OzodNazar: «Мирзиëев Каримовнинг ноҳақ ишлари давомчиси бўлмасин»
Ўзбекистон қишлоқ ҳўжалик соҳасида узоқ йиллар ишлаган ва ҳозир Британияда истиқомат қиладиган собиқ мулозим Аҳмаджон Хоразмий OzodNazar дастурида Шавкат Мирзиëевнинг муваққат президент ўлароқ амалга ошираëтган тадбирларига ўз муносабатини билдирди.
Шавкат Мирзиёев Тошкент вилоятининг Ангрен шаҳрига сафари арафасида шаҳардаги ташкилот ходимлари, мактаб ва коллеж ўқувчиларидан иборат минглаб одам мажбурий ҳашар ишларига жалб этилгани¸ шаҳар бозорларида нархлар атайлаб туширилгани ҳақидаги хабарлар суҳбат мавзусини белгилади.
ОЗОДЛИК
Содиқ Саиднинг шархини ўқиб қуйидагиларни айтгим келди:
Содиқ Саиднинг фикрига қўшиламан, «Озодлик», ББС энди Хоразмийни йўлатишмайди.
Лекин «Дунё ўзбеклари» борку, дўстгада, душмангада, холис(нейтрал)гада бир хил қарайдиган.
Бунинг устига «Дунё ўзбеклари»нинг обрўси «Озодлик» ва ББС дан ошиқ бўлса борки, кам эмас.
Мен бу коммнтни ёзмоқчи эмасдим. Бунга илҳомни ўзини «Сокин» деб номлаган комментчининг ёзган шархи берди.
«Озодлик» на ББС журналистлари ҳатто Ш.Убайдуллаев, шоир А Орипов кабиларни ҳам жиловлаб, ўз измидан чиқаришмаган. Лекин Хоразмий домлани нафақат жиловлай олишмади, аксинча, профессор Хоразмий уларни Сокин айтганидай инқирозга юз тутқазди.
Мен айтди дерсизлар, энди «Озодлик» ва ББС ўлақолсада домла Хоразмийга минбар бермайди.
Бу суҳбат яна бир карра (олдин Шароф Убайдуллаев билан бўлганидек) «Ноозодлик» радиосининг ночору шарманда бўлганидан далолатдир. Гап Аҳмад Хоразмийнинг айтган гапларида эмас, гап радионинг кундан кун ўзига мақбул гапни айтадиган одамларни тополмаётганида. Бу уларнинг маънавий инқирозидан дарак беради фақат.
Домланинг «Озодлик»даги чиқишини, унга ёзилган турли хил комментларни, Хоразмийнинг шаллақи коментчиларга ёзган жавобларини ўқиб домлага бир маслаҳат бермоқчиман.
Сиз у шаллақи коментчиларга жавоб ёзиб уларга гап тушинтирмоқчимисиз?
Сиздан кўп ёш бўлсамда маслаҳатим шу: У шаллақилар билан тенг бўлманг ва уларга жавоб ёзманг. Шунда уларнинг ўзига яраша жавоб берган бўласиз.
Аввало ташаккур, менинг «Озодлик» радиосида чиқишимга холис фикр билдирганларга. Нохолис, ҳатто ҳақоратли фикр билдирганлардан ҳам хафа эмасман. Унақаларга раҳмим келди, шояд Аллоҳ ҳидоятга бошласа уларни.
Мени енгилтак, махтанчоқ ва ҳакозалар дейиш энди бу сизнинг фикрингиз, фикр эркинлиги бўйича бунга сизларнинг ҳаққингиз бор.
Аммо саводсиз деганларингизни ҳеч ҳазм қилаолмаяпман. Яхшими, ёмонми турли хил тилларда ва мамлакатларда 200 дан ортиқ мақолам, 30 дан ортиқ китоб ва рисолам, 16 томдан иборат танланган асарларим нашр қилинган.
Уларнинг айримлари бецеллер сифатида танилган, айримлари Ўзбекистон фанлар Акдемияси, Ал-Хоразмий ва Мозамбик давлати мукофотларига сазавор бўлган. Мен 10 дан ортиқ тилларда гаплашаоламан. Булар факт, майли бунида мақтанчоқликка йўйинг, аммо саводсиз деманг, кулгига қоласизлар.
Мени ташвишлантирадиган нарса шуки, Мирзиёевнинг Ўзбекистон раҳбари сифатида иш бошлаганига бирнеча кун бўлди холос. Нафақат унинг ўзини, ҳатто Мирзиёев ҳақида холис фикр билдирганларнида душман ҳисоблаяпти бу кўрнамаклар.
Аввал буларга Каримов ёқмади, энди эса Мирзиёев ҳам ёқмаяпти. Хўш, ким ёқади сизларга?
Ahmad hoji Horazmiyga: Iltimos, bu nomni ishlatmang. Buyuk tafakkur egasi Al Horazmiyning nomi sizga munosib emas! Men sizning tuturuqsiz kommentlaringiz, maqolalaring, va nihoyat interviewingizdan so’ng shu hulosaga keldim.
Дунё ўзбеклари Андижонда жуда машхур. телефонимизда уни хар куни ўн марталаб очиб укиймиз. Хоразимлик домла билан бўлган сухбатни тинглаб, жуда ғашимиз келди. Туппа тузук зиёли одам хам шунақа хушомадгўй бўладими? Шароф ака хам эпақасини келтириб мақтаганди. Бу одам эса расво қилди. Умрингда кўрмаган ва билмаган бўлсанг, эшитгандирсан унинг канака муштумзўр ва қонхўрлигини, салгина уялишни билиш керак одам деган. Қишлоқ хўжалигини хонавайрон қилиб, коррупцияга айлантирган Мирзиёев-ку, номард. Қанақа ютуқ бор бу соҳада. Санда салгина бўлса ҳам инсоф ва диёнат бўлганида бунчаликка бормасдинг. Бутун хоразимликларни шарманда қилдинг, ноинсоф. Мен бу одамнинг ўрнида бўлсам, радиода чиқмай, бор обрўйимни юқотмай, сақлаб юрардим. Яна зиёли эмиш, садқаи олим кет. Озодлик радиосига ҳам гап-сўзида мано ва мантиқ бўлмаган шунақа кўча одамлари керак шекилли.
Хат ёзишимдан мақсад шуки, Хоразмий домланинг шу сайтда чиққан мақолаларини ўқиб, ўзига мехир куйиб юрар эдим. Лекин озодликдаги сухбатини тинглаб, ундан кунглим колди. Иккиюзламачи, муғомбир ва тулки одамлиги овозидан ва сўзларидан яққол билиниб турди. Юқорида ёзилган салбий изохларнинг хаммасига кушиламан. Исмат ака бундай луттивоз кимсаларни ўз сайтида умуман чиқармаслиги керак.
Исмат ака Шавкат Мирзиёев ҳали тахтга ўтирмай туриб нега унинг мадҳини бошлаб юбординглар. Ким бу одам, нега унинг гапини берасиз. Ўша озодликда гапираверсин нима гапи бўлса. Нега буни кўчириб бердингиз. Сайтни обрусини ўйласангиз бўлмайдими. Микрафон тегди деб ниманидир илинжида ялтоқилангани очиқ ойдин билиниб турибдику. Ўзбекистон қишлоқ хўжалигини шу олим билмаса кимнинг касофати туфайли шу ҳолга тушганини, нима қилади олимман деб эфирдан лоф уриб. Минг лаънат бунақа чаласавод олимларга. Шуларни бераётганингиз учун сиздан ҳам кўнглимиз қолиб кетяпти.
Салом Исмат ака. Мен бу суҳбатни эшитиб, бутун хоразимликлардан кўнглим қолди. Наҳот олим одам ҳам шунчалик юзсиз ва безбет бўлса. Яна мен 70 га кирдим, бировга хушомад қилиш илинжим йўқ деганига ўлайми. Нега шундай мазаи матраси йўқ суҳбатларни сайтингизда берасиз. Ё бу муттаҳамларнинг олдида тилингиз қисиқми? Қачон ўзбек халқи ҳам одамлар орзу қиладиган гапларни гапираркин…
Профессор ва олим уни устига хожи одам ҳам шунақа енгилтак, махтанчоқ ва лўттибоз бўладими? Сизни эшитган одам бир кўча одами деб ўйлайди. Нима умрингизда радио кўрмаганмисиз ёки борингиз шуми.
Кечирасиз домла, нима қиласиз Шавкат Мирзиёевни танимасангиз умрингизда кўрмаган бўлсангиз, у кишига баҳо бериб. Ундан ташқари ўзингизни ўзингиз махташингиз жуда ҳаммасидан ошиб тушди.
Домла «Озодлик» таклиф қилганга шошиб қолиб шунчалик мантиқсиз, тузсиз гапирдингиз у етмагандек «менгача ҳеч ким радиода мендек зўр гапиргани йўқ» деб ҳаммани олдида кулгу бўлдингиз. Мен Хоразимдан бўлганимдан уйалиб кетдим.
Бу қандай одам? Қип-қизил машенник ҳудди бир муттаҳамдек сўзлабди. Қишлоқ хўжалигида ҳеч қадай ютуқ йўқ-ку! Ўйалмайди шундай кекса ёш билан ёлғон гапиришга.
Биз «Озод назар»даги домла Хоразмийнинг суҳбатини эшитдик, унга ёзилаётган комментлардан ҳам хабаримиз бор.
Комментлар ичида айниқса Фарғоналик Мирасрор аканинг дилдан ёзган фикри катта таъсурот қолдирди.
Шу билан бирга узундан-узоқ қилиб ёзилган нохолис комментчининг ёзганлари бизни ранжитди. Комментчи нафақат адолатдан, ҳатто виждонидан ҳам узоқлашган:
Домлани «Саводсиз, бир тийинга қиммат, лўттивоз, муттаҳам» каби сўзлар билан ҳақорат қилган.
Исмат ака, домланинг саводсиз эмаслигини, муттаҳам эмаслигини сиз ҳаммадан ҳам яхшироқ биласиз-ку!
Агар Хоразмий ростдан ҳам саводсиз, ярамас одам бўлса далил келтирсин, биз ҳам ишонайлик ва унга бўлган эътиқодимиздан қайтайлик.
Биродарлар, буюк Навоининг:
«Олдига қўйганни ейиш, ҳайвоннинг иши,
Оғзига келганни дейиш нодоннинг иши»,
деганини унутмайлик.
Suxbat va fikrlar uchun raxmat Domla.
Sharh yozmoqchi emas edimu bu suhbatga, chunki yoshi ulug’ kishi, lekin hech bo’lmadida. Mayli faqat bir og’iz, domla hali ancha «yosh» ekan va ancha zahmat chekib o’qib — o’rganish kerak ko’p sohalarni va qolaversa kamtarlik ham ziyon qilmasa kerak.
Asqar Akaev aytgan populistlardan biriga o’xshab qolibsiz. Kechirasiz agar adashgan bo’lsam. Yolg’iz Tagri adashmaydi.
Исматжан ака ҳозиргина Фарғоналик Мирасрор Асроровдан хат олдим, мана у:
Ассалому алайкӯм, Ҳожи ака!
Ӯзингиз тинч-омонмисиз? Ишларингиз яхшими?
Сизнинг Озодлик радиоси мухбири Шӯҳрат билан суҳбатингизни эшитиб мазза қилдим. Ҳақиқатда сизга бӯлган меҳрим янада ошди. Сабаби саволларга туғри жавоб бердингиз. Шунча сизни мажбурласа-да адолатли сӯзладингиз. Қойил сизга!
Имонингизгаям тасанно!
Илойим, сиз айтган гаплар ва орзу—умидлар ҳаётда татбиқ этилсин.
Сиз ҳам омон бӯлинг ва ишларингизда ривож тилайман. Алоқада бӯламиз, Ҳожи ака.
Эҳтиром билан Мирасрор Асқаров.
Фағона.
Илтимос, шуни Мирасрор аканинг номидан нашр қилиб берсангиз
А.Хоразмий
Домла, хафа бўлманг, лекин тўғрисини айтишга мажбурман. Биринчи раҳматга хушомад қилиш пахта қўйишда Шароф акани ҳам ярим йўлда қолдириб кетдингиз. ЎЗбекистондаги қишлоқ хўжалиги соҳасининг барча ютуқлари Шавкат Мирзиёевнинг хизмати деб нонкўрлик ва ноинсофлик қилдингиз. Сиз қишлоқ хўжалиги соҳасини яхши биладиган мутахасиз бўлсангиз, қандай қилиб Ўзбекистон қишлоқ хўжалигини ривожланган соҳа деб айта оласиз. Сизда инсоф борми ўзи? Мана шу биргина сўзингиз билан ўзингизнинг қанчалар саводсиз ва бир тийинга қиммат мутахасис эканингизни билдириб қўйдингиз. Сиз Шароф Убайдуллаевни Мирзиёевга хушомад қилишда танқид қилган эдингиз. Ўзингиз бу борада рекорд ўрнатдингиз. Мирзиёев икки дунёда ҳам сизни Ўзбекистонга қайтиб келишингизга рухсат берадиган анойилардан эмас. Сиз шу биргина интервью билан сизни билган ва ҳурмат қилган минг-минглаб ўқувчилар ишончини йўқотдингиз. Биз аслида сизнинг ҳеч ким ва ҳеч нарса эмаслигингизни билардик. Бугун бунга яна бир маротаба ишонч ҳосил қилдик. Озодлик сиздан интервью олганидан ўзингизни қанчалар йўқотиб, шошиб ва ҳаяжонланиб қолганингизни ҳам сездик. Профессор ва олим одам ҳам шунақа енгилтак ва лўттибоз бўладими? Биз Исмат Хушевдан ҳам ниҳоятда ранжидик. Сизнинг бир тийинга қиммат суҳбатингизни ўз мутабар сайтида эълон қилгани учун. «Дунё ўзбеклари»нинг агар ақли бўлса, сизга ўхшаган ноинсоф ва ўз манфати учун ҳар қандай муттаҳамчиликка ҳам тайёр бўлган кимсага умуман минбар бермаслиги керак.
Мирзиёев ҳақида «Озодлик» ва ВВСда берилган суҳбатлар муаллифларига бир қаранг: Шароф ака Президент матбуот котиби бўлган одам, Жаҳонгир Ўзбекистонда хизмат кўрсатган журналист, Хоразмий домла эса таниқли олим — профессор.
Манашу суҳбатни тинглаб Шароф акани ва Жаҳонгирни кашф қилгандай бўлдим.
Шароф акани принципал, жасур журналист деб танирдим, афсуски ундай чиқмади. Жаҳонгирга яна бир бор қоил қолдим, шунинг учунким, уни айнан Мирзиёев уйидан ҳайдаб чиқарган экан.
У Мирзиёвни қанча ёмонласа асоси ҳам, ўрни ҳам бор эди. Лекин у ҳолислик қилди, чунки у ҳодиса район ҳокими Мирзиевнинг ташаббуси эмас, Каримовнинг буйруғи бўйича амалга оширилган эди.
«Озодлик» журналистлари академик Р.Абдуллаевни «Г.Каримова Ўзбекистон маликаси» дегани учун роса терлатишган эди.
Уларнинг саволларига асосли жавоб бера олмай, академик бўлганига минг пушаймон бўлди бечора.
Академикни терлатган «Озодлик» журналистлари профессор Хоразмийнида издан чиқариш учун роса терлашди, лекин уддасидан чиқиша олмади. Ҳар қалай профессор Хоразмий академик Абдуллаевдан кўп чандон устун экан.
«Озодлик»ка ҳам, «Дунё ўзбеклариг»га ҳам кўп ташаккур, «Озод назар»даги суҳбатимизни ҳеч ўзгартирмасдан чоп қилгани учун.
Бу суҳбатдаги ўз чиқишларимни тинглаб, журналистларга ўхшаб яхши нотиқ эмаслигимни тушиндим.
Кўп йиллар турли тилларда талабаларга, мажлис аҳлига турли хил мавзуда маърузалар ўқиганман. Ёмон нотиқ эмасдим.
Бу суҳбат кутилмаганда ва таёргарликсиз бўлгани сабаб кутилганидай чиқмади менимча.
Нима бўлгандаям ўз мулоҳазаларимни муҳтарам тингловчиларга тушинтираолган бўлсам, шунинг ўзи етарли.
Ўрни келганида Мирзиёевга қаршиларга ҳам унга тарафдорларга ҳам айтмоқчиман: Суҳбатда айтилганлар менинг шахсий фикрим, бунинг учун мени койимассизлар деган умиддаман.