Исмат Хушев: Улуғ шоир Эркин Воҳидов ҳукуматга нима ёмонлик қилган эди?
“Дунё ўзбеклари”дан:
1936 йил Фарғонанинг Олтиариғида дунёга келган устозимиз, таниқли ўзбек шоири, Ўзбекистон Қаҳрамони Эркин Воҳидов 28 декабрь куни муборак 79 ёшга тўлдилар. Биз буюк ва бетакрор шоиримизни қутлуғ ёшлари билан олис Канададан бўлса-да, муборакбод этарканмиз, у кишига узоқ умр, сиҳат саломатлик, бахт саодат тилаб қоламиз.
Лекин устоз юбилейи боис қалбимизда ўксик ва аламли бир иштибоҳ қолди. Биз бугунги табрикни ҳам атай, ўзбек матбуотини кузатайлик деб кечроқ бераяпмиз. Дилда қолган хижолат шуки, ўзбекнинг юз йилларда бир туғилиши мумкин бўлган буюк шоири таваллуд топган кун – Ўзбекистонда нишонланмади, матбуотда эсланмади.
Ўзбекистон халқ шоири, Ўзбекистон Қаҳрамони бўлган улуғ бир инсоннинг таваллуд топган куни кам сонли одам кирадиган интернет оламидаги баъзи ижтимоий тармоқларни ҳисобга олмаганда – расмий Тошкент томонидан ҳукумат тизимидаги оммавий ахборот воситаларида мутлақо эсланмагани мени маҳзун туйғуларга ошно этди.
Ўзбекистон халқ шоири, Ўзбекистон Қаҳрамони Эркин Воҳидов ҳукуматга нима ёмонлик қилган эди? Бундай улуғ ва муборак зотларни тиригида қадрига ета олмасак, ўлганидан кейин юз бора номини тилга олиб, аюҳаннос солганимиз билан фойдаси йўқлигини наҳот давлат тепасида ўтирганлар тушунмаса, билмаса?
Шу боис Эркин ака билан боғлиқ бир воқеа ёдимга тушди.
Президентга ва ҳукуматга яқин бўлган Бош муҳаррирлик даврим эди. Олтиариқлик таниқли журналист Шокирали Нуралиев мен раҳбарлик қилаётган “Ҳаёт ва иқтисод” журналига ўз ҳамюртларидан хабар олмаётган Ўзбекистон халқ депутати Эркин Воҳидовни танқид қилиб, мақола юборибди.
Мақола шоир шахси ва ижодига чуқур эҳтиром билан ёзилган бўлса-да, лекин кўтарилган мавзу ва муаммо барча депутатларга тааллуқли бўлгани учун уни журналда чоп этишга қарор қилдим.
Одатда газета ва журналнинг илк “сигнальный” сони чоп этилиб, махсус идора (“Ўзлит”, Матбуот Қўмитаси, Президент Девони) лар назаридан ўтказилиб, улар розилиги олинганидан сўнггина Бош муҳаррирлар нашрнинг қолган тиражини босиш ҳуқуқига эга бўладилар.
Бўлмаса, бу нашр тўталиши ҳам мумкин. Эркин Воҳидов ҳақидаги танқидий мақола боис “Ҳаёт ва иқтисод”нинг ўша нашри тўхтаб қолгани ҳануз ёдимда.
Президентнинг биринчи ёрдамчиси Георгий Алексеевич Крайнов телефон қилиб, Ислом ака мени йўқлаётганини айтиб қолди. Бордим. Мен Ислом акани бундай хушнуд ҳолда камдан кам кўрардим. У киши одатдагидан ўзгача бир меҳр билан ишларимни сўраб суриштириб, сўнг кутилмаганда Эркин Воҳидов ҳақидаги мақолани олиб ташлашимни илтимос қилиб қолдилар.
Ҳа, буюрмадилар, балки илтимос қилдилар. Лекин у кишининг бу илтимосида менга нисбатан қаҳр ва ғазабдан кўра, аллақандай фахр ва ғурур, қувонч ва ифтихор ҳисси устунроқ эди…
Шундагина нима учун Ислом ака мени айнан ҳузурига чақириб, бу гапларни шахсан ўзимга айтгани сабабини англагандай бўлдим.
Ҳолбуки, давлат раҳбари Крайнов орқали бир оғиз топшириқ берса, биз уни бажармай қаерга ҳам бора олардик…
Кейин маълум бўлишича, реадкцияда ишлайдиган фарғоналик Шуҳрат Иброҳимов орқали Эркин Воҳидов ўзи ҳақидаги танқидий мақоладан хабар топиб, Президентга мурожаат қилган экан. Ислом ака эса, журналнинг “сигнальный” сони чиқишини кутиб, унгача шоирни ялинтириб юрган эканлар.
Ҳатто мақола босилиб чиққан ўша сонни Эркин аканинг ўзига кўрсатиб, шундан кейингина у кишининг олдида Крайновга айтиб, менга телефон қилишини буюрган эканлар…
Бугун энди орадан йиллар ўтди. Бир пайтлар Президентнинг энг яқин “одами” бўлган Бош муҳаррир Исмат Хушев бугун Ватанидан олис ва хориж юртларда сиёсий муҳожирликнинг аччиқ нонини еб юрибди.
Ўшанда Президентнинг меҳри ва карамига ёр бўлиб, нуфузли журнал танқидидан қутулиб қолган машҳур шоир энди ҳукумат томонидан мутлақо эсланмайди.
Биз хорижда эмигрант бўлсак, Эркин ака энди Ватан ичидаги “эмигрант”га айланган…
Энди уни таваллуд куни боис эслаш нари турсин, аксинча – ким қанча танқид қилса, номини булғаса ҳам майли, Ислом ака учун энди барибир…
Майли, давлат раҳбарининг бу ғайритабиий ҳатти ҳаракатига баҳо беришни тарих ҳукмига қолдирайлик-да, ўзимиз энди улуғ шоиримизнинг муборак номини имкон қадар эъзозлаб юрайлик.
Майли, олисдан ва хориждан бўлса ҳам…
– Умрингиз узоқ бўлсин, Эркин ака. Сизга сиҳат саломатлик, метиндек мустақкам ирода ва сабр-тоқат тилашдан ўзга иложимиз йўқ…
Сўнг сўз ўрнида: Бугун Эркин Воҳидов ва Абдулла Ориповдек шеърият осмонидаги ёруғ ва мунаввар юлдузларининг қадрига етмаган ҳукумат, эртага адабиёт ва келажак авлод – олдида сўзсиз шармандаи-шармисор бўлади, пушаймон қилади.
Лекин унда кеч бўлмаса деб қўрқаман…
Исмат Хушев,
“Дунё ўзбеклари” Бош муҳаррири.
Торонто шаҳри, Канада,
31 декабрь, 2015 йил.
6 шарҳ
-
Ozbekxan
Исмат ака сув энг юқоридан лойқаланган, бунга мен аминман. Машҳур халқ таниган шахсларни, оёқ ости қилишни сабаби кўролмаслик, ҳасад қилиш, буларни машҳурлигидан қурқиш туфайлидир. Шу бўлса керак, ҳамма халқларда бўлгани каби бизда ҳам мавжуд бўлган қусурларни, афсуский олий минбарларга чиққани. Булар бари тассодифий эмас,бунга казолар томонидан шарт шароит яратилди. Сиз айтгандек “Бугун Эркин Воҳидов ва Абдулла Ориповдек шеърият осмонидаги ёруғ ва мунаввар юлдузларининг қадрига етмаган ҳукумат, эртага адабиёт ва келажак авлод – олдида сўзсиз шармандаи-шармисор бўлади, пушаймон қилади”. Бугунги ҳукумат бизга муносиб эмас, улар замонанинг зўри билан ўз ичимиздан чиққан, ўтирган мансабларига нолойиқ, фикр дунёқарашлари тор, ўзоқни кўра олмайдиган, бугунги кун билан яшайдиган, тор шахсий манфаатларига ўралашиб қолган, майда кишилардир. Сиз меҳр қўйган устозингиз уларнинг йўлбошчисидир, Исмат ака. Биз сизни яхши кўрамиз ва ҳурмат қиламиз. Шунинг учун биздан ранжиманг, илтимос.
5 комментариев
-
Исмат ака ҳукумат ўлган, шу учун ўз васифасини унутган. Яхши ҳам буюкларимиз бахтига сиз бор экансиз. Бўлмаса уларни ким ҳам эслар эди. Юқоридагилар бир бирини тагига сув қўйиш билан овора,нафс балосига берилиб .
-
Э.Вохидов ихтидорли талантли шоир. Бундайларни рақиби қолаверса душмани талантсиз, иши юришмаганлар бўлиши табий бир ҳолатдир. Исмат ака сизга яна бир бор офарин!
-
Хозирги мамлакатни бошқараётганлар ичида тоналаб кўмир бор. Бошқаларни обрўйига кўролмаслик билан қарайди шуринг қурғур бечоралар. Исмат ака улуғ шоирни ҳимоя қилгани учун ҳам биз унинг тарафидамиз…
-
» Ёзувчилар уюшмаси ва шу каби ўткинчи курсиларни АмирТемурнинг тахтидай махкам қучоқлаб “шу столда ўламан!” деган арбоблар бор экан, Навоий тирилиб келса ҳам шу куйга тушарди…»
Manashu tashbehning o’zi bir adabiy asarga o’xshabdi. Talant deb shuni aytsalar kerak-da.
Leave a Reply
Фақат 500 белгигача рухсат этилади. Мақола ёки хабарларни МАҚОЛА ВА ФОТОСУРАТЛАР ЖЎНАТИШ ёки Биз билан алоқа шакли орқали жўнатинг.
Ассалому алайкум хурматли Эркин ака! Таваллуд аёмингиз муборак булсин, Янги йилингиз омадлик келсин. Анча йиллик саргардонликлардан кейин узлигингизга кайтганингиз билан муборакбод этаман. Буни купчилик биларди айтолмасди. ОЛТИН ЗАНГЛАМАС ДЕГАНЛАР. КАРИЙСАН-КАРТАСАН, УЗ НАСЛИНГГА ТОРТАСАН! Бу буюк хикматлар сизлардек забардаст, мард ва авлоди тоза инсонлар тугрисида башорат килинган. Буюкликнинг йуллари шундай мураккаб ва шарафликдир, ХАЛКНИНГ ФАРЗАНДИ ХАЛКИ БИЛАН АСРЛАР ОША КОЛАЖАКДИР.
Hurmatli muhlislar, Erkin Vohidov akamiz umri boyi eng yaxshi lavozimlarda va butun hukuöatlarning eng yuksak mukofotlarini olib yashagan “omadli” akalarimizdan, nega noshukurlik qilayapsizlar?
Nimasi kam Erkinjon akamizning? Villalari bisyor, mashinalari tagida, avlodlari atrofida sokin sarishta yashayaptiku? Qamoqqa tashlandimi? Qiynoqqa solindimi, surgun qilindimi boshqa yozuvchi va shoirlarga oxshab?
INsofli bolinglar! Erkinjon akamiz hurmatli akamiz İslom Abduganeyevichdan rozi!
Биз университетга бош суққан йили Эркин ака охирги, А,Орипов 3-курсда эдилар. Курсдошимиз Рауф Парфи:”Улар Пушкин ва Лермонтов, мен- Байрон” деб қўярди. “Яшасин, улуғ оғам!” деган қўшиқ оммавий янграб турган замонда “Ўзбегим”ни яратиб қўйган даҳо Эркин Воҳидовни кимга ўхшатиш мумкин? Фақат Эркин Воҳидовнинг ўзига! Бугунги муносабатга келсак, Ёзувчилар уюшмаси ва шу каби ўткинчи курсиларни АмирТемурнинг тахтидай махкам қучоқлаб “шу столда ўламан!” деган арбоблар бор экан, Навоий тирилиб келса ҳам шу куйга тушарди…
Етмишдан ўтиб, энди кетияпсиз саксонга, саксонни ҳам қолдириб, етажаксиз тўқсонга, Чунки инсонлараро халолу пок юриб сиз, йўл қўймадингиз хеч қачон хато ёки нуқсонга. СУхайлий домла тўғри айтган экан илоим Эркин ака соғ-омон бўлинг, ижодингизга барака
Эркин Вохидовга ўхшаган шоирлар юз йилда кўп бўлса, бармоқ билан саналадиган миқёсда юзага чиқади. Биз бугун уни триклигида қадрига етмасак, ўлганида қадрига етамизми. Кўзимизни каттароқ очайлик ватандошлар.