Деря АШИРОВ: ХОЖА АҲМАД ЯССАВИЙ ЮРТДОШИ ТЕЖЕНДА
ХОЖА АҲМАД ЯССАВИЙ ЮРТДОШИ ТЕЖЕНДА
ёхуд Сайрамдан Сайрамга сафар қилган сайёҳ ҳикояти
Ахал вилояти ҳокимлигининг нашри бўлган “Ахал ҳаёти” газетасининг Тежен шаҳридаги мухбирлар пунктига ташриф буюрган меҳмон ҳол — аҳвол сўрашиб бўлганимиздан кейин, ўзини таништирди.
У киши бир Сайрамдан чиқиб, яна бир Сайрамга саёҳатчи сифатида бораётганлиги ҳамда йўли Тежен шаҳри устидан тушганлигини сўзлади.
Гурунгимизнинг бошида Махтумқули Фироғий шеърларидан бир парча айтиб бердим:
Қилди унга Ҳақ раҳмат,
Берди нур ҳамда қудрат,
Хирқали Хожа Аҳмад —
Сайрамдадир — Сайрамда.
— Оқилларимизнинг доно ҳикматларига шак — шубҳа йўқ, — дея эътироф этган меҳмон, энди ўзини анча эркин тутганича, мулоқотни давом эттирди.
— Ўзим Яссавий юртиданман, олис сафарга чиқишим олдидан, ислом динимизнинг улуғ арконларидан бири, жуда кўплаб муридларнинг (муридлар — ислом арбобларига ихлос қўйган шогирдлар) раҳнамоси Хожа Аҳмад Яссавийнинг ҳамда бошқа табаррук авлиёларнинг қабрларини бир неча марта зиёрат қилиб, уларнинг руҳларига бағишлаб, дуолар ўқигач, йироқ йўлга тушдим…
Меҳмонимиз гурунгининг мавзусини тарихнинг чуқур қатламларидан бошлагани учун, у киши билан биргаликда, биз ҳам, кечмишга саёҳат айламоқчи бўлдик.
Туркман халқи Хожа Аҳмад Яссавийни ислом динининг Марказий Осиёдаги улкан намояндаси, ниҳоятда кўплаб ихлосмандларининг табаррук пири сифатида яхши билади. Туркманларнинг: “Мадинада — Муҳаммад, Туркистонда — Хожа Аҳмад” — дея, эътироф этишларининг ўзиёқ, ислом равнақига бутун умрини бахшида этган ушбу буюк авлиё учун юксак эъзоз — эҳтиромдир.
Оқил ҳамда доно туркман оқсоқолларининг (ёшуллиларининг) ўз эътиқоддошлари билан гурунгларда ўқилган Хожа Аҳмад Яссавийнинг ҳикматларидан айримлари ёдимда қолган:
Белим боғлаб, беш ёшимда тоат қилдим,
Нафл намоз, рўза тутиб, одат қилдим,
Зикрин этиб, кундан кунга роҳат кўрдим,
Шул сабабдан олтмиш учда кирдим ерга.
Етти ёшда Арслон бобом излаб топди,
Хурмо бериб, парда билан сирим ёпди,
Биҳамдиллаҳ, кўрдим дея, юзим ўпди.
Шул сабабдан олтмиш учда кирдим ерга.
Оқил эсанг, эранларга хизмат қилғил,
Амр-у маъруф қилганларга шафқат қилғил,
Наҳйи мункар қилганларга лаънат қилғил,
Шул сабабдан олтмиш учда кирдим ерга.
Махтумқули бобомиз:
Ё, иқлим эгаси — Аҳмад Яссавий,
Менинг соҳибжамолимни кўрдингми?
— дея, у кишини Муҳаммад Пайғамбардан сўнг, Ҳақ расулининг энг номдор кишиси ҳисоблайди.
Туркманлар орасида Хожа Аҳмад Яссавий тўғрисида бир қанча ривоятлар мавжуд. Арслонбоб номли ўз даврининг илмли — билимли инсони Маккага ҳажга боради. Ўша жойда диннинг буюк уламоларидан бири Арслонбобга бир дона хурмо беради-да, шундай дейди:
— Сиз таълим бераётган толибларнинг орасида Оллоҳнинг иродаси билан дунёга келган ўғил бола бор. У карами кенг Оллоҳнинг энг яқини — Муҳаммад Пайғамбарга энг садоқатли инсон бўлиб етишгай. Ўша боланинг ислом равнақи учун бутун умрини бағишлаб, динимизнинг ғояларини ёйувчи улуғ инсон бўлиб етишиши, унинг кейинги иқболи сизга боғлиқ. Шу ўғлонни излаб топиб, мана шу хурмони унинг ўзига топширинг, — дея таъкидлайди.
Арслонбоб Исфижобга (ҳозирги Сайрам ўша вақтларда ана шундай номланган — Д. А.) қайтганидан сўнг, ўз шогирдларига шундай вазифа беради:
— Эртага сабоққа келаётганингизда ҳар қайсингиз биттадан товуқни сўйиб келтиринг. Аммо унинг жонини Худо кўрмайдиган жойда олинглар!
Шунда, Хожа Аҳмаддан бошқа барча толиблар ўзлари сўйган товуқларни олиб келишади ва улардан биттаси товуқни Худо кўрмасин учун — пана жойда, иккинчиси тунда, учинчиси тонг саҳарда, бошқалариям турли вақтларда ва турфа шароитларда бўғизлаганликларини айтишади. Биргина Хожа Аҳмад товуқни тирик ҳолида келтиради ва устозига:
— Тақсир, бутун оламда Яратганнинг назари тушмайдиган биронтаям жой йўқ экан. Шунинг учун…
Арслонбоб унинг сўзларини охиригача тингламасдан турибоқ, шогирдини хурсанд ҳолда қучоқлабди ва пешонасидан ўпибди. Ушбу хусусда Хожа Аҳмад Яссавийнинг шундай ҳикматлари бор:
Ҳақ Расулин элчиси, боблар боби Арслонбоб,
Толибларнинг йўлчиси, боблар боби Арслонбоб.
Пайғамбарнинг эмини, ҳақ бандалар комили,
Хуш сақлади дамини, боблар боби Арслон боб.
Тарихий маълумотларга мувофиқ, Сайрам — туркий халқларнинг маданияти гуллаб — яшнаган замин бўлган ҳамда илм — фаннинг ҳам марказларидан бири ҳисоблангандир. Айни ўлка билим ҳамда дин соҳаларида юксак мавқеларга — мартабаларга кўтарилган инсонларнинг ватани ҳамдир. Ўз даврларининг ижтимоий — маънавий тараққиётларига мислсиз ҳисса қўшган улуғ алломалар-у буюк уламоларнинг зиёратгоҳ қадамжолари, муқаддас мақбаралари айни заминда макон топган. Туркийлар пирининг падари бузруквори Иброҳим ота, волидаи муҳтарамаси Қорасоч она (Ойша биби) ҳамда устозлари Арслонбоб ва Оқ ота ва бошқалар ушбу тупроқдан мангу қўним топганлар.
Буюк ипак йўлининг йўналиши Сайрам ўлкасининг шаҳар — қишлоқлари орқали ўтган. Фазлуллоҳ Рашидиддиннинг “Ўғузнома” (Ашхобод — 1990 йил) китобидаям “Сайрам қири”, “Сайрам юрти” номлари келтирилади. Сайрам ўрнидаги қадим шаҳарнинг дастлабки номи Оқ шаҳар, дея аталган. Замонлар кечиб, унинг номи Исфижоб, кейинчалик Сарём, сўнгра эса — Сайрам, дея номланган. Ўша ерларнинг одамлари азал — азалдан қуйидаги сатрларни авлодларидан авлодларига ўтказган ҳолда айтиб келадилар:
Сайрамда бор сонсиз,
Туркистонда туман боб.
Боблар боби Арслон боб,
Шаҳри Сарём — Исфижоб.
Саёҳатчи меҳмонимизга туркман олими, тиббиёт фанлари номзоди Анна Эвезовнинг Хожа Аҳмад Яссавийнинг ҳикматларини “Мадинада — Муҳаммад, Туркистонда — Саид Аҳмад” сарлавҳаси остида араб алифбосидан кирилл ёзувига айлантириб, китоб қилиб чиқарганини айтдим ҳамда ўша китобни унга кўрсатдим. У киши асар билан қизиқиб танишди.
Мамлакатимиз мустақилликка эришганининг дастлабки йилларидаёқ, биринчилар қаторида, Тежен шаҳрида масжид очилди. Ёшуллилар маслаҳатлашиб, мазкур масжидни Хожа Аҳмад Яссавий номи билан атадилар. Унда ислом дини асослари бўйича иқтидорли ёшларга таълим — тарбия берилмоқда. Мазкур даргоҳда таҳсил олиб, уни битирган ёшларнинг бир нечаси ўз юртимизнинг турли таълим масканларида, шунингдек, қатор мусулмон мамлакатларининг диний даргоҳларида ўқимоқдалар.
Ўзбек классик адабиётининг вакили, шоир Юсуф Сарёмий ҳам мазкур юртнинг муносиб фарзанди сифатида унинг камолотига беқиёс ҳисса қўшди. Сайрам диёри, эндиликда, Жанубий Қозоғистон (илгариги Чимкент области) вилояти ҳудудидадир. Унинг тўғрисида: “Сайрам — Оллоҳнинг назари тушган юрт” — дея таъриф — тавсиф берадилар. Ҳозир ҳам бу заминда инсон қалбини покизаламоқ, бошқаларга яхшилик кўрсатмоқ борасида бошқаларга намуна бўлаётган ажойиб кишилар яшайдилар. Улар табаррук бобокалонларининг хайрли ишларини муносиб давом эттирмоқдалар ҳамда фаолиятларини шундай хайрли ҳамда савоб амалларга бағишламоқдалар.
…Тарих воқеаларидан, сабоқларидан гурунг бераётган азиз меҳмонимиз Анварбек Пардабеков ҳам шундайлар сафидаги инсон. У Сайрам туманининг Сайрам қишлоғида туғилган, ярим аср умрини шу ерда яшаган киши. Рус тили ва адабиёти бўйича олий маълумотли филолог, 50 ёшининг ярмидан кўпроғини педагогика соҳасига бағишлаган. Сайрам қишлоғидаги ўрта мактабда директор ўринбосари бўлиб ишлайди. Унинг беш нафар фарзанди бор, умр йўлдоши Тошхон опа ҳам ўқитувчилик касбининг соҳибаси. Анварбек Пардабеков шеър санъати билан ҳам изчил шуғулланади, Анвар Сайрамий тахаллуси билан ижод қилади. Ушбу шоирнинг шеърий тўпламлари нашрдан чиқиши арафасида. Ўзи “Сайрам садоси” туман газетасининг жамоатчи мухбири.
Мазкур табаррук диёрда яшаб ўтган аждодларидан мерос қолган маънавиятни — маданиятни янада равнақ топтириш мақсадида, оламни кезиш – дунёни таниш истагида Буюк ипак йўли бўйлаб саёҳатга чиқиш Анварбек аканинг азалий орзуси эди. Оллоҳ таоло ҳам у киши сингари ана шундай шижоатли — ғайратли инсонларга мададкор бўлса, не ажаб. “Аждодида бўлса, авлодигаям ўтади” — деганларидек, жаҳонгашталик иштиёқи Анварбек Пардабековнинг болалигидан — ёшлигидан унга ҳамроҳ. У мазкур эзгу ниятини кўнгилдагидек амалга ошириш учун узоқ йиллар тайёргарлик кўрди.
Хожа Аҳмад Яссавий замони бўлса экан-ки, елкасига хирқа (дарвешлар кийими)ни ташлаганича, “Ё Оллоҳ!” дея, йўлга равона бўлса. У даврлар ҳам бир давр бўлган эди-ю ҳозирги замон эса, бутунлай бошқача замон. Ҳовлисида чопқир тулпордек “Жигули” машинаси турибди, қолаверса, “Урал” аравачали мотоцикли ҳам ўз эгасининг хизматига шай. Уларнинг қайси бирининг рулига ўтирсаям узоқ манзилларга элтишга ҳозир-у нозир. Хўш, қайси уловда унутилмас саёҳатга чиқмоқ даркор. Уни йироқ — йироқлар, олис — олислар чорламоқда эди. Ўйлай — ўйлай, охири, сафар қилиш учун “Урал” мотоциклини танлади.
…1483 йилда туғилиб, 1530 йилда оламдан ўтган Заҳириддин Муҳаммад Бобур ўзбек мумтоз адабиётининг улкан намояндаси, жаҳонга машҳур фотиҳлардан бири, буюк саркарда ва улуғ подшоҳ эди. У ўзининг бутун қисқа ҳаёти мобайнида маълум ва машҳур даҳо Алишер Навоийдан руҳий мадад, намуна ва ибрат олган ҳолда яшаган.
Бобурнинг бизнинг кунларимизгача етиб келган “Воқеанома”, “Тузуки Бобурий”, “Воқеоти Бобурий” асарлари жамланиб, “Бобурнома” номи билан ўзбек ва рус тилларида ўн минглаб нусхаларда босилиб чиққан, шунингдек, кўпгина қардош ва хорижий тилларга таржима этилган ҳолда қайта — қайта нашр қилинган.
Атоқли ўзбек ёзувчиси Пиримқул Қодировнинг Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ҳаёти ҳамда фаолиятига бағишланган “Юлдузли тунлар” (“Йылдызлы гижелер”) романи ўқувчилар томонидан катта қизиқиш билан кутиб олинди. Ёзувчи мазкур асари учун Ўзбекистон Республикасининг Ҳамза номидаги Давлат мукофотига сазовор бўлди. Айни роман дунё халқларининг қатор тилларига таржима қилинди. Таржимон ва ёзувчи Шодурди Чориев уни туркманчага ўгириб, “Йылдызлы гижелер” сарлавҳаси остида чоп эттирди.
Манбаларда ёзилишича ва мазкур романда битилишича, Бобур Фарғона водийсидаги Сулаймон тоғи устида ажойиб бир масжид қурдирган. Мазкур ёдгорлик ўзининг гўзал нақшинкорлиги билан кўпчиликнинг ҳайратда қолдирган. Унинг ичига кириб, атрофга қарасангиз, бутун шаҳар худди кафтдагидек кўриниб туради. Ўша ёқларга бориб, шаҳарни узоқ вақт томоша қилган одамдан: “Сиз Бобур масжидидан шаҳарга қарадингизми?” — дея сўрар эканлар. Агар меҳмон “Йўқ!” жавобини айтса, “Унда, сиз шаҳарни кўрмапсиз” — дея айтар эканлар.
Сулаймон тоғига чиқиб, Бобур масжидида бўлишни орзулаган Анварбек ака саёҳати давомида ушбу ниятини амалга оширмоққа аҳд қилди. “Урал” мотоцикли билан боражак манзиллари, юражак йўлларининг режасини тузди, харитасини чизди. 1989 йилги Сайрам — Тошкент — Фарғона — Андижон — Ўш — Сайрам йўналиши бўйича 3400 километр масофани ташкил этувчи саёҳат муваффақиятли ниҳоясига етди. Шундай қилиб, олис сафарларга йўл очилди. Орадан кўп ўтмай, Сайрам — Навоий — Газли — Бухоро — Сайрам йўналишидаги саёҳатини уюштирган Анварбек Пардабеков доимий улови “Урал” аравачали мотоциклида бу гал аввалгисидан 200 километр ортиқроқ масофани босиб ўтди. Натижада, жаҳонгаштанинг ушбу йироқ сафарлари қатор ташкилотлар ҳамда корхоналар ва жамоатчиликнинг эътиборларини ўзига жалб эта бошлади.
Унинг учинчи саёҳати “Сайрам садоси” газетаси ҳамда Ўзбекистон ёшларининг “Ёш ленинчи” газетаси таҳририятлари ташкилотчилиги ва ҳомийлиги остида уюштирилди. “Сайрам садоси” газетасининг муҳаррири Юсуфжон Сайдалиевнинг қўллаб — қувватлаши билан 1990 йил 20 июнь куни эрталаб соат 9 да Анварбек Пардабеков ўзининг доимий ҳамроҳи ва улови “Урал” мотоцикли билан йўлга чиқди ва бир кеча — кундуз тўхтамасдан юриб, 1200 километр масофа босганича, Хива шаҳрига етиб келди. У бу ерда Хива шаҳрининг 2500 йиллик тарихий тўйи, Хоразм ёшлар ташкилотининг 70 йиллик юбилейи ҳамда “Ёш ленинчи” (ҳозирги “Туркистон”) газетасининг Хивадаги кунларида иштирок этди. Саёҳатчининг қисқа муддатдаги кенг қамровли сафари кўпчилик томонидан жасорат сифатида баҳоланди. Дарҳақиқат, ўшанда қисқа вақт оралиғида у 4850 километр йўл юришга улгурганди.
“Сайрам садоси” газетасининг 60 йиллигига бағишлаб уюштирилган саёҳат эса, янада кўп кунлик ҳамда олис масофалик бўлди. Энди жасур жаҳонгашта Сайрам — Чимкент — Самара — Пенза — Рязань — Москва — Новгород — Санкт — Петербург йўналишини қамраб олди. Йироқ — йироқларга қилинган айни саёҳатнинг узунлиги 8200 километрни ташкил этди ва “Урал” мотоциклига бир тонна бензин сарфланди. Сафар бошланганидан сўнг, 24 кун ўтиб, Анварбек жаҳонгашта ўзи саёҳатини бошлаган газета таҳририяти биноси ёнига келиб тўхтади.
Узоқ масофали бир неча сафарларни кетма — кет уюштирган ушбу сайёҳ Ўзбекистон ҳамда Қозоғистондаги оммавий ахборот воситаларининг эътиборларини ўзига жалб этди. Уларда мана шу шиддатли ва шижоатли жаҳонгаштанинг бошидан кечирган саргузаштлари ва қийинчиликлари тўғрисидаги мақолалар ёритилди, халқ ўртасида Анварбек сайёҳ ҳақидаги ҳикоялар оғизларга тушди.
Маълум-ки, бундай сафарлар жараёнида машаққатлар ниҳоятда кўп учрайди: қорли — изғиринли совуқ кунлар, кутилмаган тасодифлар, ҳодисалар, сурункали азоб — уқубатлар, ҳар хил табиатли, хулқ — атворли одамлар билан дучлашишлар, кимсасиз маконлардаги якка — ёлғиз қолишлар каби азиятларнинг адоғи кўринмайди. Шундай ўта мураккаб вазиятлардаям олдига қўйилган улкан мақсадга етиш учун интилган Анварбек Пардабеков тинмай йўлида давом этаверди. У бундай машаққатлар юз беришини илгаридан билган, ўзини шундай қийинчиликларга ҳар тарафлама тайёрлаган эди. Шунинг учун ҳам, жасур жаҳонгашта кайфияти ҳамда руҳиятини ҳеч қандай қийинчиликлар-у машаққатлар ҳамда азоблар-у уқубатлар тушира олмади. Уни йироқ — йироқлардаги жозибадор манзиллар, ажойиб — ғаройиб масканлар тинимсиз ўзига чорларди.
…Бир пайтлари Чингизхоннинг даҳшатли босқини даврида унинг қўшини йўли Сайрам устидан тушган экан. Унга Сайрам кенгликларида қисқа муддатли бўлса-да, қақшатғич зарба берилади. Енгилмас ҳисобланувчи қўшинининг бундай мағлубиятидан ғазабга тўлган чингизийлар бунинг учун халқдан қонли ўч оладилар. Сайрамликлар устига юборилган босқинчилар уларнинг уй — жойларига ўт қўйиб, аёллари, болалари, кексаларини қирғин қилиб, анчасини асирликка олиб, ўзлари билан олиб кетадилар, мол — мулкларини талон — торож қиладилар.
Дунёнинг жуғрофий харитасига назар ташласангиз, Қозоғистоннинг шарқий қисми Хитой билан чегарадошлигини кўришингиз мумкин. Қадимги Чин — Мочин, яъни ҳозирги Хитойнинг эндиги Синьцзян — Уйғур автоном райони ҳудудида ҳозир ҳам ўша даврларда мажбуран олиб келинган сайрамликларнинг авлодлари яшаб қолишган ва ўзларининг Сайрам қишлоғини-да барпо этишган. Улар маҳаллий аҳоли билан аралашиб, аллақачон, шу ерлик бўлиб кетишган. Собиқ Иттифоқ даврида мазкур давлатнинг мустаҳкам чегаралари уларнинг ватандошлари билан алоқа қилишларига, муносабат ўрнатишларига тўсиқ қўйиб келди.
Айтишлари-ча, Қозоғистондаги бу Сайрамдан Хитойдаги у Сайрамга борувчилар бўлса, нариги томондаги оқсоқоллар уларни учта савол берган ҳолда синовдан ўтказар эканлар. Ким-ки, мана шу саволларга аниқ ва тўғри жавоб қайтарса, ундай кишини: “Ота — боболаримиз юртидан келган азиз меҳмон!” — дея ҳурмат — иззатини жойига қўйишаркан…
Жаҳонгашта Анварбек Сайрамий илгариги юришларидан анча тажриба тўплаб, навбатдаги — бешинчи саёҳатини Қозоғистоннинг асл Сайрамидан Хитойнинг кейин вужудга келган Сайрами сари бошлади. Унинг ушбу узоқ муддатли ва йироқ масофали ҳамда кенг қамровли сафари мустақил давлатлар ҳамдўстлиги мамлакатларидан бир нечаси орқали ўтиб, Болтиқбўйи давлатларини айланиб, Россиянинг Сибирь ҳамда Узоқ Шарқ минтақаларини кезгач, тағин изига қайтиб, Қозоғистоннинг шарқий чегарисидан Хитойдаги Сайрамгача боришни ўз ичига қамраб олгандир.
У ўзининг “Халқлар дўстлигини мустаҳкамлаш” шиори остидаги мана шу ниятини ўша пайтдаги ДОСААФнинг область комитетига, “Сайрам садоси” район, “Жанубий Қозоғистон”, “Онгтустик Қазақстан” ҳамда “Южный Казахстан” вилоят газеталари таҳририятларига билдирганида кўпчилик масъуллар, эндиликда анча танилиб қолган саёҳатчининг фикрини маъқулладилар ҳамда қўллаб — қувватладилар. Имкониятларини кўриб чиққанлари ҳолда, моддий тарафдан кўмак кўрсатажакларини изҳор айладилар.
Анварбек Пардабеков, шундай кейин, фурсатни ва имкониятни қўлдан бермасдан, узоқ йўлга отланди, унга ҳар доимгидек ўзининг қадрдон “Урал” отлиқ “темир тулпори” ҳамдам ва ҳамроҳ эди. У Ўзбекистоннинг воҳалари-ю чўлларидан ўтиб, Қирғизистоннинг Тянь — Шань, Тожикистоннинг Помир тоғларидаги баланд — пастли, хавф — хатарли йўлларида кезиб, Туркманистоннинг Қорақум саҳросини кесиб ўтиб, бизнинг Теженимизга ташриф буюрди. Машҳур сайёҳ шаҳримизга қадам қўйган куни қишнинг биринчи қори ҳам ёғди. Таниқли жаҳонгаштани Шодлик кўчасининг 2 — уйида яшовчи Хидир Аннамамедов оиласи аъзолари зъзоз — эҳтиром билан кутиб олдилар. Теженимизга келган пайтида унинг ўз уйидан чиққанига уч ой-у ўн кун кечган экан. У танобини тортган минглаб километрлик масофада қанчадан — қанча қийинчиликларни ва машаққатларни мардонавор енггани аниқ.
— Менинг керакли барча зарур нарсаларим ўзим билан бирга. Сафарим жараёнида турли халқлар вакиллари билан учрашиб, уларнинг урф — одатлари ҳамда маданиятларини ўрганаяпман. Худо хоҳласа, соғ — саломат Ватанимга қайтганимдан сўнг, нашрдан чиқаришни мақсад қилиб қўйган китобим учун материаллар йиғаяпман, айни боисдан, кўрган — кечирганларим ва эшитган — билганларимни қоғозга тушириб бораяпман, — дейди Анварбек Пардабеков.
У ўзининг сўзида давом этиб, яна шундай деди: “Кундалигимда Туркманистон ҳамда қардош ҳамда қондош туркман халқи билан боғлиқ таассуротлар анча кўп. Бу ерлик дўстларимизга катта раҳмат-ки, мени ҳамма жойда ҳурмат — иззатимни жойига қўйган ҳолда кутиб олишди, азиз меҳмон сифатида сийлашди — ардоқлашди. Сафарим давомида йўлим тушган элларда — юртларда бўлганимда қардош — қондош туркман халқининг мана шундай ҳимматлари, олижанобликлари тўғрисида сўзлаб бераман, бўлғуси асарларимда миннатдор бўлиб эслайман. Раҳмат, сизларга!”
Биз хайр — хўшлашишдан олдин, жаҳонгашта Сайрамийдан ўз она юртига қачон қайтишни мўлжаллаётгани билан қизиқдик.
— Оллоҳим йўл берса, келгуси йилнинг 1 сентябрь куни муқаддас авлиёлар макони, жонажон Сайрамимга кириб бораман. Ушбу табаррук заминда мени яқинларим, элдошларим, ўқувчиларим кутиб турибдилар. Сизлар ҳам хуш қолинг, бизни сийлаганларни Оллоҳимнинг ўзи сийласин, — деди Анварбек жаҳонгашта олис манзиллар сари отланар экан.
Деря АШИРОВ,
журналист.
1994 йил, декабрь.
Туркманчадан Бердиёр ЖУМАЕВ таржимаси.
***
Суратда: журналист Деря Аширов, сайёҳ Анварбек Пардабеков — Сайрамий (ўртада) ҳамда Теженга ташриф буюрганида Анвар акани кутиб олиб, меҳмон қилган Хидир Аннамамедов.
«Дунё ўзбеклари» учун махсус
МАҚОЛАНИ ДЎСТЛАР БИЛАН БАҲАМЛАШИНГ