"Дунё ўзбеклари" сайтини энди телефонда, планшетда ва комьютерда ихчам мобиль версияда кўришингиз мумкин:
  • Асосий
  • Ассалому алайкум!
  • Муаллиф ҳақида
  • МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ

Анвар САЙРАМИЙ: НЕВА САРИ САЁҲАТ (Йўл очерки)

Бош мақола, Сафар таассуротлари... | 07/24/2016 04:11-     14411 марта ўқилди

сайрамийАнвар САЙРАМИЙ
 
НЕВА САРИ САЁҲАТ
 
(Йўл очерки)
Сайрамдан Санкт-Петербург шаҳри сари қилган 8250 километрлик масофадан иборат 24 кунлик саёҳатим жаҳонгашталик фаолиятимнинг узвий бир қисмидир. Айни юришим ўзининг кутилмаган тарзда рўй берганлиги билан-да ўзига хос.
Ўшанда, яъни баҳор кунларининг бирида марказдаги чойхонада улфатлар билан кўнгил очиб келиш учун йўлга чиқиб, пиёда кетаётгандим, олдимга акахонларимиздан бири Маҳаммат аканинг “ГАЗ-69” машина келиб тўхтади.
“Ука, – дея гап бошлади у киши мени ёнига ўтирғизганидан кейин, йўлдан кўзини узмай, – Сайрамда “Урал”ни биринчи бўлиб ҳайдаганларданман. Лекин унинг чидамлилиги-ю куч-қувватининг қай даражада эканлигини сен элга ёймоқдасан. Яқинда “Сайрам садоси”дан Масковга сафар  қилиш иштиёқида эканлигингни ўқиб қолдим. Бу жуда яхши орзу. Аммо бир йўла Ленинградга ҳам бориб қайтсанг маъқул бўлар эди. Ишончим комил-ки, бу гал ҳам “Бойчибор”инг сени хижолатда қолдирмайди”.
…Шу ондан эътиборан, хаёлан ўзимни Нева дарёси ва Ладога кўли соҳилларида, гўзал шаҳарлардан ҳисобланмиш Питер кўчаларида юргандай ҳис эта бошладим.
Кунлар ўтгани сайин, қандайдир қудратли туйғу менга тинчлик бермас, олис-олисларга чорлар, йўл режаларини тузишга ундарди.
Бедор тунларимнинг бирида уч йўналишнинг бири (Каспий, Қарағанда ва Орол йўналишлари кўзда тутилмоқда) – Сайрам – Туркистон – Қизилўрда – Аральск – Актюбинск – Уральск – Самара – Кузнецк – Пенза – Рязань – Москва – Тверь – Новгород – Санкт-Петербург йўли бўйлаб сафарга чиқишга қатъий қарор қилдим. Бу йўлнинг анча қисми нотекис, яъни чўл-у биёбонлар эса-да, яқинлиги бор эди менга.
Мана, ёзги таътил пайти ҳам етиб келди. Йўл тараддудини кўра бошладим. Айниқса, узоқ сафар пухта тайёргарликни хуш кўришини, боз устига, юзлаб километр масофада элатлар йўқлигини эсдан чиқармаслик даркор.
…1992 йилнинг 10 июли соат 10. “Сайрам садоси” газетасининг ўша кунги сонида эълон қилинган “Оқ йўл, Анварбек!” сарлавҳали мақолани ўқиб, журналист биродарларим билан муҳарририят биноси ёнида хайрлашарканман, олдимда нечоғлик, масъулиятли вазифа – 8250 километрлик масофа турганлигини яна бир бор ҳис эта бошладим.
Моторни ишга соларканман, авваламбор, Оллоҳга, Сайрам ота сонсиз бобга, ота-онам руҳларига унсиз сиғиниб олдим.
Бирин-кетин қишлоқлар, Чимкент шаҳри ҳам анча ортда қолиб кетди.
Тушлик Орис дарёси соҳилида, кечки таом эса, Иқон қишлоғида бўлди. Мақсадим Туркистонга, Яссавий зиёратгоҳига субҳидамда кириб бориш эди.
Бошқа кўпсонли зиёратчилар қатори  мен ҳам табаррук даргоҳни бир қатор айланиб чиқишга, қозонга илкимни текизиш шарафига муяссар бўлдим ва шу обиданинг қибла томонида туриб, техникам билан эсдалик учун суратга тушдим.
Шаҳардан унча узоқлашмаёқ, муфта сими узилди. Яхшиям-ки, эҳтиёт қисмлар ичида борлиги туфайли ишим осон кўчди. Созлашда ёрдамга келган кентовлик Абдуфаттоҳ исмли киши зўр бериб, йўлдан қайтаришга уринди. “Қандай одамсан, – деди у – , чўл нималигини биласанми, ўзи. Мана бундай бузилиб ётса, ким сенга ёрдам беради, яна рэкетчилар, дегандай…” Бу тариқа сўзларни авваллари ҳам дўст-у ёрлардан кўп эшитганлигим туфайли, унча эътибор бермадим.
Яна йўлда давом этаман. Эҳтиёт чораларини кўрган ҳолда Қозоғистон чўлларининг аксари қисмини кечалари салқинда босиб ўтишга тўғри келди. Кундузи эса, шаҳар ва қишлоқларни томоша қиламан, ерли халқларнинг яшаш шароитлари билан танишаман, техникамни бир қатор кўрикдан ўтказиб, созлаб оламан.
Ана шундай сермаҳсул саёҳатларимдан бири Орол диёрида кечди. Анча дўстлар орттирдим. У ерда, даставвал, “Толқин” туман газетаси ходимлари билан мулоқотда бўлдим. Унинг навбатдаги сонида сафарим ва мақсадларим ҳақида ўз муштарийларига баён қилиш ниятлари борлигини айтишди. Шу шаҳарнинг Леонов кўчаси 44-уйда ва Ленин кўчаси 40-уйда истиқомат қиладиган Жақсимбек Иманалиев, яна Нурғали Сарин акаларнинг хонадонида меҳмонда бўлдим. Бу ерда мени журналист сифатида жуда яхши кутиб олишди. “Минав айғабаққа қара, – деди экология бузилаётганлигидан зорланиб, қайси бир корхонанинг раҳбари қуёшга тескари қараб олган кунгабоқарни менга кўрсатиб. – Туз куштиден ўнида мийи ашиб кеткен кўринеди”. Аксари оролликларнинг ҳам ташвишлари ана шу сувнинг чекиниши ва тузнинг тўзон бўлиб учишидандир.
Иргиз йўллари. Бу ерлардан юрган ҳар бир йўловчи бирламчи, асфальт ётқизилмаганидан, иккиламчи эса, Қорабутоқ ва Хромтов атрофларидаги серёмғирлик туфайли ўйдим-чуқур бўлиб кетган кўчалардан чеккан азиятларини бир умрга эслаб қолса керак.
Енгил машина ва бошқа техникага нисбатан, мотоциклда узоқ жойларга боришнинг мушкуллиги шунда-ки, чанг-тўзон, ёмғир, йўловчи машиналар ғилдиракларидан отилиб чиқаётган тошлардан сақланиш қийин ва бошқарувда қўллар ўта толиқади. Бу ҳеч кимга сир эмас. Гарчи, ана шундай муаммо чораларини олдиндан кўриб қўйган эсам-да, барибир, анча қийинчиликларга дучор бўлдим.
Кечалари кўзни қамаштирувчи машина чироқларидан йўлни илғаб олиш қийинлашганлиги сабабли, кўзойнакни олиш ва қўлқопларни ечиб қўйишга, ҳушёрликни эса, анча оширишга тўғри келди. Бу, ўз навбатда, анча совуқ қотишга, йўловчи техника ғилдиракларидан отилиб чиқаётган шағал тош ва лойнинг тўғридан-тўғри юз-қўлларга сачрашига имкон туғдиради. Шундай сангсор пайтларнинг бирида қанча чап беришимга қарамай, қандайдир бир тош чап қошим ва кўзим оралиғига келиб тегди. Бироз вақт ўтгандан сўнг, кўзим намлана бошлади. Йўлдан четлаб, тўхташга мажбур бўлдим. Жароҳат ачишганлиги сабабли рўмолча олиб, кўзимга босдим. Ва юзим қонаётганлигини англадим. Тинимсиз ёғаётган ёмғирда туравериш бефойда эканлигини англаган ҳолда яна йўлга тушаман.
Баъзи жойларда асфальт, баъзи ерларда эса, грейдер юриб текислаганига қарамай, йўловчи машиналар тошларни лойга қориштириб юборган. Баъзан тушиб, мотоциклни лойдан чиқараман, баъзан эса, миниб олиб, биринчи тезликда қаттиқ газ бериб ҳайдайман. “Ё, Худо, – кўнглимдан ўтказаман, – агарда, эсон-омонликда сафарни бехатар якунласам, мотоциклга алоҳида ҳурматда бўламан”.
Усти-бошим шалаббоси чиққани ҳолда Хромтовга етиб бордим. Кўчаларни кезиб юриб, эшиги олдида автобус турган хонадон эгасини чақира бошладим. 40-45 лар чамасидаги йигит чиқиб, ташрифим сабабини тушунгач, рад жавобини билдириб, изига қайтди. Мен уни қайта чақираман ва афти-ангоримга эътибор бермаслигига, журналист эканлигимга, Сайрам – Санкт-Петербург бўйлаб дўстлик сафарида юрганлигимни тушунтиришга уринаман. Анча мунозарадан сўнг, автобус ичида кийимларимни алмаштириб, шу ерда тунашимга рози бўлди ва иссиқ чой келтириб, узрини айтиб, уйига қайтди. Анча ноқулайликлардан сўнг, эндигина кўзим илинганди, чоғи, автобус эгаси ёмғир тинганлигини, ўзи эса, рейсга чиқажаклигини айтиб, уйғота бошлади…
Ақтўбе шаҳрига эрталаб соат 10 да етиб бордим. Ёнилғи қуйиб олгач, бозор яқинидаги ошхонада тўйиб овқатланиб, сўнгра шаҳар чеккасидаги қўнимгоҳларнинг бирида уст-бошларимнинг бир қисмини ва ўрин-тўшакларимни офтобда бироз сергитиб олдим. Мотоциклни яхшилаб ювиб, гайка-болтларини тортган бўлдим. Йўловчилар ва бошқалар атрофимни ўраб олишган, ўзларини қизиқтирган саволлар билан менга мурожаат этишар, гоҳ давлат номерига, гоҳ эса, афти-ангоримга қараб, аянчли боқишарди…
Оқ шўрхок тепаликларни текислаб, йўл солганликлари сабабли ҳам, анчагача оппоқ кўчалардан ўтишга тўғри келди. Гўё ёз чилласида қор узра кетаётгандай ҳис этасан ўзингни. Сўнгра яна асфальт очилиб, узундан узоқ элсиз чўллар давом этади.
Чимкент – Самара маршрути 38-рақами билан белгиланиб, жами узунлиги 2298 километрни ташкил этади. Ана шу йўл анча катталикдаги Новоалексеевка қишлоғидан ўтади. Бу ерда ҳам асосий кўча Ленин номи билан аталиб, энг чеккадаги 1-уйда Николай Михо исмли чол рафиқаси билан истиқомат қиларкан. Тасодифан учрашув чоғидаги суҳбатлардан сўнг, мени ўз хонадонига таклиф қилди.
“Тоғ тоғ билан учрашмайди, – деди у. – Одам одам билан, албатта  учрашиши мумкин. Уйимнинг меҳмони бўл. Қайтар чоғингда, албатта қўниб ўт. Сафар таассуротларингдан гапириб берасан. Биз сени кутамиз”.
Бу каби илиқ сўзлардан дўстлик ришталари анча мустаҳкамланиб, диллар равшан тортади. Хат-хабар ёзиб туришга аҳдлашиб, хайрлашаман ва яна йўлга тушаман. Энди у томонларнинг иқлими анча салқинлиги туфайли, эрталабдан то кеч қоронғусигача бор-йўғи 4-5 соатлар чамаси бирон-бир бекат ёки дарахтлар тагида кўз илинтириб, яна юраверишимга шароит яралди. Чунки об-ҳаво қанча салқинлашгани сайин, “Бойчибор”им шунча равон юра бошлади.
Урал дарёси яқинида бироз ухлаб олгач, икки азим кўприкдан ўтиб, барвақт шаҳар ичкарисига кириб бордим. Чорраҳада турган ёшгина йигит 2 минг километр масофа юрганимдан сўнг, биринчи марта, йўл чеккасига ола таёғи билан ишора қилиб тўхтатди ва “ГАИ ходими, лейтенант Пумин” деб, ўзини таништирди. Ҳужжатларимни бир қатор кўздан кечиргач, самимий оҳангда “оқ йўл” тилаб, кузатиб қолди.
Телеграф пунктига кириб, бир йўла муҳарририят ва уйга телеграмма йўлладим, нонушта қилиб олгач, Россия чегарасига етишга ошиқдим. Сабаби, божхона (таможня)дан қай даражада текшириб ўтказишлари, собиқ СССР тузумидан сўнг, у ёқдаги одамларнинг яшаш шароити, айниқса мени қизиқтирарди. Бизнинг мустақил давлатларимизга нисбатан россияликларнинг фикрлари қандайлигини билишга ошиқардим.
Кутилмаганда, биринчи суҳбатдошим Россияда юрганлигимни билдириб, Қозоғистон чегараси анча орқада қолиб кетганлигини айтди. Икки мустақил давлат оралиғида бирон-бир текширувчи шахс ёки чегара йўқлигидан таажжубландим.
Самарага анча барвақт етиб борганлигим туфайли, ёнилғи қуйиб олгач, шаҳарнинг диққатга сазовор жойлари билан қисман танишиб чиқдим. Нарх-наво, озиқ-овқатларининг қанақалиги ва кийим-кечакларнинг турлари билан қизиқдим.
Куни бўйи юриб, толиққанлигим сабабли, шаҳар чеккасига чиқибоқ, қўнимгоҳ изладим, чунки бу ерда мотоциклим учун жой топиш амримаҳол эди.
Одатдагидай, кажава ичига тўшакларни созлаб, оромгоҳ ҳозирладим. Кечаси анча салқин бўлишига қарамай, мириқиб уйқуга кетдим. Анча чарчаган эсам-да, дарё шабадаси барвақт уйғотиб юборди. Йўлга шайланаётган ҳайдовчилардан бири кабинасидан мўралаб: “Совқотмадингми, биродар?” деб сўради. “Йўқ!” дейман, ҳақиқатни бироз яшириб ва “КамАЗ” машиналарининг кабинаси сафарбоп эканлигига ҳавас билан боқаман.
Йўлга тушаман. Эрталабки изғирин тез-тез тўхташимга, исиниб олишимга сабабчи бўлди. Энди, мен 32-маршрутни босиб ўтиб, Куйбишев – Москва йўли узра кета бошладим. Аксари ўрмонлар, шаҳар ва қишлоқлардан ўтувчи ушбу масофанинг узунлиги 1094 километр бўлиб, йўл ниҳоятда серқатнов экан. Шу туфайли бўлса керак, йўлда авария ҳолатларини кўп учратдим, улар ичида чимкентликларни ҳам кори-ҳол устида кўришга тўғри келди.
Тольяттида Волга дарёси кўпригидан ГЭС орқали ўтиларкан. “Жигули”нинг эҳтиёт қисмларини пуллаётган лўли болалар бир зумдаёқ атрофимни ўраб олишди ва бор маҳоратларини ишга солиб, аврай бошлашди.
Жигулевск шаҳри. Междуреченск қишлоқларидан сўнг Ульяновск вилоятига кириб бордим. У ерда татар миллатига мансуб аҳолини кўп учратдим, шева жиҳатидан Қозон татарларидан анча фарқ қилувчи бу элатларнинг асосий хўжалик экинлари арпа ва нўхат экан. Илтимосимни рад этмаган Анвар исмли комбайнчи йигит даладан барвақт келиб, мотоциклимни бир қатор кўриб берди, сўнг, кечки таомдан кейин дала шийпонида қизиқарли суҳбатлар қуриб, кечани ўтказдик.
Ана шундай меҳмондўстлик фазилатлари, инсонийлик мурувватлари билан қалбимдан чуқур ўрин олганлардан яна бири – Городишче ва Пенза оралиғидаги қишлоқларда истиқомат қилувчи Кузьмич ва Славич амакилардир. Улар Улуғ Ватан уруши қатнашчилари бўлишиб, ўзбек йигитлари билан Ленинград мудофаасида қатнашган эканлар. Жанг кезларидаги қийинчиликлар, миллатлараро тотувликлар ва бошқа саргузаштлар билан ўзларининг дунёқарашлари анча кенглиги, мулоҳазали кишилар эканликларини билдирдилар.
Сафаримнинг саккизинчи кунида қаттиқ ёғаётган ёмғир туфайли, Рязань шаҳрига атиги тўрт чақирим қолганда, аэропортга бурилишдаги бекатларнинг бирини ўз “қароргоҳим”га айлантиришимга тўғри келди. Мен ёмғир тугашини сабрсизлик билан кутаман, рязанликлар эса, май ойидан бери, энди ёғаётган ёмғирдан хурсанд эдилар. Эрталаб ҳам ёмғир тинмади.
Сайрам невада
Совуққотганлигим, кечасидан бери бирон нарса тамадди қилмаганлигим сабабли, қанд-нон ва бошқа емаклар солинган қутичани тимирскилайман. Термосни олиб, йўл чеккасидаги коттеж уйлардан бирининг қўнғироқ тугмачасини босаман. Ичкаридан кўринган аёл: “Чего тебе?” деб, ҳайрономуз юзимга тикилади. Мен мақсадимни айтиб улгурмаёқ: “Еще этого не хватало, каждому бродягу кипяток подавать” деб, тарсиллатиб эшикни ёпиб, ичкарига кириб кетади. Шу ерда бироз нохуш аҳволда қоламан.
Вазиятни кузатиб турган кўчанинг у чеккасидаги шахсий хонадон соҳиби мени чорлаб, қўлимдан идишни олди ва бир зумда қайнаган сув келтириб берди. Миннатдорчилигимни изҳор этиб, изимга қайтаман. Ҳинд чойидан дамлаб, гўштли консервани очаман ва ёмғирдан паналаниб турган йўловчиларга эътибор ҳам қилмай, бекат бурчагида нонушта қила бошлайман.
Мусофирликда кишининг кўнгли унча нозик бўлмайди, шу боис, ўткинчи ҳолатни зумда унутган бўлдим, аммо яхшилик ҳам, ёмонлик ҳам кўнгил “маржони”га тизилаверади.
Соат 10 лар чамаси ёмғир бир оз секинлашади. Вақт ғаниматида йўлга чоғланаман, эрталабдан навбатма-навбат бекатдан фойдаланаётган йўловчилардан бири: “Қаёққа ошиқасан, ҳавони кўрмаяпсанми, ахир!” дейди аҳволимга ачинган бўлиб. “Ҳечқиси йўқ, яқинда қариндошларим яшайди, етиб олай” дейман унинг гапига жавобан.
Гарчи ёмғир секинлашган эса-да, кўчалар тўлиб, сув оқмоқда эди. Ўткинчи машиналар ғилдиракларидан отилаётган лойқа сувлардан уст-бошимнинг, айниқса чап томони шалаббо бўлиб кетди. Юз чақиримлар чамаси юрган ҳам эдим-ки, яна ёмғир авжига минди. Кўчанинг икки чеккаси ўрмонзор бўлганлигидан, сўқмоқ йўл топиб, ўзимни азим бир дарахт тагига, панага оламан. Хайрият-ки, бу гал ёмғир тезда тина қолди. Ошиқмай ёпинган плёнкани тахлаб, кажавага жойлайман. У ёқ – бу ёққа юриб, земляника ва шу каби меваларни териб ейман, табиатдан илҳомланаман.
Бронница шаҳри чорраҳаларининг биридан Ногинск шаҳри томон буриламан. Ёғингарчилик сабабли режам бироз ўзгарди. Яъни Москвага энди Рязань чорраҳасидан эмас, Реутоводан киришимга тўғри келади. Бу эса, Қизил майдонга бориш йўлларини қайтадан ўзлаштириш керак, деган гап.
Шу тариқа, 5-рақамли 967 километр масофадан иборат Куйбишев – Москва маршрутидан 7-рақамли трассага ўтиб олдим ва 40 километр чамаси йўл босиб, соат 6.20 да Ногинск шаҳри, Самодеятельная кўчаси, 2-уйнинг тўртинчи қаватида жойлашган 57-хонадоннинг, яъни ўз туғишганим – Шодибек акам квартирасининг қўнғироғини босаман. Қариндошлар билан дийдор кўришгач, мотоциклни шу атрофдаги гаражлардан бирига жойлаб, ювиниб, кийимларимни алмаштираман. Иссиқ таомдан сўнг, юмшоққина тўшак узра чўзилиб, пинакка кетаман. Янгам ва Шодибек акамнинг қизлари вақтдан фойдаланиб, бош-оёқ кийимларимни ювиб, қуритишга ёядилар.
20 июль. Тонг саҳардан Москвага қараб йўл оламан. Дарё каби оқаётган машиналар орасида шаҳар ичкарисига кириб бораман. Бу ерда тез юриш, тез тўхташ, чап ва ўнг томонларга кўча қоидасига риоя қилган ҳолда, усталик билан ўтиш, ишора чироқларидан тўғри фойдаланиш каби юмушларнинг уддасидан яхши чиқа олмасанг, ўзингнинг ва ўзганинг техникасини бир зумда пачақлаб, жанжалга қолишинг турган гап. Ана шундай муаммоларни кўнгилдагидай ечаётган бир пайтимда техникани бошқаришга ўргатган устозларим Султонбой ва Турдиали акаларни шу ерда бир бор ёдга олдим. Уларнинг қўйган аъло баҳоларини яна бир бор исботладим.
Сирасини айтганда, бу каби серҳаракат, азим шаҳарда шахсий мотоциклим билан кезиб юрганлигимдан беҳад мамнун эдим.
Ёшгина ГАИ ходимидан Кремлга қанча борлигини сўрайман. У эса, келгуси чорраҳадан ўнгга бурилишим билан, соатли минора кўринажаклигини тушунтиради, сўнгра, кажавадаги “Хива” ёзувига ишора қилади ва хизмат кезлари Хоразмда ўтганлигини айтиб, бир оз гапга тутади.
Қизил майдонга техника киритилмаслиги сабабли,  бирон-бир матбуот уйини ахтараман ва шу атрофда юрган милиция ходимидан: “Яқин орада редакция борми?” деб сўрайман. “Турма бор!” дейди у ўсиб кетган соч-соқолимга шубҳали назар солиб ва ҳужжатларимни кўрсатишни талаб қилади. Журналистлик қоғозимни кўраркан, хижолатга тушгандай: “Мен бўлсам…” дейди узрини айтиб ва “Известия” рўзномаси муҳарририяти томон йўллаб юборади.
Бино ичкарисига киргач, даставвал телефонда 05, сўнгра эса, 22-29 рақамларини тераман. Рухсат олгач, тегишли хонага кириб, мақсадимни қисқа-қисқа баён қиламан. Суҳбатдошим аллакимгадир қўнғироқ қилади ва ҳузурига таклиф этади. Рухсат сўраб, хонага кирган Роман исмли матбуот ходими 21 июль куни соат 11.00 да ГУМ биноси ёнида учрашишимиз ва унинг кўмагида майдонда расмга тушишим ҳақида келишиб олгач, яна акамникига жўнадим…
Эрта тонгдан йўлга тушаман. У ердан резинали этик ҳамда плашч-палатка ҳам оламан, чунки ёғингарчиликка қарамай, ваъдалашган жойга боришим шарт эди. Гоҳ ёғиб, гоҳ тиниб турган об-ҳаводан ранжисам-да, Роман амаки келгач, қувониб кетдим. Ҳол-аҳвол сўрашишгач, муддаога ўтамиз.
Кремль комендатураси ходимларидан бири ҳужжатларимни синчиклаб кузатгач, атиги, икки минутгагина рухсат бериб, тўсиқлар оралиғидаги очиқ жойлардан бирига ишора қилади. Аввалдан тайёрланиб турган сураткаш бир зумда расмга олади ва биз майдонни тарк этиб, чиқиб кетамиз.
Кремль деворлари атрофидан Роман амаки иккимиз бир айланиб чиқдик ва Арбат метроси бекати олдида самимий ҳайрлашгач, Ленинград шоҳкўчаси орқали шаҳардан чиқиб кетдим. Кафеларнинг бирида тамадди этиб олгач, Санкт-Петербург томон йўл олдим. Кўчалар текис ва об-ҳавонинг салқинлиги туфайли, юришим анча енгил кечди.
Тверь (Калинин) шаҳридан ўтаётиб, буюк сайёҳ Афанасий Никитин хотираси учун тўхтаб, бир зум сукут сақладим…
Новгород шаҳрига кириб борганимда Ленинград кўчаси, 117-уйнинг 102-хонадонида истиқомат қилувчи пенсионер ая – Мария Ивановнанинг тавсияси билан Псковская кўчаси орқали бориб, “Арк”ни ва “Грановитая палата”ни кўришга муяссар бўлдим.
Мотоциклим яна мени олға томон элта бошлайди. Ўрмонлар, қишлоқ ва шаҳарлар бирин-кетин ортда қолиб кетаверади. Манзилга яқинлашган сайин, юришни тезлатаман. Кўчанинг ўнг ва чап тарафидаги хушманзара жойларни кузатиб борарканман, ногаҳон, йўл чеккасида ёдгорлик сифатида ўрнатилган танкка кўзим тушади. Тўхтайман. Яқинроқ бориб, у ёқ-бу ёғидан айланиб ўтаман. Сукунатдаги бу совуқ темир жисм ўтмишни, 1941-1945 қирғинли йилларни, даҳшатли портлашлар, ўқларнинг визиллашлари-ю ярадорларнинг жон талвасасида инграшларини, Ленинград қамали пайтида баъзи кекса-ю ёшларнинг очликдан жон таслим этаётганларини кўз олдимда гавдалантиради. Вужудим титраб, сесканиб кетаман.
Шу ерларда фашист бомбалари остида қазо топган жангчи Исроил ва Исмоил тоғаларим ва шу каби шаҳид кетганлар руҳи ҳақига ўтириб, билганимча тиловат қиламан.
Тосио шаҳридаги ресторанларнинг бирида тушлик қилиб, бироз нафасни ростлаб олгач, яна моторни ишга соламан…
22 июль, чоршанба. Сафаримнинг ўн иккинчи куни, кеч соат 5 лар чамаси. Анчагина олисдан йўл устига ўрнатилган “Ленинград” ёзуви кўзга ташланади. “Худога минг қатла шукур, – дейман ўзимга ўзим. – Мана, насиб этса, манзилга ҳам етмоқдаман”. Газни яна кучайтираман. Шу пайт “Бойчибор”им ёзув остидаги йўлдан елдек учиб ўтиб кетади. Рулни қўйиб, қарсак чалиб юбораман. Чексиз шодлигимдан намланаётган кўзларимни гоҳ чап қўлим, гоҳ ўнг қўлимнинг енги билан, беихтиёр арта-арта, гўзал шаҳар ичкарисига кириб бораман.
Биринчи навбатда, редакцияга ва уйга телеграмма юбораман. Она диёримга хабар берганимдан кўнглим таскин топгач, шаҳарнинг диққатга сазовор жойлари ва халқлари билан таниша бошлайман. Нева соҳилларида сайр этиб, томоша қиламан, расмга тушаман.
Ўзим ва техникамга қулайроқ қўнимгоҳ бўлавермагач, бир оз ҳордиқ чиқариб бўлгач, 18-маршрут орқали Ладога кўлига йўл оламан ва қулай жой топиб, деярли, унча қоронғу бўлмаган кечани тонгга улайман. Уйғонгач, бет-қўлимни ювиб оламан ва соҳил бўйлаб, анча айланиб юраман.
Мана, уруш йиллари ленинградликларга ризқ-рўз ила ҳаёт бахшида этиб турган Ладога кўли. Мана шу кўл орқали суронли кезларда шаҳарликларга, қийин шароитларда бўлса-да, мадад келиб турган. Сувини олиб, юзимга суртаман.
Яна шаҳарга қайтаман. Баланд-баланд кўркам иморатлар, Қишки сарой, Эрмитаж, биридан иккинчиси эътиборни жалб этувчи чиройли уйлар, озода кўчалар ва шу каби зиёратгоҳларни кўздан кечираман. Бу қадар обидаларни лойиҳалаган ва қурган ажойиб инсонлар олдида бош эгсанг арзийди.
Гарчи Санкт-Петербургдан бунча тез қайтиш хоҳишим бўлмаса-да, иқтисодий ва бошқа сабабларга кўра, сафарни қаритиб, изимга бурилишимга тўғри келди.
Энди тез кунлар ичида она диёримга етиб олишга ошиқаман. Москва, Рязань ва бошқа шаҳарларни четлаб ўтаман, ҳатто, қанча илтимосларига ҳам қарамасдан, акамнинг уйига бурилишнинг иложини топмадим. Пенза бозоридан эҳтиёт қисмлар харид қилгач, яна тезлаб уйга томон юраман.
Қайтишга ўн кун ажратгандим. Бинойидай келаётган ҳам эдим. Кутилмаганда, Кузнецк шаҳрига 18 чақирим қолганда мотор товуши ўзгара бошлади. Тўхтаб, ҳаракатдаги контакт ейилиб битганлигини аниқладим. Айнан харид қила олмаган деталим кетганлигидан афсусланман. Таваккал қилиб, ўткинчи машиналарга қўл кўтараман. Хайрият-ки, бир диёнатли ҳайдовчи ёнимга келиб тўхтади.
Ҳолатимни тушунтираман. Шатакка олиб, уч чақиримча юргач, мотоциклчи укасининг уйи қошида тўхтайди. Лекин унинг техникаси “ИЖ” маркали бўлганлиги сабабли, истаган нарсамизни топа олмадик. Ҳалиги инсофли киши 15 чақирим наридаги Кузнецкка, уйига бориб, олиб келишини айтиб жўнади. Биз йўл чеккасида туриб, уни кута бошладик. Кутилмаганда, ёнгинамиздан ўтиб кетаётган яп-янги “Москвич” бурилиб, рўпарамизга келиб тўхтади. Ичидан тушган икки йигитдан бири менга юзланиб: “Ты откуда?” деб сўради. Суриштириш натижасида маълум бўлди-ки, улар машина келтиришаётган чимкентликлар экан. Уларнинг бири қозоқ бўлиб, Тельман участкасидан, ўзбеги эса, Ҳамзадан – собиқ ўқувчимнинг қайни экан. Улар қисқа учрашувдан сўнг, йўлга равона бўлдилар.
Контейнерли юкни туширмасдан, яна изига қайтган ҳалиги биз кутган ҳайдовчи хижолатда детални топа олмаганлигини баён қилар экан, укасига юзланиб, деди: “Сен бир иложини қилиб, бу сайёҳни йўлга солиб юбор, кейинроқ сенга янгисини келтириб бераман”. Юк тушириш учун ошиқиб кетиб қолган Володя исмли йигитнинг укаси К. Степанов эса, эрталаб менга керакли нарсамни топиб, йўлга солиб юборди.
Шу тариқа анча жойларни босиб ўтдим. Сизрань, Тольятти, Самара (Куйбишев) ва Уральск шаҳарлари ортда қолиб кетди. Анчадан бери бензобакнинг олд қисмидан сизиб оқаётган ёнилғи, энди кучая бошлади. Суперцемент клейини салафанга суриб босаман, бироз қуритиб, йўлни яна давом эттираман. Охир-оқибатда, бакимда ўн литрдан ортиқ ёнилғи турмайдиган бўлиб қолди, бу эса, юришимга анча халақит бера бошлади.
Уральск – Актюбинск йўлларини босиб ўтиш бироз қийин кечди. Жуда толиққанимни сеза бошладим. Бутун вужудим, айниқса қўлларим ва бўйним зирқираб оғрирди. Орқа куракларимнинг қаттиқ шамоллаганини сезаман. Бот-бот йўл чеккасига чиқиб, чўзилиб ётаман. Одамсиз чўлларга, тасмадек чўзилган тубсиз асфальт йўлларга ҳорғин боқаман. Бу ҳам етмагандай, Новоалексеевкадан ўтишим биланоқ, генератор ток бермай қўйди. Очиб, пружинасини созлаб, тўғрилайман, яна бироз юргач, қизил чироқ ток келмаётганлигидан дарак беради. Бир амаллаб, аккумулятор ёрдамида шаҳарга кириб келдим.
Ёнилғи қуйиб олгач, шаҳар кўчаларида созлаш корхонасини излаб юрган бир пайтда аккумуляторнинг токи ҳам тугади. Ўткинчилардан сервис қайдалигини сўрайман. Бири яна уч чақиримлар чамаси юрасан, деса, иккинчисидан орқада қолиб кетди, деган нохуш хабарни эшитаман. Йўловчилардан бири Коммунальник кўчаси, 2-уйга ишора қилиб, бу хонадонда собиқ инженер – Юрий Иванович Брюков истиқомат қилишини, у жуда оқкўнгил, мурувватли инсон эканлигини айтди ва менга чорлаб берди.
Иккимиз биргаликда генераторни, қисман созлаймиз, аккумуляторни токка улаймиз. Шу тариқа, яна олис, машаққатли йўллардан ҳисобланмиш Актюбинскдан Орол томон юра бошлайман.
Хромтов ва Қорабутоқ атрофлари яна серёғин келди. Нотекис йўллардан қийналиб келаётган техника бир ерга келгач, умуман ўчди. Тушиб у ёқ-буёғига назар соламан, ўткинчи машиналарга яқин қишлоқлардан бирига етказиб қўйишни илтимос қиламан. Ёмғирда тўхташни хоҳламаган бир неча машина ўтиб кетади ва қайсидир кўчма колонна ишчиларини олиб келаётган ҳайдовчи оғир шароитдалигимга тушунди, шекилли, шатакка олади. Лекин, бироз юрмасданоқ тўхтатиш учун ишора қиламан. “Не болды?” деб ёнимга келади ҳалиги ҳайдовчи. Арқон калталиги туфайли, ёмғир сувлари ва лой аралаш тошлар отилаверганлиги, шу боис, йўлнинг ўйдим – чуқурларидан бирида кажава кўтарилиб, ағдарилиб кетишимга оз қолганлигини тушунтираман. У чорасиз, йўлда қолдириб, жўнаб кетади.
Чунонам ёғаётган ёмғирдан ҳўл бўлиб кетган кийимларимни, тагида сув йиғилган резина этигимни бир амаллаб алмаштиришга чоғланаётганимда, анча олисдан икки машина кўринди. Уларнинг ўтиб кетишини кутиб, андак сабр қиламан. Иккала “КамАЗ” ҳам қошимга келиб, кетма-кет тўхтади. Ленинободдан тарвуз ва қовун ортган 90-86 ЛБЛ давлат номерли машинадан Рустам Пўлатов исмли йигитча тушиб, мен билан ҳол-аҳвол сўрашади. Вазиятни тушунгач, мотоциклнинг у ёқ-бу ёқларига синчиклаб қарайди, моторни ишлата олмагач, бир қовун инъом этиб, узрини айтиб кетишади.
Азбаройи қорним очганлигидан қовундан икки тилим кесиб, нон билан тамадди қилган бўлдим. Муздек қовун баттар совуққотдириб юборди. Бироз секинлашган ёмғир остида тезлик билан кийимларимни тўлиқ алмаштираман ва кажава ичидаги чала қуриган кўрпалар ичига кириб, плашч-палаткани ёпиниб оламан. Баъзи жойлардан ўтаётган ёмғир сувларини иложи борича бартараф этишга ҳаракат қиламан ва тепамдан тарсиллаб уриб турган томчи сасларига қулоқ тута-тута уйқуга кетаман. Тонг ёришганида ҳам ёмғир шиддат билан палатка ва кажава тунукаларига тарсиллаб уриларди. Ичкарини тимирскилаб, бир бўлак нон ва уч-тўртта конфет олиб, вақт ўтказишга ҳаракат қиламан.
Кун пешиндан оққач, ҳаво очилиб, бироз исигандай бўлди. Ўрнимдан туриб, асфальтнинг ўйдим-чуқурларига йиғилиб қолган сувлар билан бет-қўлимни ювиб оламан. Техникамни кузатаман, свечаларини алмаштираман, сим ўтказгичларини ва шу каби гумон қилган барча жойларини бир йўла кўздан кечириб чиқаман. Хайрият-ки, мотор ўт олади. Анжомларимни тезлик билан кажавага жойлаб, йўлга тушаман. Бир амаллаб, Иргиз дарёси кўпригидан ўтиб, чорраҳага етиб келаман.
Олдимда юз чақиримдан зиёд, олти балли денгиз тўлқинида сузаётган қайиқ мисоли тошдан тошга урилиб ўтадигандай йўлга алоҳида тайёргарлик кўра бошладим. Трассадан 23 чақирим кун чиқиш томонда жойлашган Иргиз посёлкасидаги Барисбаев кўчаси, 1-уйда истиқомат қилувчи Турсунбек Қодировнинг ёрдамида мотоциклни бир қатор кўрикдан ўтказиб олишга муяссар бўлдим ва қумли кўчаларга жойлашган ёнилғи қуйиш шохобчасидан кераклича бензин қуйиб ҳам олдим.
Кечани шу посёлкада Абай кўчаси, 10-уйда турувчи Шакен амаки Шинғисов даргоҳида ўтказдим. Биргаликда таом тайёрлаб, ГАИ ходимлари ва бошқа иргизликлар билан ҳамсуҳбат бўлдим. Бошқа хонадон ўтовларида ҳам чойхўрлик қилиб, кўрган-кечирганларимни бошдан-оёқ уларга сўзлаб бердим.
Ўта мураккаб йўлдан I-II тезликда қийнала-қийнала кетаётган пайтларимнинг бирида эҳтиётдан олинган 20 литрлик ёнилғи идишим болтлардан биттасига урилавериб, тешилиб қолибди ва натижада бензин багажник ичига тўкилиб битибди. Шу сабабли, Орол шаҳрига 75 чақирим чамаси қолганда, ёнилғим буткул тугаб, йўл устида туриб қолдим. Онда-сонда ўтаётган машиналарнинг аксарияти “КамАЗ” бўлганлиги сабабли тўхтатишимга ҳожат йўқ эди. Хайрият-ки, енгил машинаси билан қошимга келиб тўхтаган ота-бола Кудрявцовлар жонимга оро киришди ва менинг шаҳарга етиб олишимга кўмаклашишди.
Оролдан 39 километр чиқибоқ, тўхташга мажбур бўлдим. Қоронғу кечгача уннашим бефойда кетди. Эрталаб аккумулятор токи ёрдамида яна Оролга қайтаман. ГАИга етгач, ходимлардан бири мени МТМ корхонаси томон йўллайди. Раҳбарлари билан келишилган ҳолда 1100 сўм эвазига икки кун, деганда генераторни қайтадан йиғдириб оламан ва тонг саҳарлаб йўлга тушаман.
Ўрнатиш жараёнидаёқ шубҳали кўринган ушбу генератор ҳам узоққа етиб бормади. Шу корхона электриги Жаксимбекнинг мийиғида кулишининг асл маъносини ҳам, энди англаб етдим.
Қизилўрдадан Чимкент вилоятига ўтиш йўлларининг бирида қозоқ йигити ўз мотоциклидаги генераторини алмаштириш шарти билан 1500 сўмга сотишга рози бўлди.
…Орис дарёси кўпригидан баландликка кўтарилишим биланоқ, она диёрим кўзимга ташланади. Шу тариқа, серсаргузашт сафаримнинг йигирма тўртинчи куни, деганда Чимкент шаҳрининг “Кўктем” магазини ёнидаги қовунчиларнинг бирига ўртача катталикдаги қовунлардан бирини кўрсатиб, кўпдан очиқиб юрган эсам-да, болаларимга бирон нарса совға этиш учун сақлаб келаётган 58 сўмимни узатаман. У менинг киссамда қолган охирги ақча эканлигига ишонч ҳосил қилган ва аҳволимни тушунганлигидан ҳалиги қовунни қўлимга тутқазади…
…Уйга кириб келишим биланоқ, болаларим, қўни-қўшниларим, Тошкентдан келган шоир ва ёзувчи меҳмонлар Мирпўлат Мирзо, Абдурашидлар қуршовида қоламан.
Айниқса ёзувчилар қизиқувчан келишади. Дастурхонда таомлар мунтазир бўлишига қарамай, улар мени бот-бот саволларга тутишар, кўпроқ сафар таассуротларимдан эшитгилари келар, ён дафтарчам ва ҳужжатларимни қизиқиб кўздан кечиришар, ранг – рўйимга зимдан назар солишар эди.
Уларга кўрган-кечирганларимни сўзлаб бераман.
*        *        *
Сайрам нева
Сафар тафсилотларимни баён этарканман, уларни тўла-тўкис қоғозга тушира олмаганлигим сабабли, сиз – азиз дўстлардан узр сўрайман.
“Дунё ўзбеклари” учун махсус
Сайрамдан (Қозоғистон)

Ўхшаш мақолалар:

  1. Исмат Хушев – Истанбулда! “Туркияга саёҳат” туркумидан (7-қисм, давоми)
  2. Исмат Хушев: Абдулла Орипов Америка тупроғида – Сафар таассуротлари (1-қисм)
  3. Исмат Хушев: Абдулла Орипов Америка тупроғида – Сафар таассуротлари (2-қисм)
  4. Исмат Хушев: Абдулла Орипов Америка тупроғида – Сафар таассуротлари (3-қисм)
  5. Сирли Салимбойваччанинг Сеҳрли Салтанатига Сафар…
  6. Исмат Хушев: Жума, шанба, якшанбада – “Гоҳ сайр ҳам даркор экан…” (Фотолавҳа)
  7. Исмат Хушев – Туркияда (Анталияга саёҳат” туркумидан) 3-қисм
  8. Анвар САЙРАМИЙ: ОЛТИНЧИ ҚАБР (Ҳаётий-фожеий ҳикоя)
  9. Исмат Хушев: Қодиржон Ботиров билан учрашув – “Истанбулга саёҳат” рукнидан
  10. Анвар Сайрамий: Орқага йўл йўқ (Сафар саргузаштлари)
  11. Нодира Бегим: Дубай сафари таассуротлари… (1-қисм)
  12. Нодир Бегим: Дубай сафари таассуротлари… (2-қисм)
МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ

Шарҳ қолдириш

Фақат 500 белгигача рухсат этилади. Мақола ёки хабарларни МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ ёки Биз билан алоқа шакли орқали жўнатинг.

Click here to cancel reply.

 characters available

    ЕР ЮЗИ БЎЙЛАБ ТАШРИФЛАР

    Количество уникальных посетителей
    Flag Counter

    Энг кўп ўқилганлар

    • Исмат Хушев – Самарқанд: Бир тарихий учрашувдан туғилган таассуротларим…  - 94169 марта ўқилган
    • Тошкент вилоятининг собиқ ҳокими ҳибсга олинди  - 31353 марта ўқилган
    • Фарғонада 8 март куни хотин-қизларга транспорт текин бўлди  - 31300 марта ўқилган
    • Шукрилла Мирсаидов вафот этганига ропа роса бир йил бўлди…  - 31263 марта ўқилган
    • Улуғ файласуф шоир Абдулла Ориповнинг Ҳамза ҳақидаги икки хил фикри…  - 31159 марта ўқилган
    • Ўзбекистон Республикасининг янги Бош прокурори И.Б Абдуллаевга  - 30912 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон овози” нашри: Россияда қонуний ишлаш имкониятлари кенгаймоқда  - 30834 марта ўқилган
    • Улуғ ўзбек шоири Абдулла Ориповнинг Хьюстон (АҚШ) да ёзган янги шеърлари (38)  - 30826 марта ўқилган
    • Севги бамисоли лолақизғалдоқ, Тегинмай бўлмайди, Тегсанг тўкилар…  - 30825 марта ўқилган
    • Мухолиф сиёсатчи Доктор Намоз Нормўминнинг СовМинга йўлланган дастури  - 30824 марта ўқилган
    • Карим Баҳриев: Бугун 2017 йил 31 июлда Зангиота бобони зиёрат қилдик…  - 30824 марта ўқилган
    • Буюк ўзбек шоири Абдулла Орипов вафот этганига ропа роса қирк кун бўлди…  - 30822 марта ўқилган
    • Ҳофиз Комилжон Отаниёзов таваллудининг 100 йиллик байрами кенг нишонланди  - 30821 марта ўқилган
    • Разговор Путина и Трампа COMEDY CLUB  - 30821 марта ўқилган
    • Кокаин для товарища Сталина или Сталина подсадили на кокаин перед смертью  - 30816 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар: Шаҳзода ва Алишер Файз – Қилпиллама  - 30815 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Ўткир Ҳошимов: Янга (ҳикоя)  - 30815 марта ўқилган
    • Журналисты нашли подтвер ждение причастности их к спецслужбам – Новое Время  - 30814 марта ўқилган
    • Ислам Каримов-младший: мою мать оклеветали, доказательств нет  - 30813 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар – Жўрабек Жўраев “Озод Шоу”да  - 30813 марта ўқилган
    • Канададаги ўзбек адвокати Бахтиёр Шоҳназаров – “Дунё ўзбеклари” меҳмони!  - 30807 марта ўқилган
    • Эврил Турон: Қора дўлана (роман) (Тўққизинчи қисм)  - 30807 марта ўқилган
    • Улуғ ўзбек шоири Абдулла Ориповнинг Хьюстон (АҚШ) да ёзган янги шеърлари (22)  - 30806 марта ўқилган
    • Отабек Тошев: Янги Президент ва янги имкониятлар…  - 30806 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (3-қисм)  - 30805 марта ўқилган
    • Поездки в Афганистан, Ташкент и Самарканд! (Ч-1)  - 30805 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 16. Кутилмаган учрашув  - 30805 марта ўқилган
    • Малика Салимова: Сиз мени севмайсиз. Биламан. Шунчаки қолгансиз ёқтириб….  - 30801 марта ўқилган
    • Исмат Хушев номидан бораётган видеоларда вирус тарқатилмоқда, очманг!!!  - 30798 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует:  Дата поминок выбрана не случайно – Дочь без дефиса   - 30797 марта ўқилган
    • ЙИҒЛАТИБ КЕТГАН ҲОФИЗ – (Охунжон Мадалиев ёди)  - 30796 марта ўқилган
    • «Стоп кран» от Uzcard  - 30791 марта ўқилган
    • Малайзия пойтахтида ўзбекистонлик фоҳишалар қўлга олинди  - 30790 марта ўқилган
    • Саломат Вафонинг янги асари: АЖДАРҲО БОҒИ (Ҳикоя) 1-қисм  - 30790 марта ўқилган
    • Дада Зафар: Ўзбекистон Халқ шоири Муҳаммад Юсуф ҳотирасига бағишланади  - 30789 марта ўқилган
    • Эта видеозапись И.Каримова публикуется впервые. 2-13 июля 1990 года. Кремль…  - 30788 марта ўқилган
    • Юсуф Жума. Тангрининг  мўжизаси  - 30786 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: СОҲИБҚИРОН АМИР ТЕМУР (шеърий драмадан парча)  - 30785 марта ўқилган
    • Муҳаммад Солиҳ: Ойдин душанба куни ўлишни орзу қиларди… (“Ёднома”)  - 30785 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 15. Хайрли иш  - 30784 марта ўқилган
    • Поездки в Афганистан, Ташкент и Самарканд! (Ч-2)  - 30784 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 8-қисм  - 30783 марта ўқилган
    • Дадахон Хасан: Бизга мана шундай Президент керак эди…  - 30783 марта ўқилган
    • Суҳайлийдан Муҳаммад Юсуфга битилган мадҳиялар  - 30781 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёев сиёсий партиялар фаолиятини жиддий танқид қилди  - 30780 марта ўқилган
    • Улуғбек ҲАМДАМ: ОЙБЕКНИНГ ШОҲ АСАРИ  - 30779 марта ўқилган
    • Заявление по поводу клеветы НДУ против Бухарбаевой  - 30772 марта ўқилган
    • Тошкентлик “Робин Гуд”: Шайтон – Алайҳиссалом билан тўқнашув. (10-қисм)  - 30771 марта ўқилган
    • “Озодлик”: Хорижда OVIRи тугаган ўзбекистонликларга жазо бекор қилинди  - 30771 марта ўқилган
    • Улуғ ёзувчи Одил Ёқубов умр йўлдошининг хотиралари (38-42)  - 30769 марта ўқилган
    • “Телевидениенинг энг катта режиссёри Оқсаройда ўтирибди” – Шароф Убайдуллаев  - 30769 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 17-якуний қисм. Умид – яшаш асоси  - 30769 марта ўқилган
    • Наврўзинг муборак Ўзбекистоним!  - 30769 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: Отишма бўлган Оттавага сафар (8-якуний қисм)  - 30768 марта ўқилган
    • Как понимать намеки президента Узбекистана на либерализацию?  - 30764 марта ўқилган
    • Эврил Турон: ‘Ислом ака Ўзбекистонни гўрга орқалаб кетмади’  - 30763 марта ўқилган
    • Истеъдодли ижодкор Алишер Назар ижодий саҳифасига сафар…  - 30761 марта ўқилган
    • Абдиҳамид Парда: “Жаҳон адабиёти” шарофати  - 30760 марта ўқилган
    • На Ближнем Востоке затевается что-то очень-очень крупное  - 30760 марта ўқилган
    • Андижон “Нафосат” клуби: Ижод сирларини ўрганиш дарси…  - 30759 марта ўқилган
    • Запрещенное к показу видео о Путине  - 30759 марта ўқилган
    • Президентская дочь — лишь винтик в системе коррупции  - 30758 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Надомат – Олти саҳнали пьеса  - 30756 марта ўқилган
    • “Жаҳон адабиёти” журнали бош муҳаррири Шуҳрат Ризаевга шеърий мактуб  - 30755 марта ўқилган
    • Фальсификации дел и подкуп прокуроров, судей и милиционеров продолжаются…  - 30755 марта ўқилган
    • Атамбаев о выборах – Возможный список депутатов шестого созыва  - 30755 марта ўқилган
    • Комилжон Отаниёзов таваллудининг 100 йиллигига (2-мақола)  - 30753 марта ўқилган
    • Насрулло Сайид: “Ватанга қайтишимга изн беринг” – BBC O’zbek  - 30749 марта ўқилган
    • “Главному редактору “Дунё узбеклари”: Теперь я понял Вашу учесть, жизнь за границей…  - 30749 марта ўқилган
    • Зрители потеряли дар речи, когда этот мужчина из индейского племени начал играть  - 30747 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” Бош муҳарририга Бухородан мактуб…  - 30747 марта ўқилган
    • Муҳаммад Солиҳ: Унутма – фақат сен ҳурсан!  - 30744 марта ўқилган
    • Бу қиз айрим юлдузларга қандай қўшиқ айтишини кўрсатиб қўйди. Офарин!  - 30743 марта ўқилган
    • ”Тимирскиланаётган одам”ни ўқиб…  - 30742 марта ўқилган
    • Лола Исломова Матбуот агентлиги бош директорига очиқ хат билан мурожаат қилди  - 30741 марта ўқилган
    • Мирзиёев ҳукумат йиғилишида Розуқулов ва Ибрагимовга ҳайфсан берди  - 30741 марта ўқилган
    • Таниқли журналист, устоз Муҳаммаджон Обидовнинг Исмат Хушевга норозилик хати  - 30740 марта ўқилган
    • Аёл бўлмаса, адабиёт бўлмасди. Адабиёт аёлни англаш учун яратилган…  - 30738 марта ўқилган
    • Инвалида-колясочника посадили за разбойное нападение на спецназовца  - 30736 марта ўқилган
    • Президент Шавкат Мирзиёев “Озодлик” радиосини кузатиб боришини тан олди…  - 30734 марта ўқилган
    • Ўзбекистон телевидениеси илк бор Каримов сиёсатини танқид қилди (ВИДЕО)  - 30731 марта ўқилган
    • Президент Каримовдан кейин Ўзбекистонни нималар кутмоқда?  - 30727 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Биринчи ўзбек генерали Собир Раҳимовнинг порлоқ хотирасига  - 30724 марта ўқилган
    • Зилолабону: Биздан рози бўл, Муҳаммаджон…  - 30720 марта ўқилган
    • Ўрта-махсус таълим тизимидаги инқироз ҳақида  - 30719 марта ўқилган
    • Алексей Венедиктов о Путине и его преемнике…  - 30718 марта ўқилган
    • Туркия: Садоқатли ит ҳожасининг жаноза маросимларида қатнашди…  - 30717 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Бўлурман суҳбат ичра гоҳо Исмат билан бир кун… (2-шеър)  - 30717 марта ўқилган
    • Муҳаммад Исмоил: ИЛМИМНИ ЗИЁДА ҚИЛ, ПАРВАРДИГОРИМ !  - 30715 марта ўқилган
    • Қашқадарё: Қаршидан Китобга тез юрар поезд қатнайди…  - 30714 марта ўқилган
    • …что означает слово «Кока» в названии напитка….  - 30713 марта ўқилган
    • Буюк Абдулла Орипов хотирасига ёзилган шеърлар (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 30708 марта ўқилган
    • Ўзбек мухолифатининг таниқли шоираси Гулчеҳра Нуруллаева ижодидан намуналар  - 30706 марта ўқилган
    • Ислам Каримов. Сильный человек в “заложниках” у слабого государства? (штрихи к политпортрету)  - 30706 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар: Зиёда – Хаёлим…  - 30705 марта ўқилган
    • Малоҳат Эшонқулова: Наманганлик Дилмурод Жумабоевга жавоб ўрнида…  - 30704 марта ўқилган
    • ЎРТА ЙЎЛНИ ҚАНДАЙ ТОПАМИЗ ? (8)  - 30704 марта ўқилган
    • Фахриддин ҚОРАТОЕВ: “СЕНГА БАХТДАН ТАХТ ТИЛАРМАН”  - 30703 марта ўқилган
    • Бердиёр ЖУМАЕВ: Аёл — иқбол — истиқбол… (3-қисм)  - 30703 марта ўқилган
    • Абдураҳим Пўлат: Ўзбекистонга қайтиб, сиëсат билан шуғулланаман…  - 30703 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (1-қисм)  - 30703 марта ўқилган
    • Бердиёр Жумаев: Эътирофларим ва эътирозларим…  - 30703 марта ўқилган
    • То, что нашли в животе у этого кашалота, должно перевернуть наш мир  - 30703 марта ўқилган
    • Гулбаҳор Саид Ғани: Тошни ёриб чиқар бир куни гулим…  - 30702 марта ўқилган
    • Алишер Навоий ва Заҳириддин Муҳаммад Бобур ижодида аёл васфи  - 30702 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 6-қисм  - 30702 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёевнинг ажойиб нутқини қўйибсиз, эшитиб мазза қилдим, раҳмат…  - 30701 марта ўқилган
    • Kanadada yashash huquqini qanday qo’lga kiritish mumkin? (Birinchi maqola)  - 30701 марта ўқилган
    • Муслимбек Йўлдошев: Тушимга Абдумўмин кирибди. Кўриниши хотиржам…  - 30701 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 14. Қайтиш  - 30701 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков: СЕВГИМ-СЕВГИЛИМ… Қисса (2-қисм)  - 30700 марта ўқилган
    • Сиз севган санъаткорлар – Маҳмуд Намозов хонадонида  - 30700 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов Абдулла Искандарга: Машрабни осган элдан мен қадр тилармидим…  - 30699 марта ўқилган
    • Абулқосим МАМАРАСУЛОВ: МЕН ҚАНДАЙ ЁЗУВЧИ БЎЛГАН ЭДИМ (10)  - 30699 марта ўқилган
    • Невероятная польза банана: почему никогда не стоит выбрасывать это богатство  - 30696 марта ўқилган
    • Тўра Мирзо: Бир кун аввал негадир Баҳодирни кўргим келаверди…  - 30695 марта ўқилган
    • Помогаем иммигрировать: 10 ЛУЧШИХ СТРАН МИРА ДЛЯ ЖИЗНИ  - 30694 марта ўқилган
    • Тожикистонлик ўзбекзабон адиб адабий мукофот билан тақдирланди  - 30693 марта ўқилган
    • Ҳайдарали Маматов: Шерзоджоннинг рафиқаси ҳақидаги чин севги иқрори…  - 30692 марта ўқилган
    • Иқбол Мирзо. Қўнғироқ (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 30677 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Хотинини ўғирлаган йигит (Ҳикоя)  - 30674 марта ўқилган
    • Ўзбек махсус хизмат агенти Абвер немис разведкасига қарши… (МХХ тарихидан)  - 30673 марта ўқилган
    • Игорь Николайчук: Первый холм Шавката Мирзиёева…  - 30672 марта ўқилган
    • Шодмонов ва унинг командаси ЎзТВ дан албатта кетиши керак…  - 30672 марта ўқилган
    • Исмат ХУШЕВ: ДАВЛАТ МАСЛАҲАТЧИСИ БЎЛГАН БИРИНЧИ ШОИР  - 30672 марта ўқилган
    • Мирзиëев Каримов молиявий тизими бошқарувчисини пенсияга жўнатди  - 30671 марта ўқилган
    • Таниқли журналист Шароф Убайдуллаев 9 май ҳақида…  - 30671 марта ўқилган
    • Предъявление обвинений дочери – приурочено к годовщине кончины ее отца  - 30671 марта ўқилган
    • “ОЗОДЛИК” РАДИОСИ – Ўзбекистон Бош прокурори Рашид Қодиров ишдан олинди  - 30670 марта ўқилган
    • Страсбург суди ватандошимиз Али Феруз ҳимоясига келди…  - 30668 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдимоти: “Севишни билмайди шарқлик аёллар!”  - 30667 марта ўқилган
    • Президент Мирзиёев назоратдагиларга нисбатан умумий Авф эълон қилди…  - 30665 марта ўқилган
    • ГУЛРУХСОР ХУДОЙБЕРДИЕВА: АЙТСАМ ТИЛИМ, АЙТМАСАМ ДИЛИМ – ОИЛА ЁКИ КАСБ?  - 30664 марта ўқилган
    • ШАВКАТ МИРЗИЁЕВ ПОСЕТИЛ КОННЫЙ ЗАВОД В ТАШКЕНТСКОЙ ОБЛАСТИ  - 30664 марта ўқилган
    • Узбекистан – Таджикистан: дружба, испытанная временем (ТВ «O‘zbekiston»)  - 30664 марта ўқилган
    • Умида Ахмедова: Рауф Парфи мени Александр Блок шеьрияти билан таништирган….  - 30664 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 7-қисм  - 30664 марта ўқилган
    • Шароф Убайдуллаев билан Сарвар Усмон суҳбати: Сенат қаридими?  - 30662 марта ўқилган
    • Нашримиз архивидан: “Дунё ўзбеклари” Бош муҳарририга мусиқий совға  - 30661 марта ўқилган
    • Хворостовский до полусмерти избил жену и её любовника  - 30660 марта ўқилган
    • Не сломают ли Шавката Мирзиёева, как 16 февраля 1999 года сломали Каримова?  - 30659 марта ўқилган
    • Алишер Усманов: «У меня нет наследников»  - 30657 марта ўқилган
    • Маддоҳ журналисту латтачайнар амалдор кимга ҳам керак? (2-мақола)  - 30656 марта ўқилган
    • Гулнора Каримованинг музлатилган миллионлари тақдири нима бўлди?  - 30655 марта ўқилган
    • Установлен памятник Михаилу Массону и Галине Пугаченковой  - 30655 марта ўқилган
    • 2016-й унес вместе с Каримовым легендарных современников его времени  - 30655 марта ўқилган
    • Опровержение клеветы в отношении журналиста Малохат Эшонкуловой  - 30654 марта ўқилган
    • Язык мой – враг мой или о том, как в Таджикистане запретили говорить по-узбекски  - 30653 марта ўқилган
    • Биз Тошкентдан бўламиз… (Муҳокама учун мавзу)  - 30653 марта ўқилган
    • МХХнинг икки адвокатга қарши тутуриқсиз иддаоси рад этилди – “Озодлик”  - 30653 марта ўқилган
    • Одил Ёқубов. Яхшилик (ҳикоя) (“Ўтганлар ёди”)  - 30653 марта ўқилган
    • ШАВКАТУ МИРЗИЁЕВУ ИСПОЛНЯЕТСЯ 60 ЛЕТ  - 30651 марта ўқилган
    • МИЛЛАТ РУҲИГА ЭЪТИҚОД (Ўзбекистон Халқ шоири Хуршид Даврон билан суҳбат)  - 30649 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Эркин Аъзам: Таъзия (Ҳикоя)  - 30648 марта ўқилган
    • Шуҳрат Бобожон: Оддий алоқачининг Бош вазирликкача бўлган йўли…  - 30647 марта ўқилган
    • Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Тўққизинчи қисм  - 30647 марта ўқилган
    • Россия “Бош саҳнаси”да ўзбек йигити ҳаммани лол қолдирди  - 30646 марта ўқилган
    • Исмат Хушевга мактуб: Сизда ҳам цензура борми?  - 30646 марта ўқилган
    • Кенжабий: АҲМАД ҲОЖИ МАКТУБЛАРИГА ШЕЪРИЙ ЖАВОБЛАР  - 30645 марта ўқилган
    • Борис Сапрыкин: Письмо в редакцию «Дунё Узбеклари»  - 30642 марта ўқилган
    • Андижон адабий гурунгида Наврўз ва Оналар мадҳи  - 30638 марта ўқилган
    • Маддоҳ журналисту латтачайнар амалдор кимга ҳам керак? (1-мақола)  - 30637 марта ўқилган
    • Бердиёр ЖУМАЕВ: АМИР ТЕМУР ВА ЧИНГИЗХОН АМАКИВАЧЧАЛАРМИ? (3)  - 30637 марта ўқилган
    • Чашмаи Айюбдан ўғирланган 800 йиллик кошин Ўзбекистонга қайтарилди  - 30636 марта ўқилган
    • Элбек Раҳмат: Пулни тўла… (Айрим ноинсоф солиқчилар таърифида)  - 30634 марта ўқилган
    • Кетгим келмаяпти, онажон (Карим Баҳриев шеъри, Раҳматилла Юсупов ашуласи)  - 30634 марта ўқилган
    • Ажойиб инсон, таниқли болалар шоири Олқор Дамин вафот этди!   - 30634 марта ўқилган
    • Бугун истеъдодли ўзбек шоири Ҳамроқул Асқар туғилган кун. Табриклаймиз!  - 30633 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдим этади – Эргаш Каримов ёди…  - 30632 марта ўқилган
    • Сирожиддин Ислом: Соғиниб яшайман Озод бўзтўрғайни…  - 30632 марта ўқилган
    • Ўзбекистоннинг Украинадаги фуқаролари ва сиёсий қочқинлари диққатига  - 30631 марта ўқилган
    • ИСМАТ ХУШЕВ – ТОШКЕНТДА!  - 30631 марта ўқилган
    • Возвращение «узбекской принцессы»: что ждет Гульнару Каримову  - 30629 марта ўқилган
    • Миллий телерадиокомпания раиси ишдан олинди…  - 30628 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдим этади: Ўшлик мухлисамиз Нозима Раҳмонова шеърлари…  - 30625 марта ўқилган
    • Бошда дўппи, эгнимда атлас, Зилоламан Ўзбекистондан!  - 30625 марта ўқилган
    • Неожиданная оттепель: что происходит в узбекских СМИ  - 30620 марта ўқилган
    • Uyga qachon qaytamiz? Chetda ishlab non topish juda xam azob ish…  - 30620 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует: Усечённая арифметика …  - 30620 марта ўқилган
    • Сергей Ежков информирует: Сидят девчонки, сидят в сторонке – Слеза запоздалая  - 30619 марта ўқилган
    • Биография премьер-министра Узбекистана Шавката Мирзиеева  - 30619 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёев: Ижодкорларга Паркентда уй қуриб берилади  - 30619 марта ўқилган
    • First Lady Michelle Obama Carpool Karaoke  - 30614 марта ўқилган
    • Ўлмасбек Самарқандий: ТАҚДИРНИНГ ТУҲФАСИ (ёхуд ўғирланган китоб)  - 30613 марта ўқилган
    • ГЕНЕРАЛЬСКИЕ ИГРЫ: УМЕР КОРОЛЬ! ДА ЗДРАВСТВУЕТ КОРОЛЬ!  - 30613 марта ўқилган
    • Ислом Холбой: Бўлган, бўлмаган (Роман) 9-қисм  - 30612 марта ўқилган
    • Муслимбек Йўлдошев: 24 апрель – Абдумўминнинг туғилган куни эди…  - 30612 марта ўқилган
    • Отабек Усмон: Эстетлар диктатураси (Абдували Қутбиддин ижоди ҳақида)  - 30611 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” орқали Ўзбекистон раҳбарларига мурожаат  - 30606 марта ўқилган
    • Марғилонлик Тошболтаевлар оиласини “Галатой”дан кўчиришмоқчи…  - 30603 марта ўқилган
    • Катта Ўзбек трактидаги Китоб Тошкент йўли 24 километрга қисқарди…  - 30602 марта ўқилган
    • Алишер НАЗАР: ТЎЙ ФОЖЕАСИ (долзарб масала)  - 30601 марта ўқилган
    • ЎзМУнинг журфакидан “Дунё ўзбеклари”га яна шикоят келди…  - 30601 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон овози” нашри: ҲАР ИССИҚ НОНИНГНИ ҚУЁШДАЙ КЎРДИМ…  - 30599 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 13. Дилдаги ғалаён.  - 30599 марта ўқилган
    • Расследование против Трампа. Чем это может закончиться  - 30598 марта ўқилган
    • Dilmurod Jumaboyev: Barkamol avlod (advanced generation) compete in Jizzakh  - 30598 марта ўқилган
    • Ҳабиб Саъдулла ижоди (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 30598 марта ўқилган
    • Ўзбекистонлик АҚШга келган куни бедарак йўқолди – Ватандош  - 30596 марта ўқилган
    • ДИЛДАН ДИЛГА КЎЧГАН САТРЛАР (Ҳамроқул Асқар ижодига чизгилар)  - 30596 марта ўқилган
    • СМИ России: Кремль ведет страну к полной изоляции  - 30594 марта ўқилган
    • Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий: Ўйласам, ул дилбарим маккорга ўхшайди-ку…  - 30594 марта ўқилган
    • Абдиҳамид Пардаев: УСМОННОМА (Ўзбекистон халқ шоири Усмон Азимга)  - 30593 марта ўқилган
    • Лола Хатамова: «Я не состояла в любовных отношениях с Каримовым»  - 30593 марта ўқилган
    • Сделаем день ярче: узбекистанцы готовятся поздравить Мирзиёева с юбилеем  - 30591 марта ўқилган
    • ЎЗБЕКИСТОНДА СУД-ТИББИЁТ ЭКСПЕРТИЗАЛАРИ ҒАРИБ АҲВОЛДА  - 30589 марта ўқилган
    • ББС: Ўзбек олтинининг тақдири нима бўлади?  - 30586 марта ўқилган
    • Фоторепортаж с бала в Институте костюма в Нью-Йорке  - 30584 марта ўқилган
    • Ўзбек йигити қандай қилиб Amazon компанияси ходимига айлангани ҳақида  - 30584 марта ўқилган
    • Сотрудники МНБ Туркменистана открыто интересуются обстановкой…  - 30583 марта ўқилган
    • Сенатор Шуҳрат Ғаниевнинг “Озодлик” ҳақидаги фикри ўзгардими?  - 30582 марта ўқилган
    • Исёнкор дарахтлар ёки Шукур Содиқнинг “Ҳурлик салтанати” китобига чизгилар…  - 30582 марта ўқилган
    • Сувсиз қишлоқ “Обод” бўладими? (танқидий мақола)  - 30580 марта ўқилган
    • Эхо – Матвей Ганапольский: Приглашение на казнь?  - 30579 марта ўқилган
    • Абитуриентлар: “МХХчиларнинг ўзлари телефон олиб кириб беришди”  - 30577 марта ўқилган
    • Туркиядаги давлат тўнтариши уринишига роппа роса бир йил бўлди…  - 30575 марта ўқилган
    • Танишинг – Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Еттинчи қисм  - 30573 марта ўқилган
    • Давронбек Тожиалиевга оналари вафоти муносабати билан таъзия билдирамиз…  - 30571 марта ўқилган
    • Танишинг: Ўзбек “Мартин Иден”и – Даврон Султонов…  - 30569 марта ўқилган
    • «Маддоҳ журналистларнинг ковушини ўнглаб қўйиш фурсати келди». Учинчи мақола  - 30566 марта ўқилган
    • Ги де Мопассан: Алвидо! (Инглиз тилидан Гулноза Мамарасулова таржимаси)  - 30565 марта ўқилган
    • Халқаро”Олтин мерос” хайрия фонди янги ёдгорлик мажмуини барпо этди  - 30564 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Битта бўричалик топмадим ўлим…  - 30562 марта ўқилган
    • Ўзбекистон ва Тожикистон иқтисодий ҳамкорликка бел боғлашди  - 30561 марта ўқилган
    • Что происходит с корреспондентом «Новой газеты» Али Ферузом  - 30560 марта ўқилган
    • Ўзбекистон халқ шоири Омон Матжоннинг Президентга шеърий табриги  - 30557 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Улуғбек Ҳамдам: Узоқдаги Дилнура (Ҳикоя)  - 30556 марта ўқилган
    • Пресса США: Россия теперь – наш главный враг  - 30556 марта ўқилган
    • Кетаверинг, ортингиздан югурмайман, Ўтказмайди, ғуруримнинг тоғи баланд  - 30555 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” Бош муҳаррири Германиядан Амстердам (Ҳолландия)га келди  - 30553 марта ўқилган
    • Ҳамроқул Асқар: “Жаннат Оналарнинг оёғи остидадир..,” (Ҳадисдан)  - 30547 марта ўқилган
    • Тошпўлат Йўлдошев: Шарқшунос олим Шоислом Шомуҳамедов хотираси  - 30544 марта ўқилган



Интернетдаги RSS каналимизни ўқинг Твиттердаги саҳифамиз! Facebook орқали дўстлашамиз!



Мактуб ёзиш

ЖАҲОН ОММАВИЙ АХБОРОТ
ВОСИТАЛАРИ

"Ўзбекистон овози" газетаси
Прямой эфир ДОЖДЯ
СНОБ.РУ
ИНО TV
Colta.Ru
Украинская правда
Корреспондент.Нет
Русская служба ББС
ББС Ўзбек хизмати
Голос Америки
Америка овози
Озодлик
Uznews.Net
Фергананьюс.Ру
РосБалт -информационное агентство
Эхо Москвы
Радио Свобода
Ньюс.Ру
Московский Комсомолец
Литературная газета
Комсомольская правда
Новая газета
Союз независимых журналистов Центральной Азии
Центразия.Ру
NEWS-ASIA-Центральноазиатский информационный портал
Каспаров.Ру
Аргументы и факты
Однако
Китоб дунёси
Узметроном
Новое Время - The New Times
Альтернативная литература Узбекистана

Copyright © 2014 — ДУНЁ ЎЗБЕКЛАРИ. Барча ҳуқуқлар ҳимоя қилинган