"Дунё ўзбеклари" сайтини энди телефонда, планшетда ва комьютерда ихчам мобиль версияда кўришингиз мумкин:
  • Асосий
  • Ассалому алайкум!
  • Муаллиф ҳақида
  • МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ

Отиб ташланган Андижон… (Русчадан Исмат Хушевнинг эркин таржимаси) 3-қисм

Бош мақола, Муҳаррир минбари, Ўтганлар ёди | 05/15/2016 07:48-     23320 марта ўқилди

 

Черная дира  

Алексей ВОЛОСЕЕВИЧ:
ОТИБ ТАШЛАНГАН АНДИЖОН –
Рус тилидан Исмат Хушевнинг эркин таржимаси
(3-қисм)
Алексей Волосеевич
(13 май фожеаларини бошидан кечирган шаҳарнинг машъум хотиралари…)
Бу дахшатли воқеалар ўққа тутилган Андижонда 16 майдан эътиборан икки ҳафта давомида ёзилди.
Ҳали маҳаллий аҳоли бу қонли воқеалардан ўзига келолмаган, уларнинг баъзилари ҳатто ўз яқинларини дафн ҳам этишолмаган – аксар мурдаларни топишнинг иложи йўқ, улар қаёққадир ғойиб бўлишган…
отилган андижон
“Фергана.РУ” ахборот агентлиги мухбири, 13 май фожеалари гувоҳи Алексей Волосеевич Андижонда уйма-уй юриб, ҳалок бўлганларнинг қариндош-уруғлари, яқинлари, қўни-қўшнилари билан учрашиб суҳбатлашди.
Бу суҳбатлар асносида 24 нафар қайғули ҳикоя ҳосил бўлди.
Бу ёзувлар шарҳ талаб қилмайди. Фақат бир ҳолат бундан истисно: қуйида келтирилажак исмлар ҳикоя қилувчиларнинг хавфсизлиги нуқтаи-назаридан ўзгартирилган, холос.
Журналистларга кўнглини очувчи кишилар тақдири бу ерда фожеали якун топаётгани бугун ҳеч кимга сир эмас…

Бу “Андижоннома”нинг қисқартирилган қисми 8 июнда (2005 йил) Москванинг Время новостей” газетасида эълон қилинган.
Мазкур фожеаноманинг тўла матни эса Сизга хавола этилмоқда…

Таҳририят


ххх
Ҳалок бўлганларни топиш жуда осон. Истаган маҳаллага кириб, “Жаноза қаерда бор?” деб сўрасангиз кифоя, Сизни дарров олиб боришади. 13 майда ҳалок бўлганларнинг уйлари ҳам бир-биридан узоқ эмас. Бутун шаҳар бўйлаб сочилиб ётибди “жанозали” уйлар…
Баъзан бир бирига туташ қўшни ҳовлилар ҳам учраб туради. Ҳаммасида дарвоза бўйлаб қўйилган узун ўриндиқларга кўрпачалар тўшалган, марҳумлар хотирасига дуо қилиш учун ҳозирланган муваққат жой бу.
Келиб, ўтганлар руҳига дуои-салом ўқиб, бир лахза сукут сақлаб, кетаверасиз. Юракни сиқувчи совуқ сукунатдан сесканиб турасиз.
Гўё бутун Андижон улкан ва рутубатли қабристонга айлангандек…

 

Биринчи ҳикоя
Бахтиёр, 1986 йилда туғилган.
Биз унинг онаси ва қариндошлари билан мўжазгина ҳовлида суҳбатлашаяпмиз. Ғариб ва ночор бир манзара. Ўғли ҳақида ҳикоя қиларкан, онаизор ўксиб йиғларди: “15 май куни ўғлимнинг туғилган куни эди. Икки кун яшаганида ўн саккизга тўларди шўрлик…”
Унинг исми – Нигора, 1956 йилда туғилган, уй бекаси. Жами олти нафар фарзанди бўлиб, Бахтиёр билан яна бир ўғли бор эди. Энди ўғиллардан битта қолди. Бахтиёр оилада бешинчи фарзанд эди. Иккинчи ўғли ундан атиги бир ёш катта, холос.
Бахтиёр ҳам акаси билан одамларнинг хизматини қилиб пул топарди. Бозорда арава ташир, уй ремонти билан шуғулланар – ҳар қалай нима тўғри келса қилар, чунки катта оила ташвиши акаси билан унинг елкасида эди. Отаси уларни ташлаб кетган, онаси ундан айрилиб, каттакон рўзғор ташвиши шу икки ўғил гарданида эди…
Бахтиёрнинг топгани гоҳида икки-уч долларга етар, баъзан шунга хам етмас, лекин хар қалай шу пул ҳам оилани бир амаллаб тебратишга етиб турарди. Онаси ҳали пенсия олмас, кўп болали оилаларга бериладиган пул эса ҳукумат томонидан бекор қилинган эди…
Бу ҳовлида улардан бошқа яна холалари ҳам икки қизалоғи билан яшар эди. Жами уч хона ва бир айвондан иборат эди уларнинг уйлари. Ҳовлидаги ягона крандан 14 оила навбат билан сув ичишади. Яккаю ягона тахтадан қилинган хожатхона ҳам ҳамма учун умумий… Андижоннинг деярли ярми бугун ана шундай аҳволда …
“12 майдан 13 майга ўтар кечаси соат тўққиз-ўнлар атрофида отишма бошланди. – хотирлайди Бахтиёрнинг онаси. – Одамлар ҳовлига тўпланиб осмонга қарашар, ниманинг шарафига салут отишяпди деб ҳайрон бўлишарди. Лекин 12 май оқшоми ниманинг шарафига салут берилиши мумкин эди? – ўз-ўзига савол беради она. – Одамлар салут деб билган бу нарса хақиқий отишма эканлиги маълум бўлди – автоматлар, пулемётлар, БТР лар отишмаси эди…
Эрта тонгда Бахтиёр ўртоғи билан қаёққадир кетиб, пешинда қайтиб келишди. Тушлик қилиб, яна қаёққадир чиқиб кетишди. Шу кетганича қайтиб келмади. 14 май куни унинг дўстлари келиб, акасига Бахтиёр вилоят биноси олдидаги ҳайкал пойида ётганини маълум қилишди. Мурда устидаги латтани олиб қараган акаси “Бу Бахтиёр эмас” деган.
Мурда мажақланиб, бир кўлмак қонга айланиб қолган эди. “Бу Бахтиёр эмас” деган-у, лекин оёғидаги крассовкадан таниб қолган. Кундуз соат иккиларда уни уйга олиб келишди. Мен ҳушимни йўқотиб қўйган эдим. Уни олиб келишди-ю, ювиб “Писта-Мозор” қабристонида дафн қилишди. У ерда аллақачон бошқа бир янги қабр ҳам бор эди…
“Ўғлим ҳатто мачитга ҳам бормаган, номоз ҳам ўқимасди, – фарёд қилади онаизор. – Эртадан кечгача ишларди. Иккала шўрлик ўғлим бизларни боқишни ўйларди, холос… Марҳумнинг акаси: “Солдатлар тинч ахолини ўққа тутишди. Бахтиёрга иккита ўқ текканди – бири юрагига, иккинчиси – юрагининг остига…”
Марҳумнинг онаси: “Тинч аҳолига тегишмайди дейишганди, уларнинг айби нима? Қанча ўспирин ўлиб кетди…” Она ўз фарзандини отган, Андижонни ўққа тутган ҳукумат жазоланишини талаб қилди. Унинг сўзларига қараганда, Бахтиёрнинг дўстлари ҳам ҳақиқий қотилларни топиш ва жазолашга қасам ичишган…

 

Иккинчи ҳикоя
Толиб, 1972 йилда туғилган.
У биринчи май кўчасида яшар эди. Унинг уч фарзанди етим қолди. Энг жажжиси эндигина олти ойга тўлган эди, исми Раҳматилло…
Марҳумнинг уста-дурадгор қўшниси шундай ҳикоя қилади: “Бу маҳаллада деярли ҳамма устачилик билан тирикчилик қилади. Биз одамларнинг уйига бориб эшик, ром, мебел ясаймиз.
Майдонда отишма бошланган маҳал граждан кийимидаги милиция ходимлари ҳаммани уй-уйига ҳайдай бошлади. Биз хам эндигина кўчага чиққан эдик, уйга қайтиб кирдик.
Оқшом соат тўққизларда отишма бошланди. Кўчада қимирлаган неки бўлса ҳаммани ота бошлашди ҳарбийлар. Аллақачон оқшом тушган эди, ҳеч нарсани кўриб бўлмасди. Қўшним отишмани эшитиб кўчага чиққан эди, оёғидан яраланиб уйига қайтди. Толиб эса ёлғиз яшайдиган амакисидан хабар олгани қўшни уйга ўтди. Сўнг орқасига қайтаётганда – шундоққина муюлишда уни отиб ўлдиришди…

 

Учинчи ҳикоя
Аҳмад
Ахмад 1961 йилда туғилган. Қайнотаси ҳикоя қилади: “Турмага хужум уюштирилган 12-дан 13-майга ўтар кечаси Аҳмадни яқин синфдош дўсти Зикрилло уйғотиб, қувончли воқеани хабар қилади: у набиралик бўлган эди.
Тунги соат икки бўлишига қарамай икки синфдош, икки дўст боболик завқи билан келинларини кўргани – янги ва интиқиб кутилган набирани кўргани туғруқхонага ошиқадилар.
Аҳмад арендага машина олиб, таксистлик қиларди. Туғруқхонага бораверишда Ашуров (собиқ Красноармейская) кўчасини кесиб ўтиш керак эди. Худди шу манзилда ҳарбий қисм ҳам жойлашган эди. Нақ ҳарбий қисм рўпарасида уларни тўхтатишади.
Оёқ, қўл билан эмас, автоматдан ўқ отиб тўхтатишди, мангуга тўхтатишди…
Машина тўхтаса ҳам отаверишди, отаверишди… Шу ерда икки дўст, икки синфдош, икки қўшни, эндигина туғилган набиралари рухсорига етолмай ҳалок бўлишди…
“Мен уларни кун бўйи изладим. Кимдир Аҳмаднинг машинасини Ашуров кўчасида кўрганини айтди. Бориб уларни топдим. “Бу менинг куёвим” – дедим ҳарбийларга. “Йўқ, улар турмадан қочган тутқунлар!” – деб жавоб қилишди ҳарбийлар.
Уларнинг иккаласи ҳам уй кийимида эди. Ҳамма ёғлари илма-тешик бўлиб кетган. Кейинчалик санашганда уларга юздан зиёд ўқ узилган экан…
Ҳарбийлар: “Улар қочмоқчи эди, шунинг учун отишга мажбур бўлдик” – деб айтишди. Лекин бу жойдан қочишнинг иложи йўқлиги шундоққина кўриниб турибди – йўл фақат ҳарбий қисм олдидан ўтади холос…
“ТИКО” русумли, 17Г72-62 рақамли арендага олинган машина қандай ўққа тутилган бўлса шу алфозда илма-тешик бўлиб ётарди. Ўша куни менга уларнинг мурдасини беришмади – прокурордан қоғоз олиб келинг, деб айтишди.
Қоғозни олишга икки кун вақт кетди. Икки кун уларнинг ўлиги катта кўчада – ҳарбий қисм ёнида, ўша ўққа тутилган жойда қолиб кетди. Ўққа тутилган машина ва мурдаларни қўриқлаб турган ҳарбийлар прокурор ва судмедекспертларни кутишди.
Ниҳоят улар келиб воқеа жойини ва мурдаларни суъратга олишди. Машина отилган жойдан олтмишга яқин ўқдан бўшаган автомат гилзалари топишди…
Машинага эса ундан ҳам кўп ўқ теккан эди…
Мурдаларни моргга олиб кетишди. Уларни машинага мен ўзим юкладим. Моргдан эса бизга қайтариб беришди. Уларни “Ойша-хоним” қабристонида ёнма-ён дафн этдик…
Ўша куни мазкур қабристонда яна олти киши дафн этилди. Болалар ва аёлларнинг мурдалари негадир кўринмасди. Уларни қаергадир ғойиб қилишди…
Ҳалок бўлган болалар ва аёллар жуда кўп эди. Лекин ҳеч ким уларнинг ўлигини кўрмади…
Зикриллонинг фарзанд кўрган келини ҳалиям роддомда. Аҳмаднинг уч фарзанди – икки ўғил ва бир қизи етим қолишди.
Аҳмад илгари автобус ҳайдарди. Бизда завод ва фабрикалар ёпилгач, автобуслар ҳам йўқолиб, таксистлик қила бошлаган эди. Машинанинг кунлик аренда ҳақидан ташқари унга рўзғор тебратиш учун бир ярим-икки минг сўм қоларди (бир ярим-икки доллар).
“Уларнинг кимлигини сўраб-суриштирмай тўхтатишди-ю, отиб ташлашди. Агар текшириб кўришганида тирик қолишармиди? Уларни қандай отишган бўлса шундай ҳалок бўлишди…
Марҳумларнинг мўжазгина ҳовлисида ҳамма ўзбекларники каби анвойи гуллар барқ уриб очилган. Қабрлар узра ҳам қизил гуллар қўйилган. Умуман шу кунларда бутун Андижон ана шу қизил гуллар қўйнида мангу уйқуга кетган шаҳидлар шаҳрига айланган…
Шаҳарнинг қайси бурчига борманг, албатта таъзия ё маъракага дуч келасиз. Ҳар ерда кўрпачалар тўшалган ўриндиқлар, уларда бош эгиб ўтирган чопон ва дўппилик азадор кишилар…
Ҳамма келиб, дуо ўқиб, чуқур хурсиниб марҳумларнинг яқинларига ҳамдардлик изҳор этиб чиқиб кетади…
“Унинг хотини ишламасди, уйда болаларга қарарди. Энди бу оила ҳам менинг қарамоғимда қолди…” – деди Аҳмаднинг қайнотаси…

 

Тўртинчи хикоя
Акмалжон Мамаризаев, 32 ёшда.
Унинг отаси ҳикоя қилади:
– Унинг томоғи оғриган эди. Ютинолмай қолганидан сўнг кечқурун дори излаб кўчага чиқди-ю, ҳалок бўлди…
Дайди ўқ унинг умрига зомин бўлди. Менга бу хақда қўшнилари хабар қилишди. Кечирасиз, ўғлим ўлганидан буён ўзимга келолмайман. Нақадар даҳшат!
– У “Чўлпон” кинотеатри ёнида ҳалок бўлдими?
– Ҳа…

 

Бешинчи хикоя
Санжар Турсунбоев, 1938 йилда туғилган
(Президент билан тенгдош экан…)
Андижоннинг эски шаҳрига хос бўлган манзара. Бир хил кўринишдаги мўъжаз ва кўримсиз уйлар…
Ўн йиллаб бирга истиқомат қилаётган қўни-қўшнилар…
Кўзларида тубсиз мунг муҳрланиб қолган маъюс кексаларнинг бошлари хам, аҳён-аҳёнда чуқур хўрсинишади…
Латта билан бўлиб қўйилган бир тўп аёллар эса “Бу не кулфат” бўлди дея бошларини сарак-сарак қилиб Худога нола қилишади…
Ҳалок бўлган кексалардан бирининг ўғли – Ғофур ҳикоя қилади:
– Вилоят ҳокимияти рўпарасида Навоий номли боғ бор. Отам бир дўсти билан тротуар ёнида гаплашиб турганида тўсатдан пайдо бўлган ҳарбий машинадан уларга қараб ўқ отилган ва отам ҳалок бўлган. Орқасидан отишган, аблаҳлар…
Ўртоғи уни Андижон мединститутига зудлик билан олиб борган. Йўлда ҳали тирик бўлган отам касалхонага етар-етмай жон таслим қилган…
…Отамнинг тўртта фарзанди бор эди – икки ўғил, икки қиз. Мен укам билан тирикчилик боис Россияда ишлаётган эдик. Мен келдим, лекин у йўлкира ҳақи қимматлиги боис келолмади. Биз у билан Новосибирскда – қурилишда ишлаяпмиз…
Марҳум билан ўша куни тротуарда сайр қилиб юрган Йўлдош ака ҳикоя қилади
(1939 йилда туғилган):
– Биз суҳбатлашиб турган эдик – тротуарда, қаёқдандир ҳарбий машиналарда аскарлар пайдо бўлишди-ю, ҳаммага қарата ола-тасир ўт оча бошлашди. Ҳамма ёқни қий-чув тутиб кетди. Биз ҳам қочдик. Бир пайт унинг чопаётиб йиқилганини кўрдим – орқасидан отишди.
Атрофга – оломонга ўт очганча машина ўтиб кетди. Бунақасини киноларда ҳам кўрмаган эдик. Қиёмат қойим бўлди…
У орқасидан ўқ еб йиқилганида ҳали тирик эди – фақат оёқлари ишламай қолди…

 

Олтинчи ҳикоя
Темур, 19 ёшда.
У автомобилларни ремонт қиладиган уста эди.
Ёш бўлса ҳам қўли гул эди – отаси билан бирга ишларди. Бундан ташқари уларнинг кичкина дўконлари ҳам бор эди – машинага керакли бўлган қисмлар сотишарди.
Онаси ҳикоя қилади (45 ёшда):
– У жуда… жуда ҳам яхши йигит эди… – кўз ёшларини яширолмайди шўрлик онаизор…
Отаси:
– У турмада эди – ўғирлик айби билан тергов бераётган эди. Телевизор ва компютер ўғирлашда айбланганди. Холбуки уни алдашганди – телевизор Ўшдан келган, шуни дўконингда сотиб бер деб алдашган экан. У содда бола “Хўп” деб молларни олиб қолиб бемалол сотмоқчи бўлган…
Уларни турмадан озод қилишганда акромчилар; “Энди ўғирлик қилманглар, Оллоҳ буни кечирмайди” деб огоҳлантириб қўйиб юборишган. Лекин энг охирида чиқаётган 150 нафар кишини олиб қолишган. Ўғлим ҳам шулар ичида бўлган. Уларнинг ҳаммасини турмага туташ Сой бўйидаги пойафзал фабрикасига олиб бориб ушлаб туришган. Солдатлар яқинлашганда ҳаммасини қўйиб юборишган. Лекин ҳарбийлар уларни битта қўймай қириб ташлашган. Биз уларни қутқазиш учун чопиб борганимизда ҳаммаси аллақачон ҳалок бўлган эди. Жумладан ўғлим ҳам…
Уни қутқазолмадик…
– Уни фабрика ёнида ўлдиришди, деб ким айтди?
– Моргда – патанатом айтди. Бу ўликлар ҳаммаси фабрика ёнидан олиб келинди деб…
Қўшни:
– Уларнинг ҳаммаси “Контрольный” ўқдан ҳалок бўлган – юраги ва бошидан отилган…
Отаси:
– Уларни ҳали қутқазиш мумкин эди, кўплари яраланганди, холос. Лекин бунинг ўрнига уларни “контролыный” ўқ билан отиб ўлдиришган, аблаҳлар…
Қўшни:
– Нега улар ҳаммани отиб ўлдиришдийкин? Гувоҳларни ҳам ўлдиришган. Ҳеч кимни қолдиришмаган. Ҳамма бошидан ва юрагидан ўқ еган. “Контрольный” ўқ…
Пояфзал фабрикаси “Чўлпон” проспектида жойлашган. “Чўлпон” кинотетри ёнида.
Оммавий қирғин ўша ерда бўлган…
Еттинчи ҳикоя
Раҳимов Азизбек, 1980 йилда туғилган.
“Чўлпон” проспектида ҳалок бўлган.
Қариндошлари ҳикоя қилишади:
“У бизнинг жиянимиз эди. Ҳеч қаерда ишламайдиган рафиқаси Одина – бева, икки яшар қизалоғи Робия эса – етим бўлиб қолишди.
Морг худди уруш даврини эслатарди – мурдаларнинг оёқларига рақам “бирка”лари ёзиб қўйилган эди…
Жиянимнинг оёғига “313″ рақамини илиб қўйишган эди, аблаҳлар…
(Улар бизга ўша машъум “бирка”ни кўрсатишди – эски картон қоғозига шарикли ручка билан “313″ рақами эгри-бугри қилиб ёзиб қўйилган…)
Саккизинчи ҳикоя
Ҳамдам, 17 ёш.
Онаси: “Менинг болагинам…” – ўксиб, ўксиб йиғлайди онаизор…
Отаси: “Милиционерлар “Ким уруш бўлди” деса қамаймиз деб ошкор зуғум қилишмоқда. Менинг ўғлим футболга ишқибоз эди. Дўстлари жуда кўп эди, магнитофон ва мебелларни тузата оларди. Булардан ташқари у кичкинагина дўкон очволиб майда-чуйда нарсалар билан савдо қиларди…”
Қўшниси: “У жуда осойишта, оғир-босиқ йигит эди. Биз ҳар жума мачитга бориб номоз ўқирдик – жума номозини. Мен уни охирги марта ўша жойда кўрган эдим…
Онаси: “Сигарета чекмасди, ичмасди…” – яна йиғлайди она…
Қўшни: “Жума номозидан сўнг биз уни кўрмадик. У Сой бўйидаги қариндошларидан хабар олгани ўша ёққа борган экан. Ўша ерда – 15 мактаб олдида ҳалок бўлган…
(Моргда унинг оёғига боғлаб қўйилган “бирка”нинг рақами – 277, қонга беланган картон ҳам, ҳарфлар ҳам…)
Отаси: “Моргда ўз кўзим билан кўрдим – тўққиз-ўн ойлик гўдак қўлсиз эди…”
Ота-онасининг айтишларича халок бўлган фарзандларининг ўнг биқини ўпирилиб кетган эди – катта калибрли пулеметларгина шунақа из қолдиришади…
Қўшнилари: “Улар майдондан кета бошлашганда солдатлар ўраб олиб отиб ташлашган. Отишмаганларида халқ уйига кетаётган эди. Нега отишдийкин халқни…”
Ўзингиз ўз кўзингиз билан бориб кўришингиз мумкин – қабристоннинг ёнидаги данғиллама уйни – шаҳар прокурориники.
Халқ эса оч-яланғоч….
Тўққизинчи ҳикоя
Улуғбек, 15 ёшда…
“Чўлпон” кинотеатди ёнида жойлашган “Янги турмуш” маҳалласи.
Марҳумнинг отаси ҳикоя қилади:
“Менинг икки ўғлим бор эди. У – каттаси эди – жуда қувноқ, спорт билан шуғулланарди. Биз уй қураётгандик – у менга ёрдам бераётганди. Тўсатдан олатапур – отишма бошланиб қолди. Хабар олайчи, нима гап экан деб бешларга яқин уйдан чиқиб кетди.
У шу кетганича қайтиб келмади…
Биз уни кўп изладик. Атроф қоп-қоронғу, зим-зиё эди – ҳамма жойда отишма, светлар узиб қўйилган эди…
Эрталаб ёруғда уни излашни яна давом эттирдик. “Чўлпон” кинотеатри ёнидаги майдонда бир тўп ўликлар борлигини айтишди. Мен ўғлимни шу ердан топдим. Унинг орқасидан отишган эди – иккита ўқ текканди.
Простинага ўраб уйга олиб келдик. Эндигина ўн бешга кирган – кўпам оғир эмас эди, кўтариб келдик…
Шукрки, қабристонда справка сўраб гаранг қилишмади – ҳамма жойда уруш бораётгани учунми, тезроқ дафн қилишга рухсат беришди…
Афсуски фотосурати бизда йўқ. У ҳали паспорт ҳам ололмаган эди – эндигина ўн бешга тўлганди…
У ҳали мактабда ўқиётганди, 25 майда унинг сўнгги қўнғироғи эди…
Ўликлар орасидан уни топганимда оёқяланг эди – назаримда қочаётиб, ўқ еб йиқилган…
Уни қабристонга олиб бораётганимизда бир мухбир келиб: “қизми, ўғилми” – деб сўради. “Ўғил” деб айтдик. Суратга тушир дегандик, фотоаппарати йўқ екан. Ундан ҳатто расм ҳам қолмади…
Уни “”Бусоуддин” қабристонига – бобосининг ёнига қўйдик…
Ўнинчи ҳикоя
Ёрқиной, 33 ёшда.
Унинг ўзини ошкор қилишни истамаган қариндоши ҳикоя қилади:
“У ақлан ожиз бўлиб, руҳшунослик шифохонасида ҳисобда турарди. Жума эрталаб уйдан чиқиб қайтиб келмади.
Сешанба куни унинг ўлигини моргдан топдик. Қаерда, қандай ҳалок бўлганини билмаймиз.
Унинг акаси бор эди, ўша роса излаб, охири моргдан топди синглисини. Унинг касалманд онаси бўлиб, руҳи хаста қизига қарарди.
Унинг моргдаги рақами – 18 эди. Назаримда у биринчилардан бўлиб, ўқ тегиб ҳалок бўлган…
Ўн биринчи ҳикоя
Рустам, 24 ёшда.
Унинг хақиқий исмини қариндошлари айтишни исташмади. Улар журналистлар билан учрашган одамлар фожеасидан сўнг ўзларини ошкор қилишдан жуда ҳам қўрқиб қолишган эди.
Бу йигит ўз оиласи билан шаҳарнинг “Шимолий” мавзесидаги кўп қаватли уйларнинг бирида яшар эди.
Биз уларнинг уйидамиз. Стуллар йўқ – ҳамма кўрпачаларда ўтирибди.
Ўртадаги камтарона дастурхонда нон ва уч-тўрт дона конфетдан бўлак ҳеч нарса йўқ, қуруқ чой ичиб суҳбатлашамиз.
Хонада аёллар кўп. Уларнинг аксарияти рўмол ёпиниб олган.
Оқ дўппилик йигит рус тилида яхши гапираолмаса-да, шуларни айтиб берди:
“У ишламасди. Умуман бу ерларда иш йўқ. Шунинг учун ҳам одамлар ишлагани Россия тарафларга кетишяпди. У иккинчи гурух ногирони эди. Ёзиш ва чизишни билмасди.
Онаси бозорда савдо қилар, у эса оғир сумкаларни ташиб ойисига ёрдамлашарди. Бир ой муқаддам уйланган эди, шўрлик. Унинг 24 ёшли рафиқаси ҳам шу ерда жимгина йиғлаб ўтирарди…
Тўполон бошланганда уйдан чиқиб кетди-ю, қайтиб келмади. Уни “Чўплон” кинотеатри ёнидаги асфалт ерда ўлиб ётганида топишди. Биқинидан ўқ теккан эди…
Унинг манзили ва исмини айтишдан қариндошлари чўчишди. Уларни тушуниш мумкин. Суратини ҳам беришни исташмади. “Биз сиз билан суҳбатлашгандан сўнг бизни ўлдиришларини истамаймиз” дейишди улар…
Суҳбат якунида уларнинг нигоҳларида даҳшатли қўрқув муҳрланганини сезамиз.
– Моргдаги рақами неча эди, – сўрайман улардан.
– Йўқ, йўқ, айтолмаймиз – узр сўрашади улар. – Мана, қўшни маҳаллага ўтсангиз, бир хонадондан беш киши ўлдирилган…
Ҳорғин хаёллар билан уйдан чиқарканмиз, ёнимизга келган аёл кўзларини жовдиратиб: “Уни солдатлар отиб ўлдиришди. Лекин буни айтиб кимни ишонтириш мумкин. Ҳамма қўрқиб қолган…
Ким журналистлар билан гаплашса, йўқолиб қолаяпди…
Кеча маҳалламиздаги бир аёл журналистлар билан гаплашган эди, бугун машинада келиб олиб кетишди. Қаёққа, ким олиб кетди – ҳеч ким билмайди.
– Унинг исмини айта оласизми?
– Йўқ, мени ҳам олиб кетишларини истамайман…
Ўн иккинчи ҳикоя
Дониёр, 1983 йилда туғилган.
50 ёшли отаси ҳикоя қилади:
“12 май оқшоми эди. Ваҳҳобийларми, Акромийларми, менга барибир, ўшалар бошлашди ҳаммасини. Ўғлим қизиққанидан намойишга борган. Иккита ўқ еб, халок бўлган – бири оғзидан, иккинчиси – кўкрагидан…
Калласининг ярмини ўқ олиб кетган. Бу воқеа “Чўлпон” кинотеатрининг ёнида содир бўлган. Ўша куни у уйга келмади, биз хали унинг ўлганидан бехабар эдик. Шанба куни шаҳар моргидан ўлигини топдик.
Ўртоқлари у ҳамма қатори намойишчилар сафида бўлганини айтишди. Моргдаги рақам номери – 305…
Моргдан ўлими сабаблари хақида берилган ҳужжатни кеча маҳалла идорасидагилар йиғиб кетишди…
Учта фарзандим бор эди – энди иккитаси қолди…
У ўртанчиси эди…
Марҳумнинг паспортини отасининг қўлидан моргда тортиб олишган. Шундай қилиб тирик бир одамдан ном-нишон ҳам қолмади…
Ўн учинчи ҳикоя
Сарвар, 30 ёш ва Алишер, 28 ёш.
Бу оилада бир пайтнинг ўзида икки нафар ёш йигитлар қурбон бўлишди…
“Менинг тўртта болам бор эди”, – дейди кўз ёшларини тўхтатолмай онаизор, – икки ўғил ва икки қизим бор эди. Ўғилларимни ўлдиришди, мен энди нима қиламан, – деб аюҳаннос солади шўрлик она. – Воқеалар бошланганда Сарвар майдонда – митингда эди. Алишер уни излаб борган.
Шанба куни улардан дарак бўлмагач, қизим уларни излаб Сой бўйи (“Чўлпон” проспекти атрофидаги район)га чиққан. Алишерим аптеканинг ёнида ўлиб ётарди. Унга иккита ўқ теккан экан – бири қўлига ва яна бири юрагига…
Биз уни тонгда топдик. Сарварни эса моргдан чиқариб беришди. Унинг вафот рақами – 244 эди…
Бу рақамни биздан аллақачон тортиб олишди. Ўлим қайд этилган ҳужжатни эса маҳалла қўмитасига топширдик. Аниқроғи – улар йиғиб кетишди. Чунки бу ҳужжатларда ҳам вафот рақамлари қайд этилган эди…
Алишерни моргга олиб боришимизни буюришди. Сарварим пояфзал фабрикасида ишларди. Алишер ҳали ишламасди – бизда умуман иш топиш қийин. Бозорда савдо-сотиқ қиларди. Сарвардан уч бола етим қолди. Алишердан эса иккита – ўғил ва қиз…”
Сарварнинг хотини: “Энди нима қилишни ҳам билмайман. Сарварсиз қандоқ яшаймиз энди, болаларимга нима дейман…
(У ҳеч қаерда ишламайди, уй бекаси эди…)
Сарварнинг хотини: “Худо хайрингизни берсин, суратга туширманг, биз яшашимиз керак…”
Ҳалок бўлган бу икки азамат ўзбек йигитларининг шўрлик онаси бизга ўз исмини айтишга ҳам қўрқиб, “шунчаки она…” деб ёзинг дейди…
Бу оилада энди биттагина эркак қолди. Бу оиланинг бошлиғи – ҳалок бўлганларнинг отаси…
У 59 ёшда. Таксистлик қилади. Ўша куни ҳам эрта тонгдан пул ишлаш учун уйдан чиқиб кетган эди. Оилада жами тўққиз жон бор. Энди уларни боқиш ёлғиз ота зиммасида…
Улар ўзларини суратга олишга рухсат беришмайди, қўрқишади – “Ҳали яшашимиз керак” дейишади нигоҳларини ерга қадаб…
Моргда негадир ўлганларнинг паспортларини олиб қолишган…
Ўн тўртинчи ҳикоя
Раҳматилло, 1974 йилда туғилган.
Мункиллаб қолган оппоқ соқолли шўрлик ота гапиради:
“Ўғлимдан беш фарзанд етим бўлиб қолди – икки қиз ва уч ўғил…
Хотини ҳам ишламайди. Оиламизда илгари тўққиз жон эдик, энди саккизта қолдик. Энди фақат менинг пенсиямни кутамиз, холос. У ҳам етмайди. Илгари ўғлим ишлаб топган пулга пенсиямни ҳам қўшиб бир амаллаб яшаётгандик…
Энди қандай кун кечирамиз, худо билади…
Унинг характери юмшоқ, очиқ кўнгил, оғир йигит эди. Яқинда бир ўғил кўрганди…
Воқеалар бошланганда у уйда эди. Қачон ва қандай уйдан чиқиб кетганини билмай қолдик. (Уларнинг эшиги алоҳида) Унинг ҳеч қандай қуроли йўқ эди. Уруш бошланганини эшитиб ташқарига чиқдим. Уни излаб тополмадим.
Тирикларни клиник касалхонага олиб боришганларини эшитиб ўша ёққа бордим, тополмадим. Реанимацияда экан. Тўрт кун ўтиб, оламдан ўтди…
Уни бир маротабагина кириб кўрдим, холос, сўнг қўйишмади….
Ўқ мана бу ерига теккан экан (қошини кўрсатади) уни олишолмадилар…
Оёқларига ҳам ўқ теккан экан…
Қўшни оғир хўрсиниб қўшимча қилади: “Қанчадан қанча йигитлар ҳалок бўлиб, қанча келинлар тул бўлиб қолди…
Унинг моргдаги рақами – 378 экан. Аниқроғи – ўлими ҳақидаги ҳужжатда…
Рақамни эса моргда унинг оёғига оддий қалам билан ёзиб қўйишибди, номардлар…
Унинг онаси – Нилуфархон, 1947 йилда туғилган. Унинг айтишича ҳалок бўлган ўғлидан ташқари унинг яна икки нафар қизи ҳам йўқолган. Ҳозиргача уларнинг қаердалиги номаълум…
Бирининг учта, бошқасининг бешта боласи бор. Уларнинг эрлари ҳам йўқ. қаердалигини ҳеч ким билмайди…
Ғойиб бўлган қизлари ўз оилалари билан улардан алоҳида – Боғишамол атрофида яшашарди. Бир ҳовлида туришарди – чунки эгиз ака-укаларга турмушга чиқишган эдилар. 13 май куни улар бозорга бориб қайтиб келишмаган. Улар ғойиб бўлишди ва бу ҳақда ҳеч ким ҳеч нарса билмайди. Бугун уларнинг етим қолган бир тўда болалари – жами ўн уч нафар, кексалар қарамоғимда…
Уларни қандай боқишни эса хаёлларига ҳам келтиришолмайди…
Ўн бешинчи ҳикоя
Акрамжон, 1977 йилда туғилган.
Менинг қўлимда 2005 йилнинг 14 май куни Б.Акрамжон номига ёзилган, 284 рақамли “ўлимни қайд этиш хақидаги” шаҳодатнома. Хужжат рус тилида ёзилган бўлиб, унинг 9 бандида шундай савол битилган: “Ўлим қачон юз берди?” “Жавоблар: 1. касалхонада. 2. уйда. 3. бошқа жойда”.
Худди шу ерда ручка билан “Кўчадан олиб келинди”, деб ёзиб қўйилган…
Кейинги бандида “Ўлимга олиб келган сабаблар” кўрсатилиши лозим. Бу ерда эса яна ручка билан “Кўкрак ва қорнига ўқ тегиши оқибатида ҳалок бўлган” деб ёзиб қўйилган…
Ва ҳужжат сўнггида: “Мен, врач Зухриддинова С.Н.” деб имзо чекилган…
Акрамжон оилада учинчи фарзанд эди. У уйда пойафзал тикиш билан тирикчилик қилар, ўзининг дўконида тиккан бежирим оёқ кийимларини сотиш билан рўзғор тебратарди…
Унинг уч нафар фарзанди етим бўлиб қолди. Марҳумнинг уйида бўлганимизда хоналарнинг бирида тартиб билан тахлаб қўйилган сифатли ва бежирим пойафзалларга кўзимиз тушди.
Уларни Акрамжон қандай тахлаб қўйган бўлса ҳозир ҳам ўшандай тартиб билан тахланганча турибди…
Бугун Андижонда бундай оёқ кийимлари жуда харидоргир.
Унинг оиласи Маҳфура математика ўқитувчиси, 28 ёшда. Унинг учта боласи, эри ўлгач, етим бўлиб қолди – каттаси олти ёшда, кенжаси олти ойлик…
Акрамжоннинг касалманд онаси йиғлаб ҳикоя қилади:
“Отаси ўттиз беш йил депода меҳнат қилди – темир йўлчи эди. Икки ўғлимизни бир йил муқаддам “Акромийлик”да айблаб ҳибсга олишган эди. (Ўша 23 “Акромийлар” қаторида).
Бугун уларнинг қаердалигини ҳеч ким билмайди. Кеча бир гуруҳ ҳарбийлар келиб отасидан “ўғлинг қаерда?” деб сўрашди. Биз билмасак, уларнинг қаердалигини. Энди отасини ҳам олиб кетишди, қаерга – номаълум…”
Мархум Акрамжоннинг онаизори:
“Бир оиладан, мана, уч киши энди йўқ. Бу ноҳақликка қандай чидай? Уларни террорчи дейишяпди. Менинг пашшага ҳам озор бермайдиган ўғилларимни “террорчи” деб аташмоқда.
Қани ҳақиқат, эй, мусулмонлар! Ҳалол ва ўқимишли, иймон-эътиқодли болаларимни “душман” деб эълон қилишди.
Шуми – демократия, шуми мустақиллик?
Қўшни: “Улар бутун оиласи билан тижорат қилишарди, фақат тижорат. Андижоннинг тенг ярмини арзон ва сифатли пояфзал билан шулар таъминлашарди. Уларнинг айби шу эди, холос…
“Акромийлик”да айбланганлардан бирининг оиласи, 30 ёшда: “Бизни бутун суд давомида судга қўйишмади. Ҳатто болаларимни ҳам, улар бир йил давомида оталарини бир маротаба ҳам кўришолмади…
Онаизор: “Шўрлик болаларимга бутун суд давомида бир оғиз ҳам гапиришга рухсат беришмади. Улар фақат жим ўтиришди, холос…
Қўшни: “”Чўлпон” да ўлдирилган аёллар ва болаларни қаергадир олиб кетиб кўмиб ташлашди. Ҳамма буни билади. Лекин қаердалигини ҳеч ким айтмаяпти…
Онаизор: “Катта ўғлим турмада йил давомида касал бўлди. Унга ёрдам кўрсатиш нарёғда турсин, умуман врачни ҳам олдига қўйишмади…
Қўшни: “Улар бева-бечораларга, муҳтожларга ёрдам беришарди. Ҳато бир ўрис кўчада ўлиб қолганида, ўз ҳисобларидан дафн этишган эди…
Мен улардан: “Нима деб ўйлайсизлар, нима учун уларни ҳибсга олишди” деб сўрайман.
Қариндошлар: “Терговда уларга фақат “Сизларга ким пул юборяпти” деб сўрашаркан…
Улар катта ўғиллари ҳибсда бир йил, кичкинаси 9 ой бўлганини эслатиб ўтишди…
Қариндошлар: “Улар “Биз айбдор эмасмиз, биз тижоратчи бизнесменлармиз, холос” деб жавоб беришди…
10 майда улардан уч нафарини озод қиламиз дейишган эди, лекин ҳеч кимни қўйиб юборишмади…

 

Андижон 2015

“Фергана.РУ” ахборот агентлиги
Рус тилидан Исмат Хушев таржимаси
(Давоми бор)

Ўхшаш мақолалар:

  1. Исмат Хушев: Сайрга кетган йигит… (2) (Абдуманноб Пўлатнинг порлоқ хотирасига)
  2. Исмат Хушев: Ўзбек ирригаторларининг отаси – 80 ёшда!
  3. Отиб ташланган Андижон… (Русчадан Исмат Хушевнинг эркин таржимаси) 1-қисм
  4. Отиб ташланган Андижон… (Русчадан Исмат Хушевнинг эркин таржимаси) 2-қисм
  5. Отиб ташланган Андижон… (Русчадан Исмат Хушевнинг эркин таржимаси) 4-қисм
  6. Таниқли ўзбек ёзувчиси Баҳодир Муродали вафот этди…
  7. Ёзувчи Жаҳонгир Холмирзаев оламдан ўтди. (1974 – 2016 йил…)
  8. Исмат Хушев ва Шароф Убайдуллаев “Озодлик”да буюк шоир вафоти ҳақида…
  9. Исмат Хушев: Исмоил Дадажонов яхши одам эди…
  10. Исмат Хушев: Бўритош Мустафоев оғир ва мураккаб умр йўлини босиб ўтди…
  11. Ўзбекистон халқ шоираси Ҳалима Худойбердиевага таъзия…
  12. Исмат Хушев: Шоҳга яқин бўлиш – қиличнинг домига яқин туриш демакдир! (2)
МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ

1 шарҳ

  1. Исмат Хушевга says:
    05/15/2016 at 09:40-

    Сиз барибир ҳалол ва диёнатли, адолатпарвар одамсиз. Мен бу таржимани йиғлаб ўқидим. Раҳмат сизга.

    Reply

Жавоб ёзиш

Фақат 500 белгигача рухсат этилади. Мақола ёки хабарларни МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ ёки Биз билан алоқа шакли орқали жўнатинг.

Click here to cancel reply.

 characters available

    ЕР ЮЗИ БЎЙЛАБ ТАШРИФЛАР

    Количество уникальных посетителей
    Flag Counter

    Энг кўп ўқилганлар

    • Исмат Хушев – Самарқанд: Бир тарихий учрашувдан туғилган таассуротларим…  - 94962 марта ўқилган
    • Тошкент вилоятининг собиқ ҳокими ҳибсга олинди  - 33752 марта ўқилган
    • Исмат Хушев билан юзма юз Ассалом Онажон Ўзбекистоним!  - 30871 марта ўқилган
    • Навбат – Президентнинг Давлат маслаҳатчиси Хайриддин Султоновга!  - 30864 марта ўқилган
    • Адиб Неъмат Арслоннинг 80 йиллиги муносабати билан  - 30777 марта ўқилган
    • Буюк ўзбек шоири Абдулла Орипов порлоқ хотирасига…  - 30365 марта ўқилган
    • Захидов М. Мой развёрнутый ответ Махмуду Хамраеву по поводу Рашита Кодирова  - 30342 марта ўқилган
    • Т. ЮЛДАШЕВ: «Каримов понимает, что Гульнара не удержит власть»  - 30323 марта ўқилган
    • Отабек Тошев: Абдулла Орипов – Ўзбекистон Бош вазири бўлишга муносиб номзод!  - 30320 марта ўқилган
    • Саиджаҳон Зайнобитдинов: Андижон фожеасига 10 йил бўлди: 2005 – 2015 йиллар…  - 30318 марта ўқилган
    • Ўзбекистонда интернет тезлиги бир йилда 61 фоизга ошди  - 30313 марта ўқилган
    • Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовга  - 30313 марта ўқилган
    • Анвар Намозов. Ги де Мопассан. Ижод ва савдойилик оралиғида  - 30306 марта ўқилган
    • Ҳалима Худойбердиева: Сабаб бўлдим бағрингизга қўнган доғларга…  - 30305 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Гуноҳ (кичик қисса) 12. Кутилмаган учрашув  - 30301 марта ўқилган
    • Симпатичная словенка Меланья Трамп может стать первой леди США  - 30300 марта ўқилган
    • Элёр Жўраев: Ҳеч кимни Сизчалик соғинмагандим…  - 30299 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон Қозоғистоннинг иқтисодий “мўъжиза”сидан ўрганиши керак!”  - 30299 марта ўқилган
    • Рухсора Орипова: Бир шеърнинг ёзилиш тарихи…  - 30298 марта ўқилган
    • В России арестован бывший глава Интерпола в Узбекистане Юрий Савинков  - 30295 марта ўқилган
    • Танишинг – Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Ўнинчи қисм  - 30295 марта ўқилган
    • иқтисодчи Юлий Юсупов: аслида ҳеч қандай «Ўзбек модели» мавжуд эмас  - 30294 марта ўқилган
    • Подходы Узбекистана по урегулированию ситуации в Афганистане  - 30294 марта ўқилган
    • Ислом Каримов: Ижодкорлар халқимизнинг илғор ва ҳур фикрли, виждонли ва диёнатли кишиларидир…  - 30293 марта ўқилган
    • Бугун футбол бор: «Пахтакор» – «Лаҳвия»  - 30293 марта ўқилган
    • Аҳмад ҳожи Хоразмий: Академик Сахаровнинг жасорати  - 30291 марта ўқилган
    • Нодира НАЗАР: БАҲОР ГУЛЛАРИДАН ИЗЛАМА МЕНИ  - 30290 марта ўқилган
    • Authors Around the World: What is it like to be an author in Uzbekistan?  - 30289 марта ўқилган
    • Five Countries Being Squeezed by Currency Pegs  - 30289 марта ўқилган
    • Коррадо АЛВАРО: ПОРТЛАШ (Карим Баҳриев таржимаси)  - 30288 марта ўқилган
    • Муҳаммад Солиҳ: ТАСАВВУФ ВА ПАНТЕИЗМ  - 30288 марта ўқилган
    • Танишинг – Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Саккизинчи қисм  - 30288 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёев: Парламент должен стать школой истинной демократии  - 30287 марта ўқилган
    • Сиз севган адиблар – Ўлмас Умарбеков. Чарос (ҳикоя)  - 30286 марта ўқилган
    • Ёқубжон Хўжамбердиев: “Жаҳон адабиёти”га…  - 30286 марта ўқилган
    • Что такое большое жюри в Америке и на что оно способно?  - 30284 марта ўқилган
    • Sodik Mamadjonov: Айём муборак – устоз Шерали Жўраев!  - 30283 марта ўқилган
    • Указы Президента Республики Узбекистан  - 30281 марта ўқилган
    • Қўқон бозорчилари мелисаларни помидорбўрон қилишди  - 30281 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Хўроз хўроз билан ўтказса тўйин, Буқалар буқа деб ипини узса…  - 30281 марта ўқилган
    • Моҳигул Назарова: Охирги имкон мўъжизаси (Ҳикоя)  - 30278 марта ўқилган
    • Мирзиёев келиши олдидан Ангренда минглаб одам конвой остида ишлатилди  - 30276 марта ўқилган
    • Выдворяемый журналист “Новой газеты” попытался покончить с собой  - 30275 марта ўқилган
    • Порошенко лишил Саакашвили гражданства Украины  - 30272 марта ўқилган
    • Россиядаги ўзбеклар жамиятлари лидерлари орасида янги можаро бошланди  - 30272 марта ўқилган
    • Юрагида юлбарс ётган шоира ижодидан янги ва баркамол намуналар…  - 30270 марта ўқилган
    • Матназар: Фақат сен ғам чекма, фақат сен хуш қол, Навоий кўчаси, ўттизинчи уй.  - 30270 марта ўқилган
    • Малоҳат Эшонқулова: МХХнинг хизмат ваколати нималардан иборат?  - 30269 марта ўқилган
    • Абдулла Орипов: Менсиз қолганингда чидайсан, болам…  - 30267 марта ўқилган
    • 10 ПРИЧИН ДЛЯ ПОЛУЧЕНИЯ ОБРАЗОВАНИЯ В ГЕРМАНИИ  - 30265 марта ўқилган
    • “Ўзстандарт янги газ ҳисоблагични 3 марта соз, 2 марта носозга чиқарди”  - 30264 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёев тўйлардаги ортиқча дабдаба ва харажатни танқид қилди  - 30261 марта ўқилган
    • ББС: Мирзиёевнинг ўрнига ким Бош вазир бўлади?  - 30260 марта ўқилган
    • Переводчица Корана: «Нигде женщина не имеет столько прав, сколько в исламе»  - 30258 марта ўқилган
    • Комилжон Отаниёзов таваллудининг 100 йиллик байрами қатнашчиларига  - 30258 марта ўқилган
    • Эркин Аъзам: Абдулла Орипов дунёдан шоирлик яловини баланд кўтариб ўтди…  - 30254 марта ўқилган
    • 18 июль – машҳур рус шоири Евгений Евтушенко таваллуд топган кун…  - 30252 марта ўқилган
    • OzodMikrofon: Собиқ капитан ишдан ноқонуний бўшатилганини иддао қилди  - 30245 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон – Ватаним маним” кўрик танловига: Яшариб бораётган Андижон! (1)  - 30245 марта ўқилган
    • АХЛОҚСИЗЛИК ҒАРБНИ ОХИР-ОҚИБАТ ИНҚИРОЗГА ОЛИБ КЕЛАДИ  - 30243 марта ўқилган
    • Шавкат Мирзиёевнинг Ёшлар Иттифоқи Қурултойи анжуманидаги тўла нутқи…  - 30242 марта ўқилган
    • Нодира Бегим: Ёдинг боғларида кезарман танҳо…  - 30240 марта ўқилган
    • Путин Ўзбекистонга нега бормади?  - 30239 марта ўқилган
    • АДАБИЁТ ВОРИСЛАРИ Устоз Абдулла Орипов ҳикояси  - 30237 марта ўқилган
    • Юсуф Жума: Ислом Каримов хотирасига…  - 30234 марта ўқилган
    • Гулноз Мўминова: Кундуз – менинг такаббур дўстим, Оқшом – менинг ҳорғин дугонам  - 30234 марта ўқилган
    • Демак болажонларимизга “Қорбобо ва Қорқиз” жуда хам керак экан!  - 30233 марта ўқилган
    • “Буюк соҳибқироннинг қурултойига кетган” зот ҳақида мунгли ёднома…  - 30233 марта ўқилган
    • Умида Ахмедова: Надо создать такую среду, чтобы люди могли творить  - 30231 марта ўқилган
    • Биз шундай куйдирги, биз шундай бир юк, Дунёнинг елкаси чарчаган биздан…  - 30226 марта ўқилган
    • Бош вазир Мирзиёев Сурхондарёга муваққат ҳоким тайинлади  - 30224 марта ўқилган
    • Хуршид ДАВРОН: БИР ОРЗУМ БОР ЮРАГИМДА КЎЗЛАРИ ЎЙЧАН…  - 30224 марта ўқилган
    • Ислом дини эҳромларидан: Ҳабибуллоҳ Ҳожи – Доно бола…  - 30224 марта ўқилган
    • Парк НАК «Узбекистан Хаво Йўллари» может пополниться личным «Боинг»ом бывшего вице-премьера Абдуллы Арипова  - 30222 марта ўқилган
    • “Ўтганлар ёди” туркумидан – Ўлмас Умарбеков: Чарос (Ҳикоя)  - 30220 марта ўқилган
    • Қурсия Эсонова: Дуторчи қизларни соғиндингизми?  - 30216 марта ўқилган
    • Амирқул КАРИМ: ГУЛНИ ГУЛГА ҚЎШ ФАЛАК  - 30209 марта ўқилган
    • Сир севган адиблар – Ўткир Ҳошимов. Муҳаббат (ҳикоя)  - 30209 марта ўқилган
    • Карлов ўлдирилган жойда ўзбек элчиси ҳам бўлган  - 30208 марта ўқилган
    • Профессор Абдуқодир Сатторовнинг қизиқарли тиббий китоблар тўплами  - 30204 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон 24” ўз ишини Мирзиёев туғилган кунда бошлади  - 30201 марта ўқилган
    • Выборы в России: триумф, который встревожил Кремль  - 30200 марта ўқилган
    • Выходец из таджикского кишлака. На малой родине Шавката Мирзияева  - 30200 марта ўқилган
    • Рўзиқул: Минг бор сизни эсладим, Ота, Номард дӯстлар санчганида ниш…  - 30199 марта ўқилган
    • Три фигуранта дела “банды ГТА” убиты при стрельбе в Мособлсуде  - 30198 марта ўқилган
    • Отабек Тошев: Ўзбекистон – бутун дунё ўзбекларнинг Ватанидир!  - 30197 марта ўқилган
    • Ўзбекистон Президентининг муборак юбилейи муносабати билан (2-мақола)  - 30191 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: Ўзбек ирригаторларининг отаси – 80 ёшда!  - 30178 марта ўқилган
    • Казахский географ ссорится с соседями на почве Арала  - 30172 марта ўқилган
    • Саййид Неъматуллоҳ Иброҳим: “ИБОДАТГА ТЕНГДИР КЎНГИЛ ПОКЛИГИ…”  - 30171 марта ўқилган
    • Қўқондаги Эркин иқтисодий ҳудуд ҳақида икки хил фикр: Тўғри – Нотўғри… Ким ҳақ?  - 30166 марта ўқилган
    • Евгений Березиков – космический человек (биографический очерк)  - 30161 марта ўқилган
    • С.И. Зинин: ПОЕЗДКА ЕСЕНИНА В ТУРКЕСТАН  - 30159 марта ўқилган
    • Убийство Бориса Немцова показывает, что Россия скатывается во тьму террора…  - 30158 марта ўқилган
    • Тўрақул Йўлдошевнинг: “Киндик қони томган ер” номли китоби ҳақида  - 30156 марта ўқилган
    • Моҳигул Назаров: Дока рўмолнинг қуриши (Ҳикоя)  - 30156 марта ўқилган
    • Танишинг – Қулман Очил: ҚАСД (Қисса) – Ўн иккинчи қисм  - 30151 марта ўқилган
    • ‘Исломий Давлат’ минтақага қадам қўйди  - 30151 марта ўқилган
    • “Тафсилот” тақдим этади – Хайрулла Ҳамидов: «Ўзгариш»  - 30147 марта ўқилган
    • Номаълум мухлиснинг Исмат Хушевга ёзган шахсий мактубидан…  - 30146 марта ўқилган
    • Память: Моя долгая жизнь – Антология UZ  - 30139 марта ўқилган
    • Исмат ХУШЕВ: АБДУЛЛА ОРИПОВ ЎЗИ ОРЗУ ҚИЛГАН ИСТИҚЛОЛГА ЕТА ОЛДИМИ?  - 30139 марта ўқилган
    • Банкетные залы в Ташкенте: кому радость, кому назойливый шум  - 30134 марта ўқилган
    • “Исмат Хушев билан юзма юз”да ДХХ номидан олинган 500 минг доллар ҳақида  - 30133 марта ўқилган
    • Михаил Саакашвили: уроки войн с Путиным  - 30123 марта ўқилган
    • Чему может научить долголетие королевы Елизаветы II  - 30111 марта ўқилган
    • Гражданин Узбекистана сядет на 5 лет в тюрьму из-за отсутствия выездной визы  - 30104 марта ўқилган
    • “Мирзиëевни ҳокимиятга олиб келганлардан бири Ғафур Раҳимов бўлади”  - 30099 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: Нуриддин Акромович Муҳиддинов! (“Ўтганлар ёди” туркумидан)  - 30092 марта ўқилган
    • Мирзо Кенжабек: Тақдирга муҳаббат (Алишер Навоий ижодида тақдир тушунчаси)  - 30091 марта ўқилган
    • ИГИЛ ПОВЕРГЛО ВЕСЬ МИР В ШОК СВОИМИ ПРАВИЛАМИ ОБРАЩЕНИЯ С РАБЫНЯМИ  - 30090 марта ўқилган
    • От КНДР и США до Азербайджана: как родственники идут во власть  - 30086 марта ўқилган
    • ‘Оммавий қотилликлар ҳуқуқ-тартибот органлари мустақил эмаслигининг белгиси’  - 30080 марта ўқилган
    • На кого Россия может обменять Надежду Савченко  - 30076 марта ўқилган
    • Леонид Терман: Памяти Мирзоалима Ибрагимова…  - 30074 марта ўқилган
    • “Дунё узбеклари” представляет – Ало Ходжаев: Язык живёт по своим законам  - 30068 марта ўқилган
    • Al-Monitor: Попытка переворота – искусный розыгрыш Эрдогана?  - 30067 марта ўқилган
    • Кем является призывающий бомбить Рогун узбекский ученый?  - 30065 марта ўқилган
    • Причиной крушения российского самолета в Египте был взрыв бомбы…  - 30063 марта ўқилган
    • Станислав Белковский: Зюльт – «Сноб» публикует отрывок…  - 30055 марта ўқилган
    • Умер Фазиль Искандер, “создатель метафизической Абхазии”  - 30045 марта ўқилган
    • В Узбекистане заблокировали сообщения о массовых выступлениях  - 30045 марта ўқилган
    • Редчайшие цветные фотографии Российской Империи…  - 30045 марта ўқилган
    • Ёзувчи Жаҳонгир Холмирзаев оламдан ўтди. (1974 – 2016 йил…)  - 30044 марта ўқилган
    • Эркин Воҳид: Юртнинг эгаси сен, зинҳор унутма! Сен ўзинг давлатсан, азиз Ватандош!  - 30043 марта ўқилган
    • “Хуршид Даврон” тадқиқ қилади: ҚАНДАЙ КИТОБ ЎҚИЯПСИЗ?  - 30043 марта ўқилган
    • Шукрилла Мирсаидов вафоти муносабати билан…  - 30042 марта ўқилган
    • Коррупция в Политбюро: Дело «красного узбека»  - 30035 марта ўқилган
    • В интернете выложено видео с места операции по ликвидации генерала Назарзода  - 30028 марта ўқилган
    • Трамп призвал Россию найти пропавшую переписку Клинтон  - 30025 марта ўқилган
    • ИСМАТ АКА, НИГМАТ ТЎЛҚИНОВИЧНИ ЎРГАНИНГ… (2)  - 30019 марта ўқилган
    • Хосият Рустамова: Бу кеча эрини туш кўрди аёл, Эри ухлаб ётар ёнида…  - 30015 марта ўқилган
    • Алексей Волосевич: Расстрелянный Андижан…  - 30001 марта ўқилган
    • Ҳамроқул Асқардан Зулайҳо Бойхоновага байрам табриги  - 29990 марта ўқилган
    • Письмо редактору “Дунё узбеклари” из Оша  - 29988 марта ўқилган
    • Маҳбуба Зокирова: “Опамни қамашди, мен қочишга мажбур бўлдим”  - 29970 марта ўқилган
    • ТАРБИЯСИЗ ТАРБИЯЧИЛАР (Ёхуд Қарши муҳандислик институтидаги ҳангомалар)  - 29968 марта ўқилган
    • Карим Баҳриев ижодидан: Мени асир олди сочларинг, Кўзларинг ўлимга ҳукм айлади…  - 29955 марта ўқилган
    • Муҳриддин Холиқов (Ўғлининг никоҳ тўйи -1) “Ўтганлар ёди” туркумидан…  - 29951 марта ўқилган
    • Кровь в пустыне. История самой страшной авиакатастрофы времён СССР  - 29912 марта ўқилган
    • Именно так должно выглядеть идеальное женское тело…  - 29899 марта ўқилган
    • «Ахмадбой»нинг тўйи ҳақидаги миш-миш ва хақиқат… (Мавзуга қайтиб)  - 29879 марта ўқилган
    • Андижон вилоят, Андижан туман, Хирабек маҳалласида Наврўзи олам учрашувлари  - 29864 марта ўқилган
    • Анвар Шукуров: Айбсизлик презумпциясини қўллаш рейтинги  - 29862 марта ўқилган
    • “Майданак”ни қурган қурувчи Президентга телеграмма ёзди  - 29716 марта ўқилган
    • Connect with CBC News Online: Justin Trudeau’s Canada Day message  - 29684 марта ўқилган
    • Гулсевар Замон: Ғурбатдаги ғариблар ё ‘Московобод’даги ‘резина кватира’да (Видео)  - 29650 марта ўқилган
    • Лондонда анжуман: Ўзбек маданиятида дутор ва аёл ижрочилар ўрни  - 29648 марта ўқилган
    • Дикторнинг ўлими ҳақида маълумот сиздирганлар телевиденияда текширилмоқда  - 29615 марта ўқилган
    • Андижонда НАВРЎЗ тантаналари (Канадага етиб келган фотолавҳалар)  - 29579 марта ўқилган
    • “Озодлик” радиоси: Рамзан Қодиров – Кремлнинг асл башараси  - 29576 марта ўқилган
    • Эхо Москвы: Каримов – не Мао, или Про «культурную революцию» по-узбекски  - 29539 марта ўқилган
    • Фарғонада 5 кишини чавақлаб, ёқиб юборганлар қўлга олинди  - 29531 марта ўқилган
    • МАВЛОН ШУКУРЗОДА: АМЕРИКАЛИК БИРИНЧИ ЎЗБEК МИЛЛИОНEРИ  - 29512 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдим этади – Александр Литвиненко: Ўзбек файли  - 29362 марта ўқилган
    • Бугун таниқли болалар шоири Қамбар Ота (Ўтаев) 75 ёшида вафот этди…  - 29358 марта ўқилган
    • Занимательные кадры из мира животных: отважная белка атакует змею  - 29296 марта ўқилган
    • Муҳаммад Солиҳга суиқасд уюштирмоқчи бўлганлар шахси матбуотга сиздирилди  - 29226 марта ўқилган
    • В мире удивительного: Топ 10 самых красивых мест мира  - 29152 марта ўқилган
    • “Адабиёт ва санъат” газетаси – муҳаррирлар инкубатори (Биринчи китоб, 21 боб)  - 29123 марта ўқилган
    • Kanadaga immigratsiya qilishning yangi imkonlari (Ikkinchi maqola)  - 29072 марта ўқилган
    • Мажбурий обуна ёхуд томорқаси пайҳон бўлган журналистлар нега жим?  - 29065 марта ўқилган
    • “Панама ҳужжатлари” маълумотлар базасида 100дан ошиқ ўзбекистонлик бор  - 29059 марта ўқилган
    • Каримов истеъфосини талаб қилган депутат Шуҳрат Нусратов озодликка чиқди  - 29049 марта ўқилган
    • Британиядаги истиҳборот ва хавфсизлик хизматлари GCHQ, MI5 and MI6  - 28959 марта ўқилган
    • Тошкент шаҳри ҳокими Адҳамбек Фозилбеков вафот этганига уч йил бўлди…  - 28924 марта ўқилган
    • Ўзбекистон халқ ҳофизи Ўлмас Саиджонов вафот этди  - 28899 марта ўқилган
    • Шокир САЪДУЛЛАЕВ: ВЛАСТЬ КАК ИНСТРУМЕНТ ДЛЯ ОБОГАЩЕНИЯ  - 28878 марта ўқилган
    • Ўзбекистонни осмон остидаги зиндонга қиёслашлари бежиз эмас экан  - 28877 марта ўқилган
    • Маҳмуд Номозовнинг янги альбоми март ойида тақдим этилади  - 28873 марта ўқилган
    • Amerika Ovozi taqdim etadi: AQSh siyosiy tizimi va partiyalari haqida nima bilasiz?  - 28855 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: 1 китоб, 20 боб ИЖОДКОРЛАР ЁТОҚХОНАСИ  - 28839 марта ўқилган
    • Олимпия ўйинлари чемпиони Хасанбой Дўстматов уйида – Булоқбошидаги ҳаяжонлар  - 28830 марта ўқилган
    • “Дунё узбеклари” представляет: Фотогалерея: красота небес  - 28767 марта ўқилган
    • Юсуф Жума: Сотқин элдан чиқмас лашкар, Бари қўрқувга сафарбар…  - 28728 марта ўқилган
    • Сирғали бозорини милиция босди: Аҳмадбойга тегишли машиналар чиқарилмаяпти  - 28701 марта ўқилган
    • Қадрдон хонандаси эшигидан йиғлаб қайтган шоира билан сухбат  - 28691 марта ўқилган
    • В Узбекистане разоблачены покровители вербовщиков ИГИЛ (Сотрудники милиции)  - 28681 марта ўқилган
    • Ўзбекистонда мисли кўрилмаган текширувлар ўтказилмоқда  - 28648 марта ўқилган
    • О перезахоронении Шарафа Рашидова, «хлопковом деле» и Исламе Каримове  - 28626 марта ўқилган
    • 25 март – таниқли шоир Саъдулла Ҳакимни 65 ёши билан чин дилдан қутлаймиз!  - 28596 марта ўқилган
    • Кўмак маркази” нинг ўзбек мухолифатига мурожаати  - 28594 марта ўқилган
    • Ўзбекистондан пиёда қочган насроний Европа Иттифоқи (ЕИ) ҳудудига етиб олди  - 28592 марта ўқилган
    • Муҳаммад Юсуф: Уйимизни соғиндим она, Боғимизда беҳи пишгандур…  - 28577 марта ўқилган
    • ЎШЛИК ДАРВИШБЕК ПОЛВОН РАҲМОНОВ ҲАҚИДАГИ ҲИКОЯЛАР  - 28571 марта ўқилган
    • CANADA.BY > Программы профессиональной иммиграции в Канаду  - 28564 марта ўқилган
    • Ҳазратқул Худойбердининг “Форум_Ўзбекистон” нашри “Дунё ўзбеклари” меҳмони  - 28537 марта ўқилган
    • “Дунё узбеклари” представляет: Красота Ташкентского метро  - 28488 марта ўқилган
    • Министр отреагировал на наше Открытое письмо!  - 28461 марта ўқилган
    • Шароф Убайдуллаев: Ўткир Султонов покизалик тимсоли эди…  - 28439 марта ўқилган
    • Ажойиб ва бетакрор инсон Абдуманноп Пўлат вафот этганига беш йил бўлди… (1)  - 28407 марта ўқилган
    • Бахадыр Ф. Мусаев: «КТО БЫЛ МОЙ ОТЕЦ?» Незабвенной памяти Раъно.  - 28395 марта ўқилган
    • Аннали Ньювитц (Annalee Newitz): Как быстрее всего выучить иностранный язык?  - 28390 марта ўқилган
    • Ўлмас Умарбеков ёди: “Қизимга мактублар” номли васиятнома…  - 28369 марта ўқилган
    • Исмат Хушев “Озодлик”да: “Ўзбекистонга ҳур ва жасур муҳаррирлар керак!  - 28366 марта ўқилган
    • 12 редакций за пять лет Разгоны, блокировки, увольнения главредов…  - 28351 марта ўқилган
    • Ивонна Гилберт – английская художница и иллюстратор…  - 28296 марта ўқилган
    • OzodNazar: Милиционер квартираси, нася пул ва бокира пардаси тўғрисида  - 28290 марта ўқилган
    • Руководителям Республики Узбекистан от писателя и адвоката Исфандияра  - 28233 марта ўқилган
    • Рифат ГУМЕРОВ: САГА О СТАРИКЕ И ЕГО СОБАКЕ…  - 28204 марта ўқилган
    • «ЯНГИ БОЙ»ЛАР ИЛИ КТО КОПАЕТ ПОД ФЕРМЕРА АХМАДА?  - 28193 марта ўқилган
    • Чинозлик тадбиркор «Ахмадбой»нинг тўйи “Дунё ўзбеклари” муҳокамасида (2)  - 28178 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: Махсус хизмат салтанатининг фармацевтика синдикати  - 28155 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдимоти – Ҳалима АҲМАД: БАДИАЛАР  - 28141 марта ўқилган
    • Профессор Яшар Ҳожисолиҳ ўғли: Шарқий Оқденгизда – Сурия ва Ироқнинг келажаги  - 28127 марта ўқилган
    • Абулқосим Мамарасулов: Шароф Рашидовнинг илк бор нишонланган туғилган куни…  - 28083 марта ўқилган
    • Профессор Гого Ҳидоятов: Турон тарихи. Кириш 2-қисм “Ўтганлар ёди” туркумидан  - 28037 марта ўқилган
    • Дилдорбек ҳожи РАҲМОНОВ: Сталин ҳимоячиси Сталин  - 28032 марта ўқилган
    • Красота норвежских фьордов в работах британского фотографа  - 27997 марта ўқилган
    • Ҳамроқул Асқар: Шукур Содиқнинг “Ҳурлик салтанати” китобига чизгилар  - 27990 марта ўқилган
    • “Дунё узбеклари” представляет: Бельгийские суперкоровы!  - 27970 марта ўқилган
    • Президент маъмуриятига қарашли резиденцияда “гуруҳли фоҳишабозлик”  - 27970 марта ўқилган
    • Muhammad Ali remembered by those who knew him best  - 27953 марта ўқилган
    • 1999 йил, 16 февраль портлашлари: Афсона ва ҳақиқат (5-мақола)  - 27943 марта ўқилган
    • “Дунё ўзбеклари” тақдим этади: Муҳаммад Солиҳ ҳақида…  - 27919 марта ўқилган
    • “Президент кортежи ўтаётганда Мудофаа вазирлиги дарвозаси очилади…”  - 27889 марта ўқилган
    • Абдулла Ориповнинг матбуотда эълон қилинмаган мақоласи…  - 27881 марта ўқилган
    • Исмат Хушев таниқли журналист Шароф Убайдуллаев хонадонида  - 27881 марта ўқилган
    • Жалолободда туркиялик “куёв” никоҳ пайти ҳибсга олинди  - 27878 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: Қаҳрамон аёл Маҳбуба Зокировага қасида  - 27865 марта ўқилган
    • Аъзам Ўктам раҳматли дунёнинг кетига шапатлаб ўтди…  - 27844 марта ўқилган
    • УЗБЕКСКАЯ МОДЕЛЬ РАЗВИТИЯ: МИРАЖ ИЛИ ЛОЖЬ…  - 27827 марта ўқилган
    • Хуси ГАИнинг тўй ҳаракати ҳодисаси ёхуд “сеҳрли таёқча”си бор бойвачча  - 27817 марта ўқилган
    • Талант АЛЕКСАНДЕРОВ: НОТРИВИАЛ МУНОСАБАТ… (Исмат Хушев асарларини ўқиб)  - 27807 марта ўқилган
    • Муҳаммадёқуб Ҳамроев: Ўктам Эшонқуловнинг порлоқ хотирасини ёд этиб  - 27801 марта ўқилган
    • “ВУЗ ГОРОДОК”ДАГИ СТУДЕНТЛАР ҚЎЗҒОЛОНИ ҚАНДАЙ БОШЛАНГАН ЭДИ?  - 27800 марта ўқилган
    • В Ташкенте вновь заработал перестроенный Алайский рынок (фото)  - 27776 марта ўқилган
    • Исмат Хушев: Шукрулло бобонинг тўқсон тўртинчи баҳори (Тўйхат ўрнида)  - 27760 марта ўқилган
    • Представитель Госдепа США оправдывается за «инцидент в Ташкенте»  - 27729 марта ўқилган
    • Убить Обаму: Дело бруклинских узбеков – ”игилистов”…  - 27712 марта ўқилган
    • ЕХҲТ ўз ходимлари Украина шарқидаги айирмачилар тўйида қатнашганидан афсусда  - 27663 марта ўқилган
    • “Ўзбекистон овози” газетасида Абдулла Орипов ва Исмат Хушев мушоираси…  - 27656 марта ўқилган



Интернетдаги RSS каналимизни ўқинг Твиттердаги саҳифамиз! Facebook орқали дўстлашамиз!



Мактуб ёзиш

ЖАҲОН ОММАВИЙ АХБОРОТ
ВОСИТАЛАРИ

"Ўзбекистон овози" газетаси
Прямой эфир ДОЖДЯ
СНОБ.РУ
ИНО TV
Colta.Ru
Украинская правда
Корреспондент.Нет
Русская служба ББС
ББС Ўзбек хизмати
Голос Америки
Америка овози
Озодлик
Uznews.Net
Фергананьюс.Ру
РосБалт -информационное агентство
Эхо Москвы
Радио Свобода
Ньюс.Ру
Московский Комсомолец
Литературная газета
Комсомольская правда
Новая газета
Союз независимых журналистов Центральной Азии
Центразия.Ру
NEWS-ASIA-Центральноазиатский информационный портал
Каспаров.Ру
Аргументы и факты
Однако
Китоб дунёси
Узметроном
Новое Время - The New Times
Альтернативная литература Узбекистана

Copyright © 2014 — ДУНЁ ЎЗБЕКЛАРИ. Барча ҳуқуқлар ҳимоя қилинган