ЎШЛИК ДАРВИШБЕК ПОЛВОН РАҲМОНОВ ҲАҚИДАГИ ҲИКОЯЛАР
ДАРВИШБЕК ПОЛВОН РАҲМОНОВ
Халқимиз ўз ботирлари, паҳлавонлари билан ном чиқарган. Афсонавий Фарҳод, Рустам, Алпомишларнинг жасорати хақида фахрланганлар. Ҳозирги кунда ҳам ана шундай полвон, паҳлавон йигитлар жуда кўп. Мен ҳикоя қилмоқчи бўлган укам Дарвишбек Раҳмонов ана шундай полвонлардан.
ТАНИШУВ:
Укам Дарвишбек полвон Раҳмонов Ўш шаҳридаги Бобур номли театр асосчиларидан бири бўлган дадам Ўринбой Раҳмоновга ўхшаб ўзини санъатга бағишлади. Дарвишбек 1978 йили янги ташкил этилган, собиқ СССРда эстрада ва цирк йўналиши бўйича учтагина билим юртдан бири бўлган Тошкент эстрада ва цирк санъати студиясига ўқишга кириб уни 1981 йили муваффақиятли тамомлайди.
Дарвишбек 1981 йили Тошкент вилояти, Янгийўл туманида “Қалдирғоч” намунали цирк труппасини тузиб, 35 йилдан ошиқ унга бадиий раҳбарлик қилиб келмоқда. Унинг бевосита раҳбарлигида цирк жамоаси Бутуниттифоқ кўрик-танловлари совриндори, Тошкент вилояти комсомол мукофоти лауреати, Ўзбекистон Республикаси кўрик-танловларида 4 марта мутлоқ ғолиби, 2 марта иккинчи ўринни эгаллашга муваффақ бўлган.
Дарвишбек полвон Тўлқин Обидовнинг 1979 йили нашр этилган “Ўзбек полвонлари” китобида маълумотлар ва расми чиққан, 53 бет, 37 бет (суръатда Дарвишбек полвон занжир билан устунга ўраб қулфланган. Ушбу шов-шувли намойишнинг ягона ижрочиси Дарвишбек полвон елка ҳаракатлари орқали томошабинлар олдида темир занжирларни узмоқда.
Ушбу намойиш озодликка чиқаётган Африка халқларига бағишланган). С.Ғойипова, Й.Тожибоев, У.Мустафонинг 2002 йилда нашр этилган “Янгийўлнинг янги одимлари” китобида 68 бетда, муқовада ва бошқа бетларда Дарвишбек Раҳмонов ва “Қалдирғоч”нинг олтита рангли фотосуръатлари чиққан.
Бундан ташқари, Дарвишбек полвон ва у бошқараётган “Қалдирғоч” намунали цирк труппаси тўғрисида юздан ортиқ мақолалар газета ва журналларда чиққан, Ўзбекистон телевидениеси орқали ўнлаб телекўрсатувларда чиқишлари намойиш этилган.
Дарвишбек Раҳмоновнинг Ўзбекистон Республикаси санъати ва маданияти ривожланишига қўшган ҳиссаси юксак баҳоланиб, Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг 26 август 2002 йилдаги Фармонига асосан Дарвишбек Раҳмонов “Шуҳрат” медали билан тақдирланган.
“Ташкентская Правда” рўзномасининг 1 бетида расми чиқан, унда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси раиси Эркин Халилов Дарвишбек Раҳмоновни Шуҳрат медали билан тақдирламоқда.
МИХ САБАБЛИ
1975 йилнинг ёзи, Ўш шаҳрида машҳур полвон Эргашхўжа Норхўжаев раҳбарлигидаги аттракцион гуруҳ томошалар кўрсатарди. Дарвишбек тош кўтарувчи полвонларнинг ҳаракатларини диққат билан кузатар экан, ўзида ҳам полвонликка қандайдир ички эҳтиёж сезди.
Томоша қизиб турган бир пайтда полвон томошабинларга қараб: “Тахтага қоқилган михни ким суғуриб олади?”-деб мурожаат этади. Ўшанда 22 ёшли Дарвишбек даврага тушади ва михни ҳамирдан қил суғургандек суғуриб олади. Қарсақ устига қарсак, олқиш устига олқиш бўлади. Бу муваффақият туфайли унинг куну-тун севган машғулоти тош кўтариш бўлиб қолади. У олтита 32 килолик тошларни қўлда ирғитиб ўйнар, тишда эса 192 килолик тошларни ердан узиб олар, чалқанча ётиб устидаги 30 кишини бемалол кўтара оларди. Устига тахта қўйиб танасидан автомашинани ўтказарди. Унинг қўлида мих қоқиши ва суғуриб олиши, пўлат занжирларни узиши, қўли ва тиши билан темирни эгишини кўрган томошабин ҳайратдан ёқа ушларди.
Зал қоронғилашиб яна ёришади. Одамлар бир зум тин олади. Саҳнада Дарвишбек Раҳмонов иллюзион чиқишлар кўрсата бошлайди. Унинг мўъжизали қўллари ҳар хил фокусларни ижро этади. Шундоқ кўз ўнгингизда мўъжиза содир этилади. Кичкина оппоқ соққалар унинг елкалари оша кўкраги бўйлай думалай бошлайди. Кўзбоғловчининг қўллари бу соққаларни қачон ва қай ҳолатда қўйиб юборганини кўзингиз илғамай қолади.
Кейингиси янада ҳайратланарли: сизнинг ёки ёнингиздаги кишининг сочлари орасидан, чўнтакларидан, тугмалари остидан гугурт чўпларини ва ҳудди шу тарзда бир ҳовуч тангаларни териб олади. Дарвишбек иллюзион чиқишларини шундай чаққонлик, нозиклик билан бажарадики, буни кўриб хақиқий санъат ва маҳорат эгасига тан берасиз. Дарвишбек одамлар нигоҳини сеҳрлаб гипноз сеансларини ҳам намойиш этади.
ТАҚДИМОТ
Шу давр мобайнида “Қалдирғоч” кўп марта чет элларда ижодий сафарларда бўлган. Тошкент шаҳрида ўтказиладиган ҳар бир байрам тадбирларида “Қалдирғоч” цирк жамоаси фаол қатнашиб келади. Устоз ишончини оқлаб Дарвишбек полвон раҳбарлик қилаётган намунали цирк жамоасидан 35 йил ичида кўплаб шогирдлари, жонглёрлари, акробатлари, эквилибристлари, кўз боғловчилари, пантомимчилари, қизиқчи-масҳарабозлари, дорбозлари ҳозирги кунда хорижий профессионал цирк майдонларида ўз севган санъатларини намойиш этишмоқда.
От ўрнини той босар деганларидай Дарвишбек Раҳмоновнинг фарзандлари Хуршид, Хулкарой, Умидбек, Мухсиналар “Қалдирғоч” цирк жамоасининг аъзолари. Улар отасидан цирк санъати сирларини ўрганишиб, бугунги кунда оригинал цирк постановкаларини қўйишмоқда.
Ўғли Умидбек ёшлигидан циркка қизиқиб, беш ёшида жаҳонда энг ёш нарвон эквилибристи бўлган. У 6 ёшида республика телевизион танловининг ғолиби бўлган. Дарвишбек полвон ҳамиша изланишда, янги оригинал постановкаларни қўяди.
Дастурларида кўчирмачилик кўринмайди, чиқишлари бошқа жамоалардан фарқ қилади, улар ижро этган томошалар бошқа гуруҳларда қайтарилмайди.
Дарвишбек полвон турмуш ўртоғи Мастурахон Валиева билан тўрт фарзанд ва учта неварасини тарбияламоқда ва санъат йўлида уларга устозлик қилмоқда.
Дилдорбек ҳожи Раҳмонов,
Ўш шаҳри, Қирғизистон
