қилдим. И… отли тўйтомга бордим. Амри – маъруф ўтказаётган дўстим мени иззат-икром билан кутиб олди ва тўрроқга ўтқазди. Столда олма, узум, анжир… лар яшнаб турибди. Бир нарса тотмади. Хаёлим ёзаётганимда. “Руҳидан чиқиб кетмасам, эрта- индин тугатаман “, -дейман ўзимга-ўзим. Шу чун бу ердан тезроқ узилишни истайман. Аммо ҳали тўйтом тўлмаган. Тўлса, ўзига керакли оят ва ҳикматларни ёдлаб олган воиз тоқатни тоқ қилади. Камида ярим соат вақтни олади. Ҳар маъракада шундай. Ҳар маъракада бир хил ваъаз. Тўти дейсиз. Бундан оқилларнинг энсалари қотади:

– Ҳамма билган нарсани чайнайди.

– Диний илмда йўқ-да. Дунёвийни айтмасам ҳам бўлади.

– Ўзини авлиёдек тутганига ўлайми?

– Худо ва Каримов исмларини қайта – қайта тилга олади. Шаънларига ҳамду санолар айтади:

– Яратганнинг инояти билан, Каримовнинг сиёсати билан эл-юртимиз тинч, обод.

– Юз-кўзида бир ўт кўринмайди. Худди ташландиқ индек.

Бўм-бўш,

Совуқ,

Шуурсиз.

– Хаёли пулда …

– Сизни соғ-саломат кўрганимга шукур. Ўйим тарқади. Ёнимга қарадим. Касалманд, озғин, елкаси букик киши менга қучоғини очди. Мен ҳам. У ўтираркан, синиқ кулиб деди:

– Танимадингиз- а?

– Узр, қарилик.

– Йўқ, бу узоқ йиллик қамоқ асорати.

– Бу ҳам…- Мен унинг дам қувонч, дам нафрат акс этиб турган кўзига синчил боқдим. Бироқ бирибир танимадим. У буни сезди ва деди:

– Мени энг сўнгги пайтда Навоийда, зонада кўргансиз.

– Ҳа-а.

– Ўзингизни унча олдирмабсиз.

– Дўст-душманга сир бермай юраман. Юрагим касал.

– Мени ҳам. Инсулт олганман. Стимулятор билан тирикман. Сиз ҳам шундай қилинг.

– Қурбим етмайди.

У мени яна саволга тутмоқчи эди. Имом дийдиёсини бошлади. 33 дақиқа чакаги ўчмади. Бироқ бу гал у 27 йил Тангри билан тенг шарафланган киши номини тилга олмади. Чунки киши борса келмасга кетган эди…

Ошдан кейин ташқарига чиқдик. Қисматдош мени ҳилватга тортди ва сўради:

– Каримовнинг ўлими сизга қандай таъсир қилди?

Мен унинг овозида кир йўқлигини сездим ва дедим:

– Ачиндим.

– Сутдан оғзи куйган киши қатиқни пуфлаб ичади. Мен сизни тушунаман. Мендан шубҳаланаяпсиз.

– Бир сизданмас, ҳаммадан, ҳатто соямдан ҳам. Лекин туйғумни яширмаяпман.

У сўзимга ишонмади. Сирли кулди. Сўнг хотирамдан аллақачон ўчган кечмишга гапни бурди:

– Эсимда, 1990 йил адоғида сизни Пленум Ўзбекистон республикаси Маданият Фонди раиси этиб сайлади. Москвада, Оқ уйда. Кейинроқ эса Тошкент тўплантисида…
Image caption’Халқ Каримов режимидан мардикорликни афзал кўрди’
– Энди буни эслашдан фойда йўқ.

– Бор, эшитинг. 1994 йил март бошида ИИБ ходимлари сизни идорангиздан олишди. Уйу кабинетингизга героин, тўппончалар қўйиб. Автоматлар билан. Қўлингизга кишан солиб. Прокурор измисиз, қонунга қарши…

– Ўтган ўтди.

– Қамамоқчи бўлса, олдин айбингизни бўйнингизга қўйиши, сўнг Пленум ўтказиши, сўнг ишдан бўшатиши, сўнг қамаши керак эди. Аммо?..

– Мақсадингизни тушунмаяпман.

– Гапимни бўлмай тингланг, илтимос. Каримов даврида бошингиз кулфатдан чиқмади. 17 йил қамоқда ўтирдингиз. Қамоқда ҳам сизни тинч қўймади. Зах зиндонда тутди. Соғлиғингиздан айирди. 17 йил!.. Ў -ҳў! Жонингиз тош экан. Ўлмадингиз. Оилангиз ҳам қийналгандан қийналди. Қарзга ботди. Эшитдим. Айбингиз бўлса, мен бу гапни айтмасдим. Каримовга раҳмат дердим. Лекин у тўғри сўзни, тўғри фикрни ёқтирмасди, қамарди. Қамаганда ҳам сиёсий тус бериб қамарди:

“Ватан хоини”,

“Халқ душмани”

Тўғри сўзга Каримовнинг кеки ёмон эди, ақлга сиғмайдиган даражада ёмон эди. Тўғри сўзни зиндонда чиритарди. Дўзахий қийноқларга солиб. Агар сарҳисоб қилинса, Каримов даврида, яъни 27 йил давомида тўғри сўзлар тумонат ёшларни ташкил этади.

Ўлганлар қанча?

Мажруҳ бўлганлар қанча?

Қочганлар қанча?

Келажак сарҳисоб қилади.

Келажак сўзини айтади.

Балки яқин замонда.

Балки Шавкат Мирзиёев даврида.

Яна Тангри билгувчи.

Биз ҳақни кутамиз.

– Бундан не наф?

– Хато такрорланмаслиги учун бу авлодларга сабоқ бўлади.

– Ўлганга кек сақлаш гуноҳ.

– “Бўз бўри”ни сиз ёзганмисиз? Ишонмайман, Каримов даврида зулм кўрганингизга ҳам ишонмайман. Йўқса, менга бундай демасдингиз. Йўқса, Каримовнинг ўлимига ачиндим ҳам демасдингиз.

– …

– 40 йил давлат ташкилотида ишлаганси-а ?

– Ҳа.

– 179 минг сўм пенсия билан кун кечириб бўладими?

– …

– Атайлаб шундай қилган.

Руҳий эзиш учун,

Руҳий синдириш учун.

Сиз учун оммавий ахборот воситаларининг эшиклари ҳам ёпиқ. Нашриётларнинг ҳам. Нимага? Сизни моддий муҳтожликда сақлаш учун. Чунки тўғри сўзингиздан қўрққан. Бир сизни эмас, бутун халқнинг тўғри сўзидан қўрқади.

Шунга халқ йўқликдан эзилмоқда. Нимага? Бир каснинг:

Қутуриб яшаши учун,

Тахтда ўлгунча туриши учун.

Оч эл, яланғоч эл ҳақни айтишга ожиз. Чунки турмуш ташвиши уни:

Эзиб қўяди,

Манқурт қилиб қўяди.

Ўзбекнинг мана бу нақлидан хулоса чиқариб олинг:

“Итингни оч сақла, у кетингдан эргашади”.

Юрагим бежо урди. Чимиллаб санчди. Оғриқ чап қўлимга ўтди. Тилимнинг тагига “эринит” ташладим. У ўз гапини мустаҳкамлаш учун ушбу мисолларни келтирди:

“Ҳозирда Ўзбекистон дунёдаги энг коррупциялашган ва мустабид мамлакатлардан биридир. У ердаги 31 миллион инсон катта ижтимоий қатағонлар ва иқтисодий қашшоқликни бошидан кечирмоқда”.

Стив Свердлов,Хьюман Райтс Вотч ташкилотининг Ўрта Осиё бўйича мутахасиси.

“Тахминан 10000 атрофидаги сиёсий тутқунлар мамлакат қамоқхоналарида қолмоқдалар. Улардан кўпчилиги ислом экстремист гуруҳларга алоқадорликдаги сохта айбловлар билан ҳукм қилинган”.

Стив Свердлов.

” 2000 йиллар бошига келиб мухолифларнинг барчаси сургун қилинган, қамоққа тиқилган ёинки ўлдириб юборилган эди. Шулар билан бир қаторда Ўзбекистондан ташқаридагилари ҳам”.

Нейт Шенккан,

Freedom House ташкилоти тадқиқотчиси, Ўрта Осиёда демократик бошқарувни кузатиб борувчи.

“Каримов ўзининг сиёсий душманларини йўқ қилишда Ислом экстремизми хавфидан фойдаланади”.

Нейт Шенккан.

“2005 йилда ўзбек ҳукумати ҳарбийлари Андижондаги тинч намойишчиларига қарата ўт очди. Натижада минглаб аҳоли қурбон бўлди. Ва бу Вашингтон билан вақтинча ҳамкорликни тўхтатишга сабаб бўлди. АҚШ ва Оврўпа Каримов ва бошқа мансабдор шахсларни ўз мамлакатларига ташрифини таъқиқлаб қўйди. Иқтисодий турғунлик 2 миллион ўзбекни Россияда ишлашга мажбур қилди”.

Фарук, Los Angeles Timesмахсус мухбири.

– Яна юзлаб мисоллар келтиришим мумкин.

– Етади.

– Мабодо Каримов тўғрисида ёзсангиз, асқотади.

– Мабодо ёзсам, гапингиздан тонмайсизми?

– Отимни сир тутасиз.

– Тутмасам -чи?

– Сакрайман.

– Нега?

– Қўрқаман.

– Қабрда бўлсаям-а?

– Ҳали ўзига ўхшаш бир-икки издоши амалда. Исмимни…

– Юрагам бор экан, – дедим уни бўлиб,

– Қайта қамалишдан қўрқаман. Бошпанамдан айрилишдан қўрқаман. Жаҳонгир Муҳаммадники каби уйимни тортиб олса, оиламни кўчага ҳайдаса, нима қиламан? Муҳаммад Солиҳни ҳам, укаларини ҳам шу ҳолга солди. Солиҳнинг ўзи қочиб қутилди. Уч укасини эса қамади. Бир айбсиз. Мурод Жўрани айтмайсизми? У уйидан ҳам айрилди, соғлиғидан ҳам. 21 йил зиндонда ўтиришнинг ўзи бўладими? Самандар Қўқоннинг ҳам ҳовли – жойини мусодора қилди, ўзи эса 24 йилдан бери қамоқда ўтирибди. Кекни қаранг! Одамзотга ёт кек! Ёввойи кек! Даҳшат! Булар каби хўрланганлар юртда озми? Юз мингларча. Биласиз, қамоқда калтак, таҳқир, зуғум остида ўтириш оғир. “Тирик чиқармиканман?”деб кун санаб ўтириш оғир. Ўлимдек оғир! Ўзи ҳеч бўлмаганда бир ой зиндон азобини тормади- да! Тортганда туғилганига минг пушаймон ерди. Аммо-лекин тутқунлар ҳам уни соғ қўймасди. Куйганлар , қарғаганлар, кутганлар кўп эди. Бахтли экан, Шох кетди.

– Ўтирганда севинармидингиз?

– Секин айтасизми?

– Унинг илон пўст ташловчи заҳар тилига итнинг ҳам чидаши қийин эди. Қанча одам инфарктга учради. Саноғи йўқ. Мен ҳам шуларнинг бириман. Гўрда ётган онамни сўкди. Қизларимни сўкди. Ўта булғанч сўзлар билан. Телефон билан бошимни ёрди. Сўнг тепди. Орқа, олдимга, бир ой касалхонада ётдим. Юрагимни чангаллаб. Шунга ҳам қаноат қилмади. Ишдан хайдади. Қамади. Энди аҳволимга қаранг, қуруқ суягим қолган. Саналган куним қолган.

Мен унинг чўп гавдасига ва сўнг сарғиш доғлар босган заҳил юзига синчил боқдим. Ўртача кенгликдаги манглайи чумоли изини эслатувчи ажинлар таъсирида тордек кўринади. Ўсиқ қошлари сочлари каби оқ. Кўз косалари чўккан. Озиб, тўзганлигигами, қулоқлар каттадек туюлади. Қурбақа ранг бурни қурбақага менгзайди. Қуршақ лаблари кул тус. Мен буларда ўлим изларини кўрдим. Нимага? Тушунтиролмайман.
5
Ўзбек гази Хитойга оқяпти’
Мен уни эсладим. Бир пайтлар Каримовга яқин эди. Кейин ораларидан қора мушук ўтди… Кескир киши эди. Энди?.. Юрагим ачишди. Бироқ бу ҳиссимни сездирмай сўрадим:

– Неча йил ўтирдингиз?

– Етти йил.

– Ўзингизни олдириб қўйгансиз. Менимча, бунда унга туйган нафратингиз таъсири ҳам бор. Кекингизни ҳам. Кек сақлаш эса ёзуқ.

– Мени кекчига чиқариб қўяяпсиз. Бошимга шунча кулфат солган кимсанинг ваҳшийлигини айтсам, кекчи бўламанми? Халқни қон қақшатган, одоб, ахлоқни издан чиқарган кимсанинг ёвузлигини айтсам, кекчи бўламанми?

Халқнинг ярми, ёш қатлами нима учун ёт юртларда қул бўлиб юрибди? Унинг айби билан. Чунки юртда иш йўқ, маош йўқ. Бунинг устига эл унинг ёвузлигидан, бачки сўз, ёлғон ваъдаларидан ва тиш-тирноғи билан қўриқлаган боқиманда кучларидан безган. Қочган. Турли мамлакатларга. Қўрқув, очлик кишиларни неларга мажбур этмайди.

XlX аср бошларида ўрис ҳукумати халқни мардикорликка ҳайдаганда, халқ бунга қарши қўзғолон кўтарган. Қулликни ўлимдан афзал кўрган. Ривожланган ХХl юзйилликда эса, халқ Каримовнинг йўқликка элтувчи, давлатни чўктирувчи қонли режимидан кўра мардикорликни афзал кўрди. СССР қулаган замонда, мустақилликка эришган замонда буни қандоқ тушуниш мумкин? Сиз бўлсангиз, аждарҳога ачинасиз…

Аниқ ёдимда, беш сиёсий маҳкум эдик. Сангородда, Чинор остида жазирамадан жон сақлаб ўтирганимизда, Сафар Бекжон ўртага шундай саволни ташлади:

– Ким қайси байрамни энг улуғ деб билади?

Ҳар хаста ўз фикрини айтди:

– Йилбоши (наврўз),

– Қурбон ҳайит,

– Мустақиллик…

Склет ҳолига келган, қон қусиб юрган Сафар Бекжон ўз нафратини яширмади:

– У ўлган кун мен учун, халқим учун энг буюк байрам! Дамимиз ичимизга тушиб кетди… Ҳаммадан кўра мен қўрқдим:

Биров эшитиб қолмадимикан?

Ичимизда қулоқ йўқмикан?

Зумда тарқадик. Шундан кейин мен Сафар Бекжондан ўзимни тортдим. Бошқалар ҳам. Аммо ичимда Сафар Бекжонга тан бердим. Менимча, бошқалар ҳам. Сиз бўлсангиз, эл қонини ичган, оиласи билан юртни ўз мулкига айлантирган касга ачинасиз. Зиндонларда, қийноқларда ўлган бегуноҳ ёшларга ачинганингизда, мен сизни тўғри тушунардим.

– Ҳар нарсанинг яхши, ёмон томони бор. Фақат кирни кўриш нотўғри. Юракни кенг қилинг. Каримов 27 йил юрт тинчлигини сақлаганини эл айтаяпти.

– Қамоқ ҳисобигами?

Сургун ҳисобигами?

Қирғин ҳисобигами?

Очлик ҳисобигами?

Сочилган халқ ҳисобигами?

Нима, қозоқда тинчлик йўқми?

Қирғиз ё туркманда-чи?

Тинчлик эмиш!.. Тўмтоқ оммавий ахборот воситаларию махсус… кишилар тарқатган сафсата бу.

– Нигилист бўлиб қолибсиз.

– Каримовчи!

– Мен ўзимман. Мен сизга халқ сўзини айтдим. Бунга илова тариқасида халқнинг яна бир гапни айтаман: “Каримов мамлакат миқёсида улкан қурилишлар қилди”. Энди бунга ишонарсиз? Ўз кўзингиз билан кўриб турган нарсага.

– Элни оч қолдириб қурганигами?

Ўз чўнтагидан қурганигами?

Ашхободни кўринг, ақлингиз шошади.

Назарбоев пойтахт қурди. Остонадан ҳайратга тушасиз.

Қозоқ иқтисод масаласида ҳам биздан ўзиб кетди. 30 -35 йилга…

– Олдингдан оққан сувни қадри йўқ.

– Кесатманг. Ҳақ юзига оёқ босманг. Мен сизга яна бир фожеани, миллатимизга иснод келтираётган фожеани айтаман. Буни сиз ҳар куни ўз кўзингиз билан кўриб, ўз қулоғингиз билан эшитиб турибсиз. Бу-миллат фожеаси!

– Айтинг.

– Ҳеч бир мустабид даврида ҳам юз бермаган бузуқилик мисли кўрилмаган даражага чиқди. Айрим аёллар болаларини очлик ўлатидан сақлаш учун ўз ҳаётларини синдираяптилар. Яъни таналарини сотишга мажбур бўлаяптилар. Яна баъзи бирлари танглик азобидан қутилиш учун бегона юртларга эрга тегиб кетаяптилар. Турон-Туркистон тарихида бундай шармандали бузилиш ҳеч бир замонда бўлмаган…

Бу ахлоқий, руҳий, ижтимоий, миллий бузилишларни тузатиш учун узоқ йиллар керак бўлади. Янги президентга ҳам мислсиз қийинчиликлар туғдиради. Агар у: “Миллатим шаффофлиги мен учун муҳимлардан муҳим”деб ўйлаб иш тутган тақдирда ҳам. Менимча, миллат шаффофлигисиз, тотувлигисиз, маърифатсизлигисиз – эл, юрт, давлат камол топмайди. Зўрлик, коррупция, кўзбўямачилик, ҳамду сано, ёлғон пропаганда, қама-қама билан халқнинг бири икки бўлмайди. Билъакс, ахлоқий бузилишлар кучаяди. Биз буни кечган даврда кўрдик. Биз ўзимизни алдаб иш юритсак, Оврўпа у ёқда турсин, Ўрта Осиё давлатларидан ҳам орқада қолиб кетамиз. Ҳар жабҳада. Менимча, Шавкат Мирзиёев бу қусурларни кўриб турибди. Унинг ҳозирги амалий ҳаракатлари шуни тақозо этади. Ишқилиб, кўз тегмасин…

Табиий, ахлоқий бузилишларни мутлақ оқлаб бўлмайди.

Бу “рак”ни даволаш учун эса муҳтожликдан қутилиш керак. Одамни тубанликларга етакловчи восита-муҳтожлик. Мен қамоқда ўғрилар билан ҳам мулоқотда бўлганман. Уларнинг кўплари: “Муҳтожликдан бу йўлга кирганмиз, – дейишган, -уйда ярим оч юрардик. Усти – бошга ҳам ялчимасдик. Кўчада нон топишни ўзи бўлмайди. Бозорма – бозор иш излаб юриш ҳам жонга тегади. Баъзан топасан, баъзан йўқ . Мардикорлик ҳам қиморга ўхшаш нарса. Бир тушади, бир тушмайди. Тушгани нима бўларди? Бир тўйиб овқат емаганмиз. Ит кунида… Бизга зона тинч. Қорнимизни ўйламаймиз. Чиққанимизда нима? Яна қайта тушамиз. Доимий иш, нормал маош бўлса, бошқа гап…”

Бу гапда киноя билан йўғрилган ҳақиқат мужассам. Оч киши очдан ўлишни истамайди. Нон топиш учун ўзини турли кўчага уради… Лекин, не аламки, ажални истаганлар ҳам бор. “Бу хорликдан ўлганимиз яхши” дейишади ва ўзларини осишади, ёқишади, заҳарлашади. Мен бу ҳалокатларни ўз кўзим билан кўрганман. Ўзларини поезд остига ташлаганларни, томдан сакраганларни эшитганман. Юрт бўйича хомчўт қилинса, булар тумонат бўлади. Юқорида мен бу фожеаларнинг юзага келиш сабабини айтган эдим. Яна қуйидаги сабаблар ҳам мавжуд:

Эрксизлик,

Зулм,

Зуғум,

Ишсизлик…

– Иш ахтарган топади.

– Жуда қийин. Мабода топса ҳам, ойлик пулига яшаб бўлмайди. СССР пайтида ўзбек иш ва куни ўтиб турадиган маош билан таъминланган. Ўрис, ўрис тилли ўриспарастлар ҳам. Келгиндилар миллионлар эди. Улар ерликларга қараганда бир неча марта кўп ойлик олардилар. Шаҳарларда яшардилар, элитаси ёғли жойларда, қуйиси завод, фабрикаларда ишлардилар. Меҳнат вақтлари 7- 8 соат. Ҳафтада 2 кун дам. Уйларида газ, свет, иссиқ, совуқ сув. Ўзбекнинг боши эса тонгдан тунгача заҳар сепилган даладан чиқмасди. Дастурхонида қора нони бўларди, қора қозони этли, этсиз қайнарди. Юртда мардикор зоти йўқ эди. Энди?..

СССР ўлгандан кейин келгиндилар кетдилар. Бундан Россиядан уй – жой олишга қурби етмайдиганлар, қари – қартанглар айро. Советлар замонида гуллаб – яшнаган Маржонбулоқ, Зармитон, Ингичка, Учқулоч каби конлар ёпилди, яроқсиз ҳолга келди. Чирчиқ, Олмалиқ, Ангрен, Навоий, Зарафшон, Учқудуқ сингари саноат шаҳарлари ҳувиллаб қолди. Завод, фабрикалар талон – тарож қилинди. Миллионларни иш билан таъминлаган шу кон, завод, фабрикаларни вайронага айланишига ким сабабчи? У!..

Бу вайроналарни тиклаш учун кўп йиллар керак, кўп трилёнлар керак.

Тошкентдаги аксарият корхоналар ҳам ишдан чиққан, ёпилган. Жумладан:

Учоқ,

Трактор,

Пахта териш машиналари ишлаб чиқарган заводлар. Уларда юз минглар ишлаганлар. Ўзбекистон пахта етиштириш бўйича дунёда тўртинчи ўринда туради. Шундай экан, трактор, агрегат ва пахта териш машиналарини ишлаб чиқариш заводларини талон этилиши кечирилмас ҳол. Бунинг учун кимни айблаш керак? У умрининг сўнгги кунигача кўнгли тусаганини қилди…

130 йил давомида Москва Ўзбек олтинини олди. Грамм-грамигача…

– Бу фикрингизга қўшиламан.

– Янги раҳбар ТТЗ билан пахта териш машиналарини ишлаб чиқариш заводини ишга тушираяпти, деб эшитдим.

– Кейинроқ самолётсозлик заводи ҳам қайта тикланиши мумкинми?

– Балки?

– Тўхтаб қолган метро қурилиши йўлга қўйилибди.

– Эшитдим.

– Ангрен кўмир конини ҳам бориб кўрибди. Таъмирлашни буюрибди. Мен буни хайрли қадам дейми?

– Кўнглингизга қаранг.

– Каримовнинг изидан боришини айтувдим. Лекин қилаётган амалига қаранг. Ажабланарли ва қувонарли.

– Дунё сиёсатида ҳам бундай гаплар бўлиб туради.

– Каримовнинг қаҳрига йўлиққан бир қанча артистларга ҳам йўл очди. Севара Назархон, Шерали Жўраев, Юлдуз Усмонова шулар жумласидан.

– Элда шу гап.

– Коррупцияга ботган димоғдор ҳоким, прокурор, милисаларни ҳам алмаштираяпти. 27 кун ичида шунча янгилик. Нимага у Каримов тириклигида бундай ўзгаришлар қилмаган? Бош вазир эди-ку.

– Аждарҳо бор эди – да… Қўшнилар билан ҳам орани бузган шу. Эл:

” Қўшнинг тинч, сен тинч” дейди. У : “Ўрта Осиёда мен гапираман!” деган димоғ билан юрди. Димоғ билан гапирди. Ўзини катта тутганни ким ёқтиради? Ҳеч ким. Дўстлик тенг асосга қурилади. Йўқса, бузилади. Унинг ердан узилган оёғи туфайли 25 йилдан бери бир туғишган қавмлар жабр кўраяптилар. Бир-бирлариникига боришолмаяпти, бир – бирлари билан дийдор кўришолмаяпти. Қон ютишаяпти. Ўзбек атрофини миналар билан, соқчилар билан ўрагандан кейин қозоқ, қирғиз, туркман, тожиклар ҳам чегараларини тақа-тақ ёпдилар. Менимча, энди бу бузғунчи хато тузатилади. Қаранг, ҳатто унинг гўри совимасданоқ қўшничилик алоқалари тиклана бошланди… Буни мен қирғиз, тожик мисолида кўраяпман. Эртага, Худо хоҳласа, қозоқ, туркман билан ҳам опоқ-чапоқ бўламиз. Бизлар ёт эмасмиз, қондошмиз.

Қисматдошнинг гапи оғзида қолди. Дўстлари чақиришди. Мен яёв уйга қайтарканман, унинг қалб оғриқларини қисман англагандай бўлдим. Кўнгли қонлар кўп. Бу қонлар қўшилиб оқса, дарё бўлар…

Кўнгли қонлар… Икки сўзни унутолмайман. Балки умрбод унутолмасман. Бирини менга Жаҳонгир Муҳаммад айтган. Иккинчисини М…

Жаҳонгир сўзи: ” Мен кабинетда хатларни кўздан кечираётгандим, туйқус, Ислом Абдуғаниевич кириб қолди. Шошиб ўрнимдан турдим. У саломимга алик олмай сўради:

” Нима қилиб ўтирибсан?”

“Элдан келган аризаларни…”

Ислом Абдуғаниевич гапимни бўлиб бақирди:

“Элинг борми? Ҳе, элингнинг онасини…”

М… сўзи: ” Бир куни мен Ислом акага: “Халқ қийналаяпти, – дедим – иш билан, етарли маош билан таъминланмаса, аҳвол яна ёмонлашиши мумкин”.

“Халқ қанча оч бўлса, қулоқ шунча тинч бўлади” деди зарда билан Ислом ака.

Ҳақ сўзи учун М. қамалди.

Жаҳонгир қочди. Йўқса, ҳозиргача зиндонда ўтирган бўларди.

Уйимга ҳорғин ва дилхун бир алфозда келдим. Юрагим яна чангалади. Оғриқни босадиган дори ичдим. Сўнг диванга ҳолсиз чўзилдим. Қисматдошнинг дедикларини ақлим “элаги”дан ўтказдим. Бошимни қарама-қарши ўйлар чулғади. Тўлғониб қанча ётдим, билмадим. Охири мудроқ босди. Уйғонганимда кундуз соат тўртлар эди. Уйда, юртда тотувлик ҳақида ёзаётганим эсимга тушди. Қалқдим. Юз-кўзимни илиқ сувга чайдим. Одатимга кўра, Тангрига сиғиниб, ёзишга ўтирдим.

Уйда, юртда тотувлик…

Бунинг мутлақ зарурлигини ҳамма билади. Бусиз тинчлик, қут- барака, тарққиёт бўлмаслигини ҳам. Муаммо амал қилишда. Ўзаро келишмовчилик сабабларига кўра, баъзан, оила, халқ, ватан тақдири бир четда қолади. “Мен…” дея ” Худбин” бош кўтаради. Ғазаб отига миниб, қиличини нуқиб. Сўнг қуролсиз “Худбин”лар…

Ислом Карим мухолифат билан муроса қилса бўларди. Ёзарлар уюшмасини Абдулла, Эркин, Озодлар воситасида иккига бўлмаса ва биноларни банкларга айлантирмаса бўларди.

Бироқ…

Довруқли Черчел “Мухолифат бўлмаса, уни туғдириш керак” деб бекорга айтмаган. Бозор рақобат билан тирик ва яшноқ. Давлат ҳам шундоқ: мухолифат билан ривож топади. Соясига қуллик қиладиган қўғирчоқ партиялар билан, мунофиқ ялтоқлар билан, халқни ўмарадиган ёлмағизлар билан давлат юксалмайди. Кураш илдизини шундан излаш жоиз. Эсли раҳбар қамоқ, қийноқ, қувғин, зўрлик билан иш юритмайди. Бу – давлатни:

Инқироз,

Дефолт,

Таназзулга олиб келади.

Бу – халқни хонавайрон қилади.

Ота ўз ўғил-қизларини тенг кўради. Ҳар бирининг аччиқ, чучук гапини эшитади, мағзини чақади, фойдалисини олади, фойдасига ўз фикрини билдиради. Қаҳр билан, кирлик билан эмас, беғараз, самимий…

Ота ўз фарзандини тенг кўради:

Яхшисини ҳам,

Ғайирини ҳам,

Бебошини ҳам.

Бирон ўғил, қизини “ёмонсан” деб уйдан ҳайдамайди, таҳқирламайди, ўлдирмайди, билъакс, уни инсоф, имонга чақиради, тарбиялайди…

Давлат бошлиғи ҳам ўз элига отадек гап. Шундан келиб чиқиб иш юритса, юрт обод бўлади, эл тўқ бўлади. Худбин ва “Худбин”лар аравани ҳар ёққа тортаверса, арава бўлакланиб кетади. Шундай экан, бир-биримизга кечиримли бўлайлик, эл – юртимизнинг камолини ўйлаб иш тутайлик, “арава”ни тенг тортайлик. Бунинг учун мен янги президентга бир миллий ёзар сифатида ўз нисбий таклиф, истакларимни билдираман.

1. Ёт юртларда миллат келажаги билан яшаётган ўғил – қизларимизга бағрикенглик қилайлик, хато, камчиликлари бўлса кечирайлик, ватанга чақирайлик. Фойдали фикрларидан юртимиз тараққиёти йўлида фойдаланайлик. Ахир, қарс икки қўлдан чиқади.

2. Ноҳақ қамалган сиёсий, диний тутқунларни озод этайлик. Жумладан: Муҳаммад Бекжон, Самандар Қўқон, Юсуф Рўзимуродовларни. Улар узоқ йиллардан бери (17- 24й й) тиконли симлар ортида ўтирибдилар. Соғлиқларидан ҳам айрилганлар. Ёшлари ҳам (65 -80лар орасида) бир ерга бориб қолган.

3. Хорижда, айниқса, Россияда инсоний ҳуқуқлари топталаётган, камситилаётган, калтакланаётган, қамоқларда чиритилаётган, ўлдиртирилаётган ёшларимизни қулликдан, хорликдан, ажалдан қутқазайлик, юртимизга қайтарайлик, иш билан таъминлайлик. Шунгача эса, уларнинг ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қилишни ўрис ҳукуматидан сўрайлик. Давлат ўз юртдошларини ёвуз кучлардан ҳимоя қилолсагина давлатдир.

4. Издан чиққан ва бу билан миллатимиз номига доғ тушираётган аёлларни изга солиш масаласини кўриб чиқайлик. Ўз-ўзидан ҳеч нарса юзага келмайди. Унинг генезисини аниқлаш ва туб томири билан даволаш лозим. Бунинг учун маҳалла кенгашлари, кексалари, оқиллари, хотин-қизлар қўмиталари, туман, вилоят ҳокимиятлари, полислар ва оммавий ахборот воситаларини ишга солмоқ керак. Менимча, биринчи галда издан чиққанларга, умуман, аёлларга яхши ҳақ тўлайдиган иш ўринлари очиш лозим. Бу ҳам давлат бурчларидан биридир.

5. Андижон фожеасида ёт элларга бош олиб кетган бегуноҳ инсонларни ватанга қайтармоқ лозим.

6. Улуғ француз адиби Марсел “Буюк Темур” отли улкан китоб ёзган. Асар давомида очунолар бобомизнинг қуйидаги сўзи қайта – қайта жаранглайди:

“Мен олим, ёзар, ойдинларга доим ҳурматимни бажо айладим. Менга ғараз туйганларига ҳам саҳоват кўрсатдим. Ва уларни ёмон ниятли кишилардан, золим ҳукмдорлардан ҳимоя этдим”.

Ҳурматли Шавкат Миромонович!

Сиз ҳам ноҳақ жабр кўрган ёзар, олимларга очунолар Темурдек бағрикенглик қиласиз, деган умиддамиз.

Шароф Рашидов тамал тошини қўйган бино банкка айлантирилган. Ўзингиз билган Пушкин кўчасидаги биринчи уй ҳам. Шу икковидан бири ёзувчиларга қайтарилса, Шароф Рашидов руҳи шод бўлади. Адиблар сизни олқишлайдилар, ҳур ишларда қўллаб- қувватлайдилар.

Яна қуйидаги таклифлар амалга оширилса, давлат демократик йўлга қадам қўяди. Иқтисодий кучга киради. Ҳарбий салоҳияти ошади. Эл тўқ, ҳур яшайди.

1. Қонун устиворлигини Америка, Оврўпа давлатлари даражасида йўлга қўйиш зарур. Бусиз жиноят, коррупция, ахлоқий бузилишни илдизи билан қўпориб ташлаш қийиню

2. Оммавий ахборот воситаларига эрк бериш, уларнинг хомкалла бошлиқлари ва чаласавод мухбирларини истеъдодлар ҳисобига алмаштириш керак.

3. Бундан уч ой олдин ҳам ёзган эдим. Тағин такрорлайман: Юртда Оврўпача декларация ўтказиш вақти етди. Шундоқ тақдирда давлат ғазнаси трилёнлар билан бойийди. Бунга ўнлаб завод, фабрикалар қурилади, тумонат кишиларни боқувчи бўз ерлар (Фориш тумани ҳудуди деярли Фарғона водийси билан тенг. Ундаги шўрсиз, яйдоқ чўллар минг йиллардан бери бўш ётибди) ўзлаштирилади, ёпилган конлар, корхоналар қайта тикланади, уларда миллионлар меҳнат қиладилар.

4. Куч ишлатар тизимларини ислоҳ қилиш, штатларининг учдан икки қисмини қисқартириш, бунинг эвазига ишчи, деҳқон, педагог ва нафақадорларнинг ойликларини ошириш ҳамда уйсизларни уй билан таъминлаш мақсадга мувофиқдир. Ойлик маошлари ҳам, пенсиялари ҳам эл қатори даражасига туширилса, осмонда юрмайдилар, халқдан узилмайдилар.

5. Колониялар кўпдан буён реформага муҳтож. Қаттол режим ўрнига демократик тамойилга мос тартиб, қоидалар ўрнатилиши зарур. Қамоқхоналар полису ҳарбийлар билан бирга камида ярмига қисқартирилса, ўзбекюрт учун етарли. 70-80 фоиз тутқунлар жарима билан қўйиб юборилса бўлади. Уларнинг ичида айбсизлари ҳам кўп. Бироқ ИИБ ва ГУИН буни асло исташмайди. Штатларини қисқартирмаслик учун тепани ваҳимага солиб туришади. Маблағ чўнтакларидан кетаяптими? Давлат пули-да. Қанча тутқун кўп бўлса, шунча яхши.

Шунга қилдан қийиқ ахтаришади. Арзимаган сабаблар рўкач қилинади, сохта айбловлар билан маҳкумлар амнистияга (номига бир – иккиси демаса) туширилмайди. Айниқса диний, сиёсий маҳкумларга оғир. Бор таёқ уларнинг бошларида синади. Ғирт ёлғон ҳужжатлар билан муддатлари узайтириб борилади. Дунё тартиб-қоидасига кўра, ГУИН ва ЖИЭМ Адлия вазирлиги ихтиёрида бўлиши керак. Бироқ, ёлғиз Ўзбекистонда тескари. Жиноий бузилиш илдизи шундан озуқа олмаяптими?

Йил давомида бир ЖИЭМ га сарфланган маблағга бир завод қурса бўлади. Қанча одам бундан ўз нонини топиб ейди. Қолаверса, бунинг на фақат моддий, манъавий томони ҳам аҳамиятли.

6
Мирзиёевнинг илқ қадамлари ўзгаришларга умид уйғотган
Қамоқхоналар бюджет ҳисобидан чиқарилса, ўзини-ўзи боқа олади. Тутқунлар овлоқ чўлларни ўзлаштирсинлар, пахта, дон етиштирсинлар, қорамол боқсинлар, қўли гуллари ҳунармандчилик ва уйлар қурсинлар.

Ер юзи халқларининг ҳаммасида шу нақл бор: “Меҳнат одамни тарбиялайди”. Шундан келиб чиқиб, дейман: “Меҳнат одамни тарбиялайди”. Меҳнат тутқунларни моддий қувонтиради, ахлоқан тузатади, тўғри йўлга солади. Бундан давлатимиз ҳам, элимиз ҳам фойда кўради.

6. Врач касалхонада, инженер заводда, агроном экин-тикинда, қисқаси, ҳар киши ўз мутахассислиги бўйича ишласа, давлат юксалади. Каримов даврида полислар ўзлари тушунмайдиган тармоқларга ишга қўйилди. Ҳатто полковник, генераллар туман, вилоятларга ҳоким этиб тайинланди. Қани унум? Билъакс, давлат коррупция ботқоғига ботди. Буни генерал Аҳмад Усмонов мисолида ҳам кўрдик-ку!..

7. 1991 йилгача республикада, адашмасам, 4 миллион 250 минг гектар ( шундан 2 мл. 8 юз минг г. шўр ер) суғориладиган, 2 ярим миллион гектар лалми ер бўлган. Булар қишлоқ ва сув хўжаликлари министрликлари томонидан кадастрлаб борилган. Шўр ерларнинг шўрини ювиш учун тик ва кўндаланг зовурлар қазилган. Заводларда (Сирдарё, Жиззах, Қашқадарё. Хоразм, Қорақалпоқ каби воҳаларда) қувур ва латоклар ишлаб чиқарилган. Қашқадарёнин ўзида 7 та шундай завод фаолият кўрсатган. Мустақиллик йилларида булар барҳам топган. Нимага? Номаълум. Шунданми, давлатга пахта топшириш плани тенг ярмига (6мл.дан З мл.га) қисқарган. Агар заводлар тикланмаса, номлари қайд этилган вилоятлар тупроқларини баттар шўр босади ва сўнг ҳосил 1 миллионга тушиб қолади. Яна шуни эътиборга олиш лозим. Ўзбек ери пахтадан чарчаган, ракка чалинган. Уни соғломлаштириш учун (мамлакат бўйича) алмашлаб экиш керак. Ўз вақтида тупроқни маҳаллий, маданий ўғитлар билан тўйинтириб бориш ҳам керак. Бунда кўзбўямачиликка йўл қўйиш – жиноят.

Куч ишлатар тизимлари ходимларининг, қамоқхоналар ва бошқа ташкилотларнинг қисқартирилиши натижасида қўлга киритилган техникалар қишлоқ хўжалиги ривожланишига берилади. Шундай тақдирда, яъни зикр этилган тилаклар амалга ошса, пахта ҳосили яна СССР давридаги даражага чиқади. Ялпи пахта ( худди АҚШ даги каби) машиналарда терилади.

8. Юқорида бир туғишган қўшни давлатлар билан алоқалар йўлга қўйилаётгани тўғрисида фикр юритган эдик. Агар холис тилаклар вожиб бўлса, Қозоғистоннинг митти қисмини кесиб ўтувчи Тошкент-Жиззах бетон йўли очилиши табиий. Шунда юз километр масофа ютилади.

Вақт, ёқилғи тежалади. Бу ўзбек-қозоқ элларининг олқишига сазовор бўлади.

9. Ўзбекэл гази ўрисга, Хитойга, дунёга оқаяпти. Ўзи эса таппи-тезак ёқаяпти.

Мустақиллик даврида.

Уйида свет йўқ.

Мустақиллик даврида.

Уйида тоза ичимлик сув йўқ.

Мустақиллик даврида.

Мен ўзбекэл сўзини қоғозга туширдим. Ўз нисбий фикримни ҳам ёздим. Уйда, юртда тинчлик, тотувлик бўлса, муаммолар ҳал бўлади. Тангри қўлласа. Тангри янги раҳбарнинг кўнглига солса…

7

ББС

Ўхшаш мақолалар йўқ.

МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ

6 шарҳ

  1. O'zbekxan says:
    10/19/2016 at 01:08-

    Кўпроқ ижодини ёритинг Исмат ака! Бизга мана шундай миллатимиз фидоийлари керак. Мамадали Махмудов шунча азоб чекса ҳам аламзадалиги йўқ март инсон икан.Мен бу ижодкорга бошим эгилгинча таъзим қиламан.

    Reply
  2. Muxiddin says:
    10/19/2016 at 01:07-

    ҲАҚИҚИЙ ЎЗБЕК ЁЗУВЧИСИ БУНДАЙЛАР ЮЗ ЙИЛ ЎТСА ҲАМ УНУТИЛМАЙДИ.

    Reply
  3. Mumin says:
    10/19/2016 at 01:06-

    Миллатни ҳақиқий жонкўйари Мамлакат раҳбари бундай зиёлийларни эшитса траққиёт бўлади.

    Reply
  4. Намоз Нормўмин says:
    10/18/2016 at 18:01-

    Мана буни эл дарди деса бўлади. Раҳмат муаллифга. Соғ бўлсинлар…

    Reply
  5. Мамаёқуб Ҳамроев says:
    10/18/2016 at 17:30-

    Ассалому алайкум Ҳурматли Эврил Тўрон!
    Биз жарнинг ёқасидан,гўрнинг лабидан қайтдик.
    Ва аста секинлик билан узоқлашиб бошлаяпмиз!
    ОРҚАЛАБ КЕТМОҚГА ЕТМАДИ УМРИ!!!
    БУ МИЛЛАТ БАХТИДИР,
    БУ МИЛЛАТ БАХТИ!
    Ана шу бахтни энди қўлдан чиқармаслик керак.
    Сизнинг ёзганларингиз барчаси янги рахбарларнинг кўнглида аввалдан мавжуд эди.
    Сизнинг ёзган кўплаб яхши фикрларингиз 2001-2003 йилларда Самарқанд вилояти мисолида амалга оширилган эди.(албатта вилоят миқёсида амалга оширса бўладиганлари).
    Ана энди ўша ижобий ишлар бутун мамлакат бўйлаб амалга оширилади албатта.
    Бунга бирозгина вақт керак.Энг асосийси эшелон жойидан силжиди,олға қараб.
    Бир пайитлар ана шу ҳалқона фикрларингиз учун концлагерларга ташланган бўлсангиз,бугунги замонда албатта иззат хурматда бўласиз деб ўйлайман.
    Сиз яхши замон келаётганлигини.янги рахбарнинг хақиқий инсон эканлигини чин юракдан сезиб,катта журъат билан ёзаяпсиз.
    Акс холда “кар одамга ноғора чалиш ёки ахмоқга рост сўзлаш қандай бўлишини синаб кўрган инсонсиз”!!!

    Reply
  6. Tangryor Turon says:
    10/18/2016 at 13:30-

    Эврил Туронни Мирзиёев қабул қилиши керак. Эврил Туроннинг фикрлари жуда зўр. Мирзиёев “Тангрим” илмий марказини очиши керак ва унга Эврил Туронни бош қилиб қўйиши керак. Тангри Мирзиёевни қўлласин.

    Reply

Шарҳ қолдириш

Фақат 500 белгигача рухсат этилади. Мақола ёки хабарларни МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ ёки Биз билан алоқа шакли орқали жўнатинг.

Click here to cancel reply.

 characters available

    ЕР ЮЗИ БЎЙЛАБ ТАШРИФЛАР

    Количество уникальных посетителей
    Flag Counter

    Энг кўп ўқилганлар

    • Исмат Хушев – Самарқанд: Бир тарихий учрашувдан туғилган таассуротларим…  - 94162 марта ўқилган
    • Тошкент вилоятининг собиқ ҳокими ҳибсга олинди  - 31335 марта ўқилган
    • Фарғонада 8 март куни хотин-қизларга транспорт текин бўлди  - 31281 марта ўқилган
    • Шукрилла Мирсаидов вафот этганига ропа роса бир йил бўлди…  - 31245 марта ўқилган
    • Улуғ файласуф шоир Абдулла Ориповнинг Ҳамза ҳақидаги икки хил фикри…  - 31148 марта ўқилган
    • Ўзбекистон Республикасининг янги Бош прокурори И.Б Абдуллаевга  - 30907 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон овози” нашри: Россияда қонуний ишлаш имкониятлари кенгаймоқда  - 30828 марта ўқилган
    • Улуғ ўзбек шоири Абдулла Ориповнинг Хьюстон (АҚШ) да ёзган янги шеърлари (38)  - 30821 марта ўқилган
    • Карим Баҳриев: Бугун 2017 йил 31 июлда Зангиота бобони зиёрат қилдик…  - 30819 марта ўқилган
    • Севги бамисоли лолақизғалдоқ, Тегинмай бўлмайди, Тегсанг тўкилар…  - 30819 марта ўқилган
    • Мухолиф сиёсатчи Доктор Намоз Нормўминнинг СовМинга йўлланган дастури  - 30818 марта ўқилган
    • Разговор Путина и Трампа COMEDY CLUB  - 30817 марта ўқилган
    • Буюк ўзбек шоири Абдулла Орипов вафот этганига ропа роса қирк кун бўлди…  - 30815 марта ўқилган
    • Ҳофиз Комилжон Отаниёзов таваллудининг 100 йиллик байрами кенг нишонланди  - 30815 марта ўқилган
    • Кокаин для товарища Сталина или Сталина подсадили на кокаин перед смертью  - 30811 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар: Шаҳзода ва Алишер Файз – Қилпиллама  - 30810 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Ўткир Ҳошимов: Янга (ҳикоя)  - 30810 марта ўқилган
    • Журналисты нашли подтвер ждение причастности их к спецслужбам – Новое Время  - 30808 марта ўқилган
    • Ислам Каримов-младший: мою мать оклеветали, доказательств нет  - 30807 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар – Жўрабек Жўраев “Озод Шоу”да  - 30807 марта ўқилган
    • Канададаги ўзбек адвокати Бахтиёр Шоҳназаров – “Дунё ўзбеклари” меҳмони!  - 30803 марта ўқилган
    • Отабек Тошев: Янги Президент ва янги имкониятлар…  - 30802 марта ўқилган
    • Эврил Турон: Қора дўлана (роман) (Тўққизинчи қисм)  - 30802 марта ўқилган
    • Улуғ ўзбек шоири Абдулла Ориповнинг Хьюстон (АҚШ) да ёзган янги шеърлари (22)  - 30801 марта ўқилган
    • Поездки в Афганистан, Ташкент и Самарканд! (Ч-1)  - 30800 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 16. Кутилмаган учрашув  - 30799 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (3-қисм)  - 30799 марта ўқилган
    • Малика Салимова: Сиз мени севмайсиз. Биламан. Шунчаки қолгансиз ёқтириб….  - 30796 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует:  Дата поминок выбрана не случайно – Дочь без дефиса   - 30793 марта ўқилган
    • Исмат Хушев номидан бораётган видеоларда вирус тарқатилмоқда, очманг!!!  - 30793 марта ўқилган
    • ЙИҒЛАТИБ КЕТГАН ҲОФИЗ – (Охунжон Мадалиев ёди)  - 30792 марта ўқилган
    • «Стоп кран» от Uzcard  - 30786 марта ўқилган
    • Саломат Вафонинг янги асари: АЖДАРҲО БОҒИ (Ҳикоя) 1-қисм  - 30784 марта ўқилган
    • Малайзия пойтахтида ўзбекистонлик фоҳишалар қўлга олинди  - 30784 марта ўқилган
    • Эта видеозапись И.Каримова публикуется впервые. 2-13 июля 1990 года. Кремль…  - 30784 марта ўқилган
    • Дада Зафар: Ўзбекистон Халқ шоири Муҳаммад Юсуф ҳотирасига бағишланади  - 30781 марта ўқилган
    • Муҳаммад Солиҳ: Ойдин душанба куни ўлишни орзу қиларди… (“Ёднома”)  - 30780 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: СОҲИБҚИРОН АМИР ТЕМУР (шеърий драмадан парча)  - 30780 марта ўқилган
    • Поездки в Афганистан, Ташкент и Самарканд! (Ч-2)  - 30779 марта ўқилган
    • Юсуф Жума. Тангрининг  мўжизаси  - 30779 марта ўқилган
    • Дадахон Хасан: Бизга мана шундай Президент керак эди…  - 30778 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 15. Хайрли иш  - 30778 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 8-қисм  - 30778 марта ўқилган
    • Суҳайлийдан Муҳаммад Юсуфга битилган мадҳиялар  - 30776 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёев сиёсий партиялар фаолиятини жиддий танқид қилди  - 30776 марта ўқилган
    • Улуғбек ҲАМДАМ: ОЙБЕКНИНГ ШОҲ АСАРИ  - 30774 марта ўқилган
    • Заявление по поводу клеветы НДУ против Бухарбаевой  - 30768 марта ўқилган
    • “Озодлик”: Хорижда OVIRи тугаган ўзбекистонликларга жазо бекор қилинди  - 30766 марта ўқилган
    • Тошкентлик “Робин Гуд”: Шайтон – Алайҳиссалом билан тўқнашув. (10-қисм)  - 30765 марта ўқилган
    • Наврўзинг муборак Ўзбекистоним!  - 30765 марта ўқилган
    • “Телевидениенинг энг катта режиссёри Оқсаройда ўтирибди” – Шароф Убайдуллаев  - 30764 марта ўқилган
    • Улуғ ёзувчи Одил Ёқубов умр йўлдошининг хотиралари (38-42)  - 30764 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 17-якуний қисм. Умид – яшаш асоси  - 30763 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: Отишма бўлган Оттавага сафар (8-якуний қисм)  - 30762 марта ўқилган
    • Эврил Турон: ‘Ислом ака Ўзбекистонни гўрга орқалаб кетмади’  - 30757 марта ўқилган
    • Как понимать намеки президента Узбекистана на либерализацию?  - 30757 марта ўқилган
    • Абдиҳамид Парда: “Жаҳон адабиёти” шарофати  - 30756 марта ўқилган
    • Истеъдодли ижодкор Алишер Назар ижодий саҳифасига сафар…  - 30755 марта ўқилган
    • На Ближнем Востоке затевается что-то очень-очень крупное  - 30754 марта ўқилган
    • Андижон “Нафосат” клуби: Ижод сирларини ўрганиш дарси…  - 30754 марта ўқилган
    • Запрещенное к показу видео о Путине  - 30753 марта ўқилган
    • Президентская дочь — лишь винтик в системе коррупции  - 30753 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Надомат – Олти саҳнали пьеса  - 30751 марта ўқилган
    • Фальсификации дел и подкуп прокуроров, судей и милиционеров продолжаются…  - 30751 марта ўқилган
    • Атамбаев о выборах – Возможный список депутатов шестого созыва  - 30750 марта ўқилган
    • “Жаҳон адабиёти” журнали бош муҳаррири Шуҳрат Ризаевга шеърий мактуб  - 30749 марта ўқилган
    • Комилжон Отаниёзов таваллудининг 100 йиллигига (2-мақола)  - 30748 марта ўқилган
    • “Главному редактору “Дунё узбеклари”: Теперь я понял Вашу учесть, жизнь за границей…  - 30744 марта ўқилган
    • Насрулло Сайид: “Ватанга қайтишимга изн беринг” – BBC O’zbek  - 30744 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” Бош муҳарририга Бухородан мактуб…  - 30743 марта ўқилган
    • Зрители потеряли дар речи, когда этот мужчина из индейского племени начал играть  - 30742 марта ўқилган
    • Муҳаммад Солиҳ: Унутма – фақат сен ҳурсан!  - 30739 марта ўқилган
    • Лола Исломова Матбуот агентлиги бош директорига очиқ хат билан мурожаат қилди  - 30737 марта ўқилган
    • ”Тимирскиланаётган одам”ни ўқиб…  - 30737 марта ўқилган
    • Бу қиз айрим юлдузларга қандай қўшиқ айтишини кўрсатиб қўйди. Офарин!  - 30737 марта ўқилган
    • Мирзиёев ҳукумат йиғилишида Розуқулов ва Ибрагимовга ҳайфсан берди  - 30736 марта ўқилган
    • Таниқли журналист, устоз Муҳаммаджон Обидовнинг Исмат Хушевга норозилик хати  - 30736 марта ўқилган
    • Инвалида-колясочника посадили за разбойное нападение на спецназовца  - 30731 марта ўқилган
    • Аёл бўлмаса, адабиёт бўлмасди. Адабиёт аёлни англаш учун яратилган…  - 30731 марта ўқилган
    • Президент Шавкат Мирзиёев “Озодлик” радиосини кузатиб боришини тан олди…  - 30729 марта ўқилган
    • Ўзбекистон телевидениеси илк бор Каримов сиёсатини танқид қилди (ВИДЕО)  - 30727 марта ўқилган
    • Президент Каримовдан кейин Ўзбекистонни нималар кутмоқда?  - 30720 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Биринчи ўзбек генерали Собир Раҳимовнинг порлоқ хотирасига  - 30718 марта ўқилган
    • Ўрта-махсус таълим тизимидаги инқироз ҳақида  - 30715 марта ўқилган
    • Зилолабону: Биздан рози бўл, Муҳаммаджон…  - 30714 марта ўқилган
    • Туркия: Садоқатли ит ҳожасининг жаноза маросимларида қатнашди…  - 30713 марта ўқилган
    • Алексей Венедиктов о Путине и его преемнике…  - 30713 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Бўлурман суҳбат ичра гоҳо Исмат билан бир кун… (2-шеър)  - 30712 марта ўқилган
    • Муҳаммад Исмоил: ИЛМИМНИ ЗИЁДА ҚИЛ, ПАРВАРДИГОРИМ !  - 30711 марта ўқилган
    • …что означает слово «Кока» в названии напитка….  - 30709 марта ўқилган
    • Қашқадарё: Қаршидан Китобга тез юрар поезд қатнайди…  - 30708 марта ўқилган
    • Буюк Абдулла Орипов хотирасига ёзилган шеърлар (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 30703 марта ўқилган
    • Ислам Каримов. Сильный человек в “заложниках” у слабого государства? (штрихи к политпортрету)  - 30701 марта ўқилган
    • Ўзбек мухолифатининг таниқли шоираси Гулчеҳра Нуруллаева ижодидан намуналар  - 30701 марта ўқилган
    • ЎРТА ЙЎЛНИ ҚАНДАЙ ТОПАМИЗ ? (8)  - 30699 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар: Зиёда – Хаёлим…  - 30699 марта ўқилган
    • Абдураҳим Пўлат: Ўзбекистонга қайтиб, сиëсат билан шуғулланаман…  - 30698 марта ўқилган
    • Фахриддин ҚОРАТОЕВ: “СЕНГА БАХТДАН ТАХТ ТИЛАРМАН”  - 30698 марта ўқилган
    • Бердиёр ЖУМАЕВ: Аёл — иқбол — истиқбол… (3-қисм)  - 30698 марта ўқилган
    • Малоҳат Эшонқулова: Наманганлик Дилмурод Жумабоевга жавоб ўрнида…  - 30698 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (1-қисм)  - 30698 марта ўқилган
    • Гулбаҳор Саид Ғани: Тошни ёриб чиқар бир куни гулим…  - 30697 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёевнинг ажойиб нутқини қўйибсиз, эшитиб мазза қилдим, раҳмат…  - 30697 марта ўқилган
    • Бердиёр Жумаев: Эътирофларим ва эътирозларим…  - 30697 марта ўқилган
    • Муслимбек Йўлдошев: Тушимга Абдумўмин кирибди. Кўриниши хотиржам…  - 30697 марта ўқилган
    • То, что нашли в животе у этого кашалота, должно перевернуть наш мир  - 30697 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 6-қисм  - 30696 марта ўқилган
    • Алишер Навоий ва Заҳириддин Муҳаммад Бобур ижодида аёл васфи  - 30696 марта ўқилган
    • Kanadada yashash huquqini qanday qo’lga kiritish mumkin? (Birinchi maqola)  - 30696 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 14. Қайтиш  - 30695 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар – Маҳмуд Намозов хонадонида  - 30695 марта ўқилган
    • Абулқосим МАМАРАСУЛОВ: МЕН ҚАНДАЙ ЁЗУВЧИ БЎЛГАН ЭДИМ (10)  - 30695 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (2-қисм)  - 30694 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов Абдулла Искандарга: Машрабни осган элдан мен қадр тилармидим…  - 30693 марта ўқилган
    • Тўра Мирзо: Бир кун аввал негадир Баҳодирни кўргим келаверди…  - 30691 марта ўқилган
    • Невероятная польза банана: почему никогда не стоит выбрасывать это богатство  - 30691 марта ўқилган
    • Помогаем иммигрировать: 10 ЛУЧШИХ СТРАН МИРА ДЛЯ ЖИЗНИ  - 30688 марта ўқилган
    • Ҳайдарали Маматов: Шерзоджоннинг рафиқаси ҳақидаги чин севги иқрори…  - 30688 марта ўқилган
    • Тожикистонлик ўзбекзабон адиб адабий мукофот билан тақдирланди  - 30687 марта ўқилган
    • Иқбол Мирзо. Қўнғироқ (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 30671 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Хотинини ўғирлаган йигит (Ҳикоя)  - 30668 марта ўқилган
    • Шодмонов ва унинг командаси ЎзТВ дан албатта кетиши керак…  - 30668 марта ўқилган
    • Исмат ХУШЕВ: ДАВЛАТ МАСЛАҲАТЧИСИ БЎЛГАН БИРИНЧИ ШОИР  - 30668 марта ўқилган
    • Ўзбек махсус хизмат агенти Абвер немис разведкасига қарши… (МХХ тарихидан)  - 30668 марта ўқилган
    • Игорь Николайчук: Первый холм Шавката Мирзиёева…  - 30666 марта ўқилган
    • Мирзиëев Каримов молиявий тизими бошқарувчисини пенсияга жўнатди  - 30666 марта ўқилган
    • Предъявление обвинений дочери – приурочено к годовщине кончины ее отца  - 30665 марта ўқилган
    • Таниқли журналист Шароф Убайдуллаев 9 май ҳақида…  - 30665 марта ўқилган
    • “ОЗОДЛИК” РАДИОСИ – Ўзбекистон Бош прокурори Рашид Қодиров ишдан олинди  - 30665 марта ўқилган
    • Страсбург суди ватандошимиз Али Феруз ҳимоясига келди…  - 30664 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдимоти: “Севишни билмайди шарқлик аёллар!”  - 30662 марта ўқилган
    • Узбекистан – Таджикистан: дружба, испытанная временем (ТВ «O‘zbekiston»)  - 30659 марта ўқилган
    • Умида Ахмедова: Рауф Парфи мени Александр Блок шеьрияти билан таништирган….  - 30659 марта ўқилган
    • ГУЛРУХСОР ХУДОЙБЕРДИЕВА: АЙТСАМ ТИЛИМ, АЙТМАСАМ ДИЛИМ – ОИЛА ЁКИ КАСБ?  - 30658 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 7-қисм  - 30658 марта ўқилган
    • Президент Мирзиёев назоратдагиларга нисбатан умумий Авф эълон қилди…  - 30658 марта ўқилган
    • ШАВКАТ МИРЗИЁЕВ ПОСЕТИЛ КОННЫЙ ЗАВОД В ТАШКЕНТСКОЙ ОБЛАСТИ  - 30658 марта ўқилган
    • Шароф Убайдуллаев билан Сарвар Усмон суҳбати: Сенат қаридими?  - 30657 марта ўқилган
    • Хворостовский до полусмерти избил жену и её любовника  - 30656 марта ўқилган
    • Нашримиз архивидан: “Дунё ўзбеклари” Бош муҳарририга мусиқий совға  - 30656 марта ўқилган
    • Не сломают ли Шавката Мирзиёева, как 16 февраля 1999 года сломали Каримова?  - 30654 марта ўқилган
    • Алишер Усманов: «У меня нет наследников»  - 30653 марта ўқилган
    • Маддоҳ журналисту латтачайнар амалдор кимга ҳам керак? (2-мақола)  - 30651 марта ўқилган
    • 2016-й унес вместе с Каримовым легендарных современников его времени  - 30649 марта ўқилган
    • Опровержение клеветы в отношении журналиста Малохат Эшонкуловой  - 30649 марта ўқилган
    • Гулнора Каримованинг музлатилган миллионлари тақдири нима бўлди?  - 30649 марта ўқилган
    • Установлен памятник Михаилу Массону и Галине Пугаченковой  - 30649 марта ўқилган
    • Язык мой – враг мой или о том, как в Таджикистане запретили говорить по-узбекски  - 30649 марта ўқилган
    • МХХнинг икки адвокатга қарши тутуриқсиз иддаоси рад этилди – “Озодлик”  - 30648 марта ўқилган
    • Биз Тошкентдан бўламиз… (Муҳокама учун мавзу)  - 30647 марта ўқилган
    • Одил Ёқубов. Яхшилик (ҳикоя) (“Ўтганлар ёди”)  - 30647 марта ўқилган
    • ШАВКАТУ МИРЗИЁЕВУ ИСПОЛНЯЕТСЯ 60 ЛЕТ  - 30646 марта ўқилган
    • МИЛЛАТ РУҲИГА ЭЪТИҚОД (Ўзбекистон Халқ шоири Хуршид Даврон билан суҳбат)  - 30644 марта ўқилган
    • Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Тўққизинчи қисм  - 30643 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Эркин Аъзам: Таъзия (Ҳикоя)  - 30642 марта ўқилган
    • Шуҳрат Бобожон: Оддий алоқачининг Бош вазирликкача бўлган йўли…  - 30641 марта ўқилган
    • Кенжабий: АҲМАД ҲОЖИ МАКТУБЛАРИГА ШЕЪРИЙ ЖАВОБЛАР  - 30641 марта ўқилган
    • Исмат Хушевга мактуб: Сизда ҳам цензура борми?  - 30641 марта ўқилган
    • Россия “Бош саҳнаси”да ўзбек йигити ҳаммани лол қолдирди  - 30641 марта ўқилган
    • Борис Сапрыкин: Письмо в редакцию «Дунё Узбеклари»  - 30638 марта ўқилган
    • Бердиёр ЖУМАЕВ: АМИР ТЕМУР ВА ЧИНГИЗХОН АМАКИВАЧЧАЛАРМИ? (3)  - 30633 марта ўқилган
    • Андижон адабий гурунгида Наврўз ва Оналар мадҳи  - 30633 марта ўқилган
    • Маддоҳ журналисту латтачайнар амалдор кимга ҳам керак? (1-мақола)  - 30633 марта ўқилган
    • Чашмаи Айюбдан ўғирланган 800 йиллик кошин Ўзбекистонга қайтарилди  - 30630 марта ўқилган
    • Элбек Раҳмат: Пулни тўла… (Айрим ноинсоф солиқчилар таърифида)  - 30629 марта ўқилган
    • Бугун истеъдодли ўзбек шоири Ҳамроқул Асқар туғилган кун. Табриклаймиз!  - 30629 марта ўқилган
    • Ажойиб инсон, таниқли болалар шоири Олқор Дамин вафот этди!   - 30628 марта ўқилган
    • Кетгим келмаяпти, онажон (Карим Баҳриев шеъри, Раҳматилла Юсупов ашуласи)  - 30628 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдим этади – Эргаш Каримов ёди…  - 30627 марта ўқилган
    • Сирожиддин Ислом: Соғиниб яшайман Озод бўзтўрғайни…  - 30627 марта ўқилган
    • Ўзбекистоннинг Украинадаги фуқаролари ва сиёсий қочқинлари диққатига  - 30626 марта ўқилган
    • ИСМАТ ХУШЕВ – ТОШКЕНТДА!  - 30625 марта ўқилган
    • Возвращение «узбекской принцессы»: что ждет Гульнару Каримову  - 30624 марта ўқилган
    • Миллий телерадиокомпания раиси ишдан олинди…  - 30623 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдим этади: Ўшлик мухлисамиз Нозима Раҳмонова шеърлари…  - 30620 марта ўқилган
    • Бошда дўппи, эгнимда атлас, Зилоламан Ўзбекистондан!  - 30619 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует: Сидят девчонки, сидят в сторонке – Слеза запоздалая  - 30616 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует: Усечённая арифметика …  - 30615 марта ўқилган
    • Uyga qachon qaytamiz? Chetda ishlab non topish juda xam azob ish…  - 30615 марта ўқилган
    • Неожиданная оттепель: что происходит в узбекских СМИ  - 30614 марта ўқилган
    • Биография премьер-министра Узбекистана Шавката Мирзиеева  - 30613 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёев: Ижодкорларга Паркентда уй қуриб берилади  - 30613 марта ўқилган
    • First Lady Michelle Obama Carpool Karaoke  - 30610 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 9-қисм  - 30609 марта ўқилган
    • ГЕНЕРАЛЬСКИЕ ИГРЫ: УМЕР КОРОЛЬ! ДА ЗДРАВСТВУЕТ КОРОЛЬ!  - 30609 марта ўқилган
    • Ўлмасбек Самарқандий: ТАҚДИРНИНГ ТУҲФАСИ (ёхуд ўғирланган китоб)  - 30608 марта ўқилган
    • Муслимбек Йўлдошев: 24 апрель – Абдумўминнинг туғилган куни эди…  - 30607 марта ўқилган
    • Отабек Усмон: Эстетлар диктатураси (Абдували Қутбиддин ижоди ҳақида)  - 30606 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” орқали Ўзбекистон раҳбарларига мурожаат  - 30601 марта ўқилган
    • Марғилонлик Тошболтаевлар оиласини “Галатой”дан кўчиришмоқчи…  - 30598 марта ўқилган
    • Катта Ўзбек трактидаги Китоб Тошкент йўли 24 километрга қисқарди…  - 30597 марта ўқилган
    • Алишер НАЗАР: ТЎЙ ФОЖЕАСИ (долзарб масала)  - 30596 марта ўқилган
    • ЎзМУнинг журфакидан “Дунё ўзбеклари”га яна шикоят келди…  - 30596 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон овози” нашри: ҲАР ИССИҚ НОНИНГНИ ҚУЁШДАЙ КЎРДИМ…  - 30595 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 13. Дилдаги ғалаён.  - 30594 марта ўқилган
    • Ҳабиб Саъдулла ижоди (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 30593 марта ўқилган
    • Dilmurod Jumaboyev: Barkamol avlod (advanced generation) compete in Jizzakh  - 30593 марта ўқилган
    • Расследование против Трампа. Чем это может закончиться  - 30592 марта ўқилган
    • Ўзбекистонлик АҚШга келган куни бедарак йўқолди – Ватандош  - 30591 марта ўқилган
    • ДИЛДАН ДИЛГА КЎЧГАН САТРЛАР (Ҳамроқул Асқар ижодига чизгилар)  - 30591 марта ўқилган
    • Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий: Ўйласам, ул дилбарим маккорга ўхшайди-ку…  - 30589 марта ўқилган
    • СМИ России: Кремль ведет страну к полной изоляции  - 30589 марта ўқилган
    • Лола Хатамова: «Я не состояла в любовных отношениях с Каримовым»  - 30587 марта ўқилган
    • Сделаем день ярче: узбекистанцы готовятся поздравить Мирзиёева с юбилеем  - 30585 марта ўқилган
    • Абдиҳамид Пардаев: УСМОННОМА (Ўзбекистон халқ шоири Усмон Азимга)  - 30585 марта ўқилган
    • ЎЗБЕКИСТОНДА СУД-ТИББИЁТ ЭКСПЕРТИЗАЛАРИ ҒАРИБ АҲВОЛДА  - 30584 марта ўқилган
    • Ўзбек йигити қандай қилиб Amazon компанияси ходимига айлангани ҳақида  - 30580 марта ўқилган
    • ББС: Ўзбек олтинининг тақдири нима бўлади?  - 30580 марта ўқилган
    • Фоторепортаж с бала в Институте костюма в Нью-Йорке  - 30580 марта ўқилган
    • Сотрудники МНБ Туркменистана открыто интересуются обстановкой…  - 30578 марта ўқилган
    • Сенатор Шуҳрат Ғаниевнинг “Озодлик” ҳақидаги фикри ўзгардими?  - 30577 марта ўқилган
    • Исёнкор дарахтлар ёки Шукур Содиқнинг “Ҳурлик салтанати” китобига чизгилар…  - 30576 марта ўқилган
    • Сувсиз қишлоқ “Обод” бўладими? (танқидий мақола)  - 30575 марта ўқилган
    • Абитуриентлар: “МХХчиларнинг ўзлари телефон олиб кириб беришди”  - 30573 марта ўқилган
    • Эхо – Матвей Ганапольский: Приглашение на казнь?  - 30573 марта ўқилган
    • Туркиядаги давлат тўнтариши уринишига роппа роса бир йил бўлди…  - 30570 марта ўқилган
    • Танишинг – Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Еттинчи қисм  - 30568 марта ўқилган
    • Давронбек Тожиалиевга оналари вафоти муносабати билан таъзия билдирамиз…  - 30566 марта ўқилган
    • Танишинг: Ўзбек “Мартин Иден”и – Даврон Султонов…  - 30565 марта ўқилган
    • «Маддоҳ журналистларнинг ковушини ўнглаб қўйиш фурсати келди». Учинчи мақола  - 30562 марта ўқилган
    • Халқаро”Олтин мерос” хайрия фонди янги ёдгорлик мажмуини барпо этди  - 30560 марта ўқилган
    • Ги де Мопассан: Алвидо! (Инглиз тилидан Гулноза Мамарасулова таржимаси)  - 30560 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Битта бўричалик топмадим ўлим…  - 30556 марта ўқилган
    • Ўзбекистон ва Тожикистон иқтисодий ҳамкорликка бел боғлашди  - 30555 марта ўқилган
    • Что происходит с корреспондентом «Новой газеты» Али Ферузом  - 30554 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Улуғбек Ҳамдам: Узоқдаги Дилнура (Ҳикоя)  - 30552 марта ўқилган
    • Ўзбекистон халқ шоири Омон Матжоннинг Президентга шеърий табриги  - 30551 марта ўқилган
    • Пресса США: Россия теперь – наш главный враг  - 30551 марта ўқилган
    • Кетаверинг, ортингиздан югурмайман, Ўтказмайди, ғуруримнинг тоғи баланд  - 30549 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” Бош муҳаррири Германиядан Амстердам (Ҳолландия)га келди  - 30548 марта ўқилган
    • Ҳамроқул Асқар: “Жаннат Оналарнинг оёғи остидадир..,” (Ҳадисдан)  - 30543 марта ўқилган
    • Тошпўлат Йўлдошев: Шарқшунос олим Шоислом Шомуҳамедов хотираси  - 30539 марта ўқилган



Интернетдаги RSS каналимизни ўқинг Твиттердаги саҳифамиз! Facebook орқали дўстлашамиз!



Мактуб ёзиш

ЖАҲОН ОММАВИЙ АХБОРОТ
ВОСИТАЛАРИ

"Ўзбекистон овози" газетаси
Прямой эфир ДОЖДЯ
СНОБ.РУ
ИНО TV
Colta.Ru
Украинская правда
Корреспондент.Нет
Русская служба ББС
ББС Ўзбек хизмати
Голос Америки
Америка овози
Озодлик
Uznews.Net
Фергананьюс.Ру
РосБалт -информационное агентство
Эхо Москвы
Радио Свобода
Ньюс.Ру
Московский Комсомолец
Литературная газета
Комсомольская правда
Новая газета
Союз независимых журналистов Центральной Азии
Центразия.Ру
NEWS-ASIA-Центральноазиатский информационный портал
Каспаров.Ру
Аргументы и факты
Однако
Китоб дунёси
Узметроном
Новое Время - The New Times
Альтернативная литература Узбекистана

Copyright © 2014 — ДУНЁ ЎЗБЕКЛАРИ. Барча ҳуқуқлар ҳимоя қилинган